STADSZIEKENHUIS BEGON IN OUDE SCHERPRECHTERS WONING
gelijk wordt gedaan aan de revalidatie van
de patiënten. De daarvoor nodige behandelin
gen zullen vaak in een ziekenhuis moeten
geschieden en dat ziekenhuis moet daarom
"dicht bij de hand" zijn. Aan de andere kant
betekent het ontbreken van een verpleegte
huis bij een ziekenhuis, dat patiënten met
chronische aandoeningen blijvend in het zie
kenhuis moeten worden opgenomen, in strijd
met de taak van een dergelijke inrichting.
In het medische centrum ontstaat dus de
mogelijkheid van een gedifferentieerde be
handeling, die zowel het belang van de pa
tiënten als dat van de inrichtingen dient.
Het nieuwe stadsziekenhuis krijgt een capaci
teit van 195 bedden, waarvan 3 couveuses.
Een deel hiervan (44 bedden) is de psychia
trische afdeling. Van een speciale afdeling
voor besmettelijke ziekten is afgezien, om
dat deze maar weinig meer voorkomen. Wel is
de mogelijkheid aanwezig om een afdeling
door het aanbrengen van extra deuren in ge
deelten af te sluiten, zodat men op alle even
tualiteiten is voorbereid. Deze ontwikkeling
sluit aan op die van het oude infectiepavil
joen, dat zijn vroegere bestemming heeft
verloren en nu dienst doet als een verpleeg
inrichting voor bejaarden. Het grootste
deel van de patiënten kan worden onderge
bracht in vertrekken met zes bedden, maar
er zijn ook kamers met drie en twee bedden
en één bed. Bij het ziekenhuis horen natuur
lijk de bijkomende voorzieningen: apotheek,
laboratorium, onderzoekkamers, zusterka-
mers, enz. De bezoekers komen binnen in
een hal en kunnen langs aparte gangen de
patiënten bereiken, zonder het „dienstver
keer" te kruisen. Zowel voor het werk van
het personeel als voor de „presentatie" van
het ziekenhuis is dit van grote betekenis,
want noch voor de bezoeker, noch voor de
zuster is het aantrekkelijk, wanneer zij met
een ondersteek tussen het publiek door moet
hoe aardig die verpleegster ook mag zijn.
Het aantal bedden van het verpleegtehuis
was in het oorspronkelijke plan 221, maar deze
capaciteit moest op last van de staatssecre
taris van Sociale Zaken en Volksgezondheid
worden verlaagd. Op grond van deze vader
landslievende daad is de capaciteit nu be
paald op 192 bedden. Er komen drie ver-
pleegafdelingen met in totaal 159 bedden en
drie overgangsafdelingen met in totaal 33
bedden, bedoeld voor patiënten, die zo ver zijn
hersteld, dat ze zich kunnen voorbereiden
op een vertrek uit het verpleeghuis. Tot de
inrichting behoren ook een aula en een mor
tuarium.
Een bouwkundige bijzonderheid van het zie
kenhuis annex verpleegtehuis is, dat het ge
hele complex in laagbouw wordt uitgevoerd,
behalve het zusterhuis, dat boven de begane-
grondverdieping, vijf woonlagen krijgt. In
de inrichtingen zijn liften dus overbodig en er
is naar gestreefd de loopafstanden voor het
personeel zo klein mogelijk te maken. Om
licht en lucht voldoende toegang tot de ge
bouwen te geven zijn in het ziekenhuis open
binnenplaatsen geprojecteerd.
Gemeentearchitect H. Achterhof (verpleeg
tehuis) en architect G. A. Heidoorn (zieken
huis) hebben met dit project gestalte
gegeven aan een voor de toekomst belang
rijke voorziening. Tussen het plan op papier
en de werkelijkheid liggen enige jaren bouw
activiteit eneen bedrag van 22,5 mil
joen gulden. Een ziekenhuis en een ver
pleeghuis bouwen is een dure aangelegen
heid, zoals ook blijkt uit de nu berekende
toekomstige verpleegprijzen, die voor het
ziekenhuis 64,75 per dag bedragen en voor
het verpleeghuis 42,65 per dag. Maar mis
schien schrikken we daar niet meer van,
wanneer dit grote werk voltooid is
ZIEKE
Omstreeks 1800 kwam een einde aan het
voorrecht van vrij wonen, vuur en licht
voor een onzer merkwaardigste vroegere
overheidsdienaren. Dat was de scherprech
ter, de man, wiens taak het was de tot
lijfstraffen veroordeelden de hun van rechts
wege toegemeten para-medische behandeling
te doen ondergaan. Na het ophangen, ont
hoofden, geselen en brandmerken, na ge
dane arbeid kortom, kon hij de rust en de
huiselijke gezelligheid vinden in de hem toe
gewezen dienstwoning aan de zuidelijke
stadsgracht, vlak bij het oude blokhuis. Hij
had uit zijn ruime woning een fraai uit
zicht op het bolwerk en over de wijde vel
den aan de overkant van de gracht, waar
toen alleen maar een paar herbergen en
wat boerderijen stonden. En vlak voor zijn
deur daar stond het schavot, waar hij zijn
gerespecteerd handwerk uitoefende. Makke
lijker kon het niet.
Wat heeft men daarna met de oude scherp-
rechterswoning gedaan? Een tijdlang was
het huis in het begin van de vorige eeuw
militair hospitaal (een zwerf lustige instel
ling, zoals we verderop zullen zien) en in
1825 kreeg het een nieuwe bestemming en
wel die van Stads Burger Ziekenhuis, de
eerste inrichting voor de verpleging van zie
ke burgers hier ter plaatse. Dat heeft ge
duurd tot 1841, toen de scherprechterswo-
ning werd afgebroken en vervangen door
het gebouw, dat we nu nog altijd kennen
als het oudste deel van het stadsziekenhuis.
i heel wat aan het gebouw „gedokterd"
in de loop van de jaren en in 1874 is er
zelfs een plan geweest tot verplaatsing van
de inrichting. Het gemeentebestuur overwoog
nieuwbouw op de plaats van de oude her-
be~g „De Bleek", maar het kwam er niet
van, omdat men deze grond voor de gas
fabriek nodig had. Wanneer eerst nu plan
nen zullen worden gerealiseerd om een
nieuw en groter stadsziekenhuis te bouwen,
dan mogen we de gemeentelijke overheid
wel prijzen om zijn zuinigheid en behoed
zaamheid
Met het oude stadsziekenhuis verdwijnt het
infectiepaviljoen in de Boerhaavestraat, de
barak, die eigenlijk al lang is verdwenen,
omdat hij ook nu niet meer wordt gebruikt
voor het door de naam aangegeven doel.
Besmettelijke ziekten komen niet meer voor
in de mate, die het gebruik van een ge-
isoleerde verpleeginrichting rechtvaardigt.
Het infectiepaviljoen blijft echter nog herin
neren aan de verbeten strijd, die men vroe
ger heeft gevoerd tegen de verbreiding van
besmettelijke ziekten. Tijdens epidemieën
maakten deze ziekten massaal hun weerlo
ze slachtoffers, vooral onder de armen, die
in hun krotten geen dam tegen het besmet
tingsgevaar konden opwerpen.
Het oude stadsziekenhuis op het Blokhuisplein.
