Het slachthuis: vergroot en
gemoderniseerd
Het openbaar slachthuis aan de Snekertrekweg trekt weinig publieke belangstelling. Op
grond van zijn functie op het gebied van de levensmiddelenvoorziening zou het eigenlijk
zeer in trek moeten zijn voor excursies, zoals van leden van de Nederlandse Vereni
ging van Huisvrouwen en de Plattelandsvrouwen. De dames gaan echter liever naar bij
voorbeeld de Coöperatieve Condensfabriek Friesland, alwaar men het bereiden en bot
telen van koffiemelk kan aanschouwen. Daar komen geen emoties bij te pas die
tot het flauwvallen van toeschouwers kunnen leiden, terwijl men daarvan in het slacht
huis niet geheel zeker kan zijn. Enkele maanden geleden maakten wij het nog mee,
dat een in zijn vak geharde journalist tijdens een persconferentie het kantoor van direc
teur J. de Vries overhaast en onpasselijk moest verlaten, toen daar een overigens ge
matigd realistische uiteenzetting over het slachtproces werd gegeven.
Alleen voor de vegetariërs geldt het verwijt
van het bedrijven van struisvogelpolitiek op
dit punt niet. Zij zijn onschuldig aan al hetgeen
in een slachthuis wordt bedreven. De grote
rest van onze bevolking laat zich de biefstuk
ken en de koteletten niet ontgaan, maar is
doorgaans om strikt persoonlijke redenen ver
hinderd een bezoek aan het slachthuis te bren
gen, wanneer hem of haar daartoe de gelegen
heid wordt geboden. Het valt ook niet mee zich
te verdiepen in het ontleedkundig proces, dat
een complete en levende koe doet uiteenvallen
in een reeks smakelijke produkten en niet-
consumeerbare afvallen, die overigens langs
allerlei technische wegen tot waarde worden
gebracht. Het uit huiden vervaardigde leder is
daarvan het bekendste voorbeeld, maar er zijn
tal van andere processen, waarbij allerlei nette
produkten op kokhalswekkende wijze tot stand
komen.
Wij, stedelingen, zijn van het slachtoffer ver
vreemd geraakt. In het boerenland is het heel
gewoon. Daar werd vanouds op de boerderij
het varken over de kling gejaagd om met zijn
spek en hammen een goed stuk winterkost te
leveren. Het hele gezin was bij dit evenement
betrokken, ook de kinderen, die heus niet in
een geblindeerd kamertje werden opgesloten
om hun zieltjes te beschermen tegen de kneu
zende werking van dit bloedig drama.
Maar ook in de stad Leeuwarden speelde het
slachtproces zich, voor de komst van het open
baar slachthuis in 1925, veel meer tussen de
mensen af dan nu het geval is. Het gebeurde
namelijk bij de slagers thuis, op ook voor toe
schouwers dus gemakkelijk toegankelijke plaat
sen. Daaraan waren grote bezwaren verbonden,
omdat men uiteraard bij een zo sterk gedecen
traliseerde slachterij moeilijk overal tegelijk
van overheidswege controle kon uitoefenen op
de kwaliteit van het vlees en de bij de bewer
king betrachte hygiëne. Toen het slachthuis tot
De nieuwe slachtbaan voor runderen in vol bedrijf
Maandblad, onder auspiciën van de
stichting „Leeuwarder Gemeenschap"
18e jaargang no. 2 februari 1969
Redactiecommissie:
Mevr. A. J. Bearda Bakker-Stuiveling
H. Kingmans
Pastoor H. W. Dijkman O.P.
J. T. Vellenga
Redacteur: W. H. Kuipers, telef. 28203
Adres administratie:
Voorstreek 101-103, tel. 22046 en 22047
Redactie:
Stadhuis Leeuwarden, tel. 40222
Abonnementsprijs 5,00 per jaar
Gironummer 809910 ten name
N.V. Erven Koumans Smeding,
Leeuwarden
stand kwam, heeft men het gebruik daarvan
door de slagers afgedwongen door middel van
de hinderwet, die het mogelijk maakt bedrijven
te weren, die overlast voor hun omgeving ver
oorzaken. Maar daar ging het niet in hoofd
zaak om. De gemeentelijke overheid wilde
langs deze weg een effectiever vee- en vlees
keuring mogelijk maken en een grotere hygiene
doen betrachten, beide zaken, die rechtstreeks
te maken hebben met de volksgezondheid.
Er zijn twee merkwaardige documenten die ons
een inzicht geven in de toestanden bij de vlees
voorziening in het pre-abattoirtijdperk. Om
streeks 1890 zijn twee geneeskundige plaatsbe
schrijvingen van Leeuwarden samengesteld, als
inzendingen voor een prijsvraag over dit on
derwerp. De ene was van de toenmalige ge
neesheer-directeur van het stadsziekenhuis, dr.
P. H. Kooperberg, de andere van de Leeuwar
der arts dr. P. H. Asman.
