f«ggf
Fa. Adema 's Bouwbedrijf
mwmmmmmm
■*ïS5f» 5S
a"" SSSSmu
wsbSSSh
BUNGALOWBOUW
VERBOUW
Verlengde Schrans 74 - Leeuwarden - Telefoon 20014, b.g.g. 26938 ONDERHOUDSWERK
de produceerde, kan niet meer worden gere
produceert!.
En toch blijft zo'n oude foto de bekoring dra
gen van een intimiteit, die het vroegere wo
nen kenmerkte, hoeveel sociale misstanden
ook achter de gevels van de huisjes verbor
gen waren. De moderne woning, zoals we die
in onze nieuwe wijken vinden, staat daarte-
Luilekkerland: gerestaureerd en gerenoveerd.
genover als een toonbeeld van materiële en
geestelijke properheid. Daar is geen luchtje
aan.
Verzet tegen het moderne wonen, zich uitend
in discriminerende uitlatingen over „konij
nenhokken" en „duiventillen" is even ge
voelsmatig als het klakkeloos adoreren van
het mooie van vroeger. De jongelui van nu,
wonend in Bilgaard of Lekkumerend, be
schikken over een comfort en een complex
van gemakken, waaraan hun ouders niet kon
den denken en waarvan hun grootouders niet
durfden dromen. De moderne betonnen
woonkolossen staan daar als monumenten
van een gestegen en geëgaliseerde welvaart,
die niemand een halve eeuw geleden van zijn
knusse woninkje in de gezellige buurt uit
heeft kunnen voorzien.
Is dit nu een poging om de flats van Bilgaard
en de split-levels van Lekkumerend toch op
een soort monumentenlijst geplaatst te krij
gen? Daar zullen we, op verzoek van velen,
nog maar even mee wachten. Beter is, ons af
te vragen, waarom zo wordt gebouwd en dan
komen we terecht bij de staalharde feiten
omtrent grondprijzen en rationeel bouwen.
Wel kunnen deze zaken ook met ideologische
en estetische motieven worden versierd, maar
dan komt men terecht bij de stedebouwkun-
dige redeneerkunst. Een der grootsten in den
lande op stedebouwkundig gebied, ook hier
geen onbekende, heeft onlangs betoogd, dat
de woningbouw naar vorm en traditie niet
mag verstarren in een tijd, waarin we ons in
pijlsnel tempo bewegen naar de eeuw der
computers. Dat klinkt zeer aannemelijk, maar
het is wel de vraag of de mens in zijn meest
primaire ambities, bijvoorbeeld bij het wonen
tot uiting komend, deze evolutie op de voet
volgt. We hebben daar eigenlijk al enige er
varing mee. Nooit is de wereld zo snel en zo
grondig veranderd als in de afgelopen vijf en
zeventig jaar. De auto, het vliegtuig, de radio,
de televisie, ze zijn allemaal binnen dat tijds
bestek tot ons gekomen. En waar wonen de
autoconstructeur, de vlieger, de radio- en de
tv-artist bij voorkeur? Juist, in een gewoon
ééngezinshuis, met een stukje tuin ervoor en
een stukje tuin erachter, net als de mensen 75
jaar geleden. En wat doen die autoconstruc
teur die vlieger, die radio- en tv-artist in hun
vrije tijd het liefst? Juist, ergens vissen aan
de waterkant, in het zonnetje liggen of zitten
enzovoort, nèt of er in al die jaren niets is
veranderd.
We bedoelen maar, dat men een in eeuwen
gegroeide wooncultuur niet zo-maar kan
wegcijferen, zelfs niet met computers. Het is
zeker, dat veel van het moderne wonen een
blijvende waarde en inhoud zal krijgen, maar
we kunnen nu nog niet precies bepalen wat
dit zal zijn. Zal men de split-level over vijftig
of honderd jaar prijzen of verguizen? De tijd
zal het leren en het is maar van zeer beperkte
betekenis, dat men nu over dit nieuwe wo
ningtype wel eens schampere opmerkingen
hoort. Toen aan het eind van de middeleeu
wen de houten woningen door stenen werden
vervangen, is er ongetwijfeld ook heel wat
gemurmureerd. Maar we kunnen dat niet
meer nagaan, omdat er in die tijd geen kran
ten met ingezonden stukken waren.
Maar wel durven wij te voorspellen, dat er
een blijvende waardering en belangstelling
zal bestaan voor de woningen van Luilekker
land, zoals deze te voorschijn zijn gekomen
uit de restauratie en renovatie, die het oude
uiterlijk onaangetast heeft gelaten en in de
woningen het moderne comfort heeft ge
bracht. Want hier hebben we te maken met
de door de eeuwen geijkte vormen, die niet
alleen worden gewaardeerd op grond van his
torisch sentiment, maar ook omdat de mens
van nu in wezen niet zo veel verschilt van die
uit vroegere eeuwen.
7
