Trekpaard heeft tijd uitgediend
Trouwe viervoeter verdwijnt uit de stad
•T KLEINE KRANTSJE
FRIESLAND. HIJ DOKTERDE AAN VELE KWAALTJES EN ER WAREN WEINIG BIJ, DIE HIJ NIET ONDER DE
TEN NAAR HEM TOE. VOOR IEDER VAN HEN HAD HIJ WEL EEN PAAR KRUIDEN OF EEN PAAR DRANKJES.
DE BROKSTUKKEN VAN HUN NIERSTENEN BIJ ZICH DROEGEN. EEN KEER HEEFT HIJ ZELFS EEN OUDE
ES WAS HIJ EEN KWAKZALVER, DIE DRIEMAAL VEROORDEELD IS GEWEEST, VANWEGE HET ONBEVOEGD
ijDMEN BIJ
van Rinsumageest
verdachte?" Zij antwoordde:
„Nee, wie dat mar wier". Zij
verdedigde de man, die haar
van de zere knie afgeholpen
heeft, met een zekere elo
quentie, die men van een win
kelierster niet had verwacht:
„Naast God heb ik aan hem
mijn beterschap te danken,
met dit resultaat, dat ik God
dank, dat Monsma er is en
een zegen is voor Neder
land!" Na nog meer getuigen
a decharge te hebben gehoord,
stelde de officier van justitie
nuchter vast dat de wet was
overtreden. Voor de eerste
ten laste legging vroeg hij
vrijspraak, maar voor de
tweede een boete van f 300.-
of 50 dagen hechtenis.
Mr Pollema stelde, dat Mon
sma over een buitengewone
gave beschikt en legde er
vooral de nadruk op, dat het
.boertje uit Rinsumageest'
niet zegt: ,Ik ben dokter',
maar ,Ik ben boer'. Verder
vroeg hij zich af, of deze man
zich zelf aanbood te genezen.
De mensen komen bij hem en
hij niet bij de mensen. Hij
stelde de rethorische vraag:
Maakt Monsma er een winst
gevend zaakje van? Tenslotte
concludeerde de verdediger,
dat Monsma een begaafd man
was met een onbegrijpelijk
vermogen tot genezing. De
kantonrechter oordeelde ech
ter, evenals de officier van
justitie, dat de wet was over
treden en vonniste 75.- boe
te of 25 dagen hechtenis.
Het vuur werd het boertje
van -■Rinfeumageest al te ha
aan de schenen gelegd. Hij
zocht een oplossing om de
justitie te omzeilen. Een rus
tend arts een Indische dok
ter volgde met hem het
spreekuur. De wet liet dit
echter evenmin toe.
In 1932 het boertje was
toen 64 jaar verhuisde de
heer Monsma met zijn prak
tijk naar Oudkerk. Zijn glo
rietijd was achter de rug,
maar hij had nog altijd veel
klanten. Hij heeft nog zeven
jaar in Oudkerk geleefd en
gewerkt, voordat hij, die zo
veel mensen had geholpen,
vrij plotseling het tijdige met
het eeuwige verwisselde. Hij
stierf in het harnas. Eten hart
aanval maakte een abrupt
einde aan het leven van deze
merkwaardige man, die zeer
beslist een bijzondere gave
had. Hij stierf op 14 december
1939. Van zijn 8 kinderen le
ven er nu nog drie zoons en
een dochter. Eén van hen
heeft het vak van vader
voortgezet in de vorm van
een drogisterij in Leeuwar
den. Moeder Monsma heeft de
roem van haar man niet meer
meegemaakt. Zij stierf in 1923,
toen het Boertje van Rinsu
mageest zich nog inderdaad
boer kon noemen, omdat hij
toen de boerderij nog had.
Wie tegenwoordig letterlijk een paard voor de wagen spant, spant figuurlijk zijn
paard achter de wagen. Tot deze conclusie moet men komen als men de ontwik
keling van het paard in de stad op de keeper beschouwt. Het trekpaard in de stad
heeft zijn tijd uitgediend. Zijn verschijning is een zeldzaamheid. „Je skrikke der bij
na fan, as je 'n peerd siene", hoorden we een Leeuwarder zeggen. Het paard zal op
zijn beurt tegenwoordig van de stad schrikken. Al die auto's met hun afschuwelijke
benzinelucht! Er zijn er nog vijf, die tussen dat snelverkeer doorsukkelen. De heer
K. van Wieren heeft nog drie paarden in bedrijf en het bedrijf van de heer G.
Herder nog twee.
terskwartier) heeft wel 20
paarden gehad. Na de oorlog
liep dit aantal echter snel te
rug tot 10 en het werden er
steeds minder naarmate er
meer auto's kwamen. Ten
slotte bleven er twee paarden
over voor het zogenaamde
sleperswerk, waaronder klei
ne ritten van en naar fabriek -
station worden bedoeld. Toen
de LPF naar Franeker ver
trok was ook dit gebeurd, en
dat betekende meteen het ein
de van de „loopbaan" der
paarden. December, twee jaar
geleden, gingen ze de deur
uit.
De bestel- en afhaaldjenst J.
W. Reen aan het Groot Scha-
vernek deed voor twee jaar
het werk ook nog altijd met
Vervolg op pag. 9
Met de verdwijning van het
paard uit het stadsbeeld is
dan voor veel Leeuwarders
weer een periode afgesloten,
die hen steeds verder van het
verleden afbrengt. De rustige
hoefslag van het paard heeft
definitief plaatsgemaakt voor
het geluid van de fel accele-
rende motoren. Vijf paarden
tegen honderden auto's. Dat
moet dit trekdier verliezen
op alle terreinen. De heer
van Wieren heeft echter nog
altijd één terrein, waar het
paard het wint van de ijzeren
PK's, namelijk op het natte
terrein. Dit is eigenlijk ook
nog de enige reden, waarom
de heer Van Wieren nog
paarden in zijn bedrijf heeft.
Op korte afstanden is een
paard ook nog wel te gebrui
ken, maar als je van de ene
kant van de stad naar de an
dere kant moet, doet de trou
we maar logge Belg er veel
te langzaam over.
Het expeditiebedrijf G. Her
der aan de Groningerstraat
weg is eigenlijk de enige in
de stad, die nog wel iets ziet
in paarden. Daar staat ook
nog geen tractor of auto op
het erf om de paarden te ver
vangen. Met de stalling heeft
de heer Herder wiens be
drijf bijna geheel buiten de
stad ligt geen moeilijkhe
den. De zoon van de heer Her
der, die nu het bedrijf be
heert is beslist nog niet van
plan de paarden weg te doen.
Vaak komen deze paarden
niet in de stad, maar op deze
manier kunnen de paarden in
Leeuwarden nog wel eens
lang te zien zijn.
Maar veronderstel, dat ie
mand uit gevoelsoverwegin
gen de paarden wil houden in
het vervoersbedrijf: Wat dar.?
Hij zal zelf de leidsels in han
den moeten nemen even
als de heer Van Wieren
want er is niemand, die met
dit verkeer in de stad een
paard wil mennen. Hij zal
zelf 's morgens om een uur of
vijf moeten opstaan om de
beesten voordat ze op de
weg komen van eten te
voorzien. Hij zal ook zelf za
terdags en zondags d,e bees
ten de nodige verzorging moe
ten geven. Een ander nadeel
is dat de gemeente verbiedt
paarden in de bebouwde kom
te stallen. Ze moeten dus óf
naar de Veestallen óf naar
buiten Leeuwarden. Alleen al
met het halen en brengen gaat
een zee van tijd verloren.
De auto zet je in de garage,
sleuteltje omgedraaid en hij
wacht zonder verdere voor
zieningen tot de dag van mor
gen. Het normale onderhoud
is niet gebonden aan vaste
uren en kan dus in de norma
le werktijden geschieden,
's Morgens vroeg draai je de
sleutel om en na een beetje
hoesten en proesten, rijdt ie
zonder verdere protesten de
deur uit, zonder dat hij eerst
behoeft te bekomen van zijn
maaltijd, die bestaat uit enige
tientallen liters olie of ben
zine.
Vlak na de oorlog heeft Leeu
warden nog vele paarden ge
kend. Elk transportbedrijf
hield er wel een paar op na,
want de auto's waren zeer
schaars. Transportbedrijf fa
A. Niemendal (aan het Rui-
Het trekpaard wordt een zeldzame verschijning in de stad
Ook de gemeentereiniging heeft vroeger veel met paarden
gewerkt. Wie herinnert ze zich niet: de trouwe, zware Bel
gen, die de aswagens door de straten trokken? Dit was zo'n
trekpaard van de Reiniging. De fraai besnorde man, die hem
bij het hoofdstel houdt, is de heer A. Tabemal. De heer Ta-
bemal was de zadelmaker van de Reiniging. Hij is 94 gewor
den en zal al z'n paarden ver hebben overleefd.
