7
'T KLEINE KRANTSJE
EN. DAT GEBEURDE IN DE BAR STRENGE
MINUTEN OP Z'N GROOTSTE CONCURRENT ALS
ÏSTE VERRASSINGEN UIT DE GESCHIEDENIS
LIEFHEBBERS, DIE ZICH DEZE TRIOMF MOEI-
Morele winnaar
Arie Bouma
Wilskrachtige
slag
Leemburg's grootste concurrenten, Jongert (rechts) en Pronk
passeren Hindeloopen. Ze hebben hun prachtige voorsprong
van twintig minuten verspeeld en kijken nui tegen een achter
stand van achttien minuten aan
de binnen. Nummer elf, de
Leeuwarder Th. Draaisma,
was de laatste wedstrijdrij
der, die de race binnen een
tijd van twee uur na aan
komst van de winnaar vol
bracht.
Alle anderen kwamen later,
de meesten zelfs veel en veel
later aan. Zoals Jitze en Doeke
Stienstra, broers van Uiltje
en Catharinus, mr. Baron van
Harinxma thoe Slooten en de
atleet Jan Zeegers, die nog
maar net op tijd, veertien
minuten voor het midder
nachtelijk uur, de Friese
hoofdstad bereikte.
Een interessante kwestie, dje
de kranten nog dagenlang be
zig hielden, was die van
Leemburgs overwinning en
de wijze, waarop ze tot stand
was gekomen.
Bij de huldiging van Jon
gert in Zaandam werd hij
Jongert de morele winnaar
van deze Elfstedentocht ge
noemd. Een half uur opont
houd door het slijpen van zijn
schaatsen en opzettelijk
verkeerde wegwijzing zouden
de oorzaken van zijn neder
laag zijn geweest.
Vrijwel de hele „Hollandse'
pers wist te berichten, dat
Jongert zijn prachtige voor
sprong was kwijtgeraakt door
het maken van een omweg
tussen Leeuwarden en Frane-
ker, waardoor hij samen met
Pronk met een achterstand op
Leemburg in Harlingen arri
veerde.
Maar is het niet hoogstmerk-
waardig, dat niemand deze
volstrekt onjuiste berichtge
ving in die dagen signaleer
de? Want tussen Leeuwarden
en Harlingen vergrootten de
beide Hollandse rijders hun
voorsprong op Leemburg nog,
terwijl ze pas later door de
Fries werden gepasseerd.
Bij die huldiging in Zaandam
voelde Jongert zich evenwel
niet geroepen de foutieve be
weringen van bewonderaars
te bestrijden. Bedolven onder
bloemen en cadeaus sprak hij
aan het slot van de feest
avond slechts dit korte en
krachtige dankwoord, uit:
„Vrienden en sportbroeders,
ik sta gewoon paf van wat
mij geschonken is. Hartelijk
dank aan de gevers. Ik heb
gezegd!"
Vonden de beweringen van de
mensen, die de glorie van
Karst Leemburg wilden doen
verbleken, dus geen of wei
nig tegenspraak, er stond ook
niemand op, die kon aanto
nen, dat het met de overwin
ning van onze stadgenoot
geen zuivere koffie zou zijn
geweest. Karst Leemburg
moet zijn triomf vooral dank
zij een gunstige samenloop
van omstandigheden hebben
behaald: hij zal die dag in een
voortreffelijke conditie zijn
geweest, hij heeft eenvoudig
elf uren lang stug doorge
schaatst, hij heeft dankbaar
kunnen profiteren van het
feit, dat zijn grootste tegen
standers met het euvel van
stompe schaatsen te kampen
kregen.
En zo zal Karst Leemburg in
onze herinnering kunnen blij
ven voortleven als de glo
rieuze winnaar van een van
de verschrikkelijkste Elfste
dentochten, die we hebben
gehad.
Bouma opgewacht en hij was
het, dje Leemburg het tillen
van de laatste loodjes gemak
kelijk maakte. Achter zijn rug
sneed Leemburg nu door de
scherpe wind heen en steeds
verder liep hij op zijn achter
volger uit.
De dfie minuten voorsprong
werden weer vier, vijf, zes...
En toen de Leeuwarders drie
minuten voor half vijf tot hun
grote vreugde hun stadge
noot op de Willemskade za
gen finishen, lag Leemburg
acht minuten op Jonger:
voor. Hij had, de Elfsteden
tocht gewonnen in elf uur er-
negen minuten en daarmee
zijn gedurfde voorspelling bij
na waargemaakt!
Mr. Van Weideren baron
Rengers, de secretaris van de
Elfstedenvereniging, was de
eerste, die de winnaar geluk
wenste, maar Leemburg ruk
te zich van hem los, zodra hij
zijn oude moeder onder de ju
belende toeschouwers zag.
„Barst myn aide mem!"
schreeuwde de triomfator.
Toen ging hij op de schou
ders, om zijn zegetocht te be
ëindigen in De Klanderij,
waar iedereen er zich over
verbaasde, dat hij nog zo fit
was, veel frisser dan Jongen,
die zich direct in zijn hotel
kamer opsloot en zich voor
het begin fan de feestavond
niet meer liet zien.
Een half uur na Jongert
kwam Sjouke Westra als der
de binnen, op de schaats ge
volgd door Fokke van der
Heide. Zij hadden weer een
enorme voorsprong veroverd
op de numers vijf en zes, de
Cornjumer Sikke Dijkstra en
W. Meyering uit Elden, die
even voor zessen binnenkwa
men. Uiltje en Catharinus
Stienstra, lange tijd in de
kopgroep, kwamen om kwart
over zes als negende en tien
De veldwachter had daar uit
pure geestdrift voor de lei
dende Leemburg z'n revolver
leeggeschoten en een paar
vissermannen hadden de
Leeuwarder voor z'n toppres
tatie een kistje bokkingen be
loofd. „Dou krijst in kistke
bokkings fan üs!"
Maar hoe deze bewijzen van
medeleven de Fries ook sti
muleerden, hij zou zijn lei
dende positie nog voor Snee!:
in groot gevaar gebracht zien.
Want door het masseren van
Jongert door Pronk kikkerde
de Ilpendammer zo op, dat hij
de kracht hervond om Leem
burg nog ernstig te belagen.
Helemaal alleen rijdend her
vatte hij de achtervolging op
de vluchteling, die bij Wouds
end door twee jongemannen
werd opgewacht en in hun
gezelschap verder reed,
„Fryslan boppe!" schreeuw
den die knapen, „wy bringe
jo nei Ljouwert ta!"
Maar het scheelde maar een
haar, of Cees Jongert was er
nog eerder geweest dan zij!
Tussen Sloten en IJlst bracht
hij zijn achterstand van veer
tien tot zes minuten terug en
op het korte stukje tussen
IJlst en Sneek liep hij nog
eens drie minuten in.
Toen dat bekend werd in
Leeuwarden, waar het pu
bliek zich al in spannende af
wachting bij de finish ver
drong, begon men in d,e ster
ke Jongert toch weer de win
naar van deze Elfstedentocht
te zien. De drie minuten, die
hij nu nog achter lag, zou hij
zeker kunnen wegwerken op
de laatste 27 kilometer.
Maar nu zou blijken dat
Leemburg, in Sneek niet wei
nig geschrokken van het be
richt, dat Jongert zo veront
rustend snel inliep, nog lang
niet aan het eind van z'n
krachten was. Terdege het
gevaar van de bedreiging be
seffend, zette hij de spurt er
nog eens in en het duurde niet
lang meer of Jongert moest
begrijpen, dat hij geslagen
was.
Want halfweg Sneek werd
Leemburg met zijn jonge be
geleiders door de oud lange-
baanrijder en wielrenner Arie
Een droom wordt werkelijkheid: juichend gaat Karst Leem
burg als Elfstedenwinnaar over de streep!
amarylstaafje te gaan slijpen.
Terwijl ze daar, zittend op de
wallekant, mee bezig waren,
moet Karst Leemburg de bei
de leiders, zonder dat ze er
iets van merkten, zijn voor
bij gesneld. En een minuut
vóór Jongert en Pronk kwam
Leemburg in Bolsward aan,
waar drie minuten eerder
Sjouke Westra en Catharinus
en Uiltje Stienstra als de
nieuwe leiders waren gepas
seerd.
Karst Leemburg verbaasde ^r
vriend en vijand mee, maar
het nieuws, dat in het Elfste-
denhoofdkwartier in hotel De
Klanderij helemaal als een
bom insloeg, kwam een uur
later uit Hindeloopen. Het
vertelde, dat Leemburg tus
sen Workum en Hindeloopen
op z'n eentje de leiding had
veroverd, dat hij al vier mi
nuten voor lag op Sjouke
Westra en Uiltje Stienstra,
veertien op Fokke van der
Heide en niet minder dan
achttien op de geweldenaren
Jongert en Pronk. Op een af
stand van nog geen veertig
kilometer had de Leeuwarder
van een achterstand van twin
tig minuten een voorsprong
van achttien minuten ge
maakt!
Rijdend op gymnastiek-
schoentjes, in een dikke wit
te trui en met een enorme
berenmuts op z'n hoofd ver
baasde Karst Leemburg ie
dereen met zijn stevig wils
krachtig slagje, waarmee hij
tot zijn eigen grote ver
rassing! als eerste van alle
wedstrijdrijders voortjoeg
naar Staveren, naar Sloten,
naar IJlst.
Even voor het middaguur,
toen Leemburg op weg van
Sloten naar Staveren pal in
de venijnige en ijskoude wind
optornde, werd d,e aanvals-
kracht van het achtervolgen
de duo Jongert-Pronk, dat in
tussen de tweede plaats had
heroverd, aanzienlijk ver
zwakt doordat Pronk zich
gedwongen zag de strijd, te
staken.
Cees Jongert zette echter door
en kwam veertien minuten
na Leemburg in Sloten aan.