Burgemeester leerde zwemmen in De Inktpot Onze kinderen doen het in de Kleine Wielen mmmsmmm 'T KLEINE KRANTSJE pssfllM H lil MS i Hps! sa® I «SJk s 54 - (fétkn- Bij de feestelijke ingebruikneming van het nieuwe zwembad aan de Kleine Wielen, de vorige week zaterdag, heeft Leeuwardens burgemeester Van der Meulen verklapt in 1911 het zwemmen te hebben geleerd in de toen zo bekende bad inrichting, die in de volksmond heel oneerbiedig De Inktpot werd genoemd. De Inktpot, waarvan het water nauwelijks frisser kan zijn geweest dan het gore grachtwater van nu, lag vlak bq de Harlingerstraatweg in de bocht van de gracht, waar de Noordersingel overgaat in de Spanjaards laan. Het was de eerste badinrichting die Leeuwarden had, een voorloper dus van het zwembad aan de Grote Wielen en een voorloper ook van het pas geopende bad aan de Kleine Wielen, dat het nu gesloten zwembad aan de Grote Wielen vervangt. In die zwem- en badinrichting aan de Noordersingel heeft niet alleen de heer Van der Meulen jmaar hebben honderden, mis schien wel duizenden Leeuwar- I ders zich de kunst van het voorzien, maar het bad stond toen al lang bij jong en oud als De Inktpot bekend en deze naam zou het ook houden tot de laatste dag van z'n bestaan. Het succes van de zwemschool zwemmen eigen gemaakt, want toen Adriaan Anne Marie er als tienjarige rondspartelde, had het bad al een geschiedenis van niet minder dan zestig jaren achter zich In 185 r was het bad er aange legd door de Amsterdammer J. W. Neuheus, die een badhuis bouwde aan de Noordersingel en twee zwembassins inrichtte in de bocht van de gracht. Niet zodra waren de eerste onver schrokken Leeuwarders het inkt zwarte water ingedoken of de heer Neuhaus beschouwde z'n taak als volbracht en droeg de inrichting over aan de rap ge vormde „Sociëteit Zwem- en Badlust". Die bleef het bad pre cies tien jaar exploiteren, tot financiële moeilijkheden de So ciëteit noopte om haar bezit aan anderen over te doen. Verschillende eigenaren pro beerden er in de jaren daarna een boterham in te verdienen, waarna de Friesche Werklieden vereniging het Leeuwarder Ge meentebestuur zo ver kreeg, dat het bereid was er een volks zweminrichting van te maken. Een overeenkomst met de Ven nootschap De Zwem- en Bad inrichting resulteerde in het aanschaffen van een pomp, die het bad van vers water moest WSi nm mam L iga&Tirinn-rii J Pi /Si was overigens zo gering, dat de gemeenteraad in r897 al weer besloot om de school op te hef fen, maar een gelegenheid om sproeibaden te nemen kwam er voor in de plaats. In 190a werd de schutting van de niet meer gebruikte volkszweminrichting, die we ook nog op de hierbij afgedrukte foto kunnen zien, opgeruimd en tien jaar later boekten de bewoners van de Noordersingel eindelijk succes met hun pogingen de hele ont sierende badinrichting opge ruimd te krijgen: in I9r2 wer- - den de gebouwen van de bad inrichting afgebroken en door weinigen betreurd ging De Inktpot de geschiedenis in. Intussen was (in 1904) een nieuw zwembad opengesteld: dat aan de Grote Wielen, waar van aanvankelijk als het enige bezwaar werd gevoeld, dat het op een afstand van ruim vijf kilometer van de stad gelegen was - de weinigen, die in die tijd al over een fiets beschik ten konden er wel makkelijk komen, maar voor de wande laars betekende het zwemmen in het bad weinig minder dan een excursie van een halve dag. Met het populair worden van de fiets werd ook het zwembad van de Grote Wielen populair en hoewel het bad bijzonder ongunstig lag ten opzichte van de zonnestand trok het jaarlijks duizenden jonge zwemmers en zwemsters, die hier even zorge loos in het veenwater spartel den als hun ouders het in De Inktpot hadden gedaan. Vooral ook na het oprichten van de Leeuwarder Zwemclub (L.Z.C.) kreeg het bad als zwem- gelegenheid een goede naam en vermaard werden ook de jaar lijkse overtochten, die voor de jeugdige zwemmers een bijzon dere attractie vormden. Het sterk toenemende bezoek deed de noodzaak van een flin ke uitbreiding voelen, de hier afgebeelde opstallen werden ver bouwd en vernieuwd en er kwam een restaurant met een waarlijk vorstelijk uitzicht op de plas. Hoewel de Leeuwarders na 1932 door het openen van het zwembad te Huizum een kans kregen dichter bij huis te gaan zwemmen, bleef het bad aan de Grote Wielen erg in trek en pas jaren nadat de Overdek te z'n poorten opende, drong het goed tot de Leeuwarders door, dat het toch wel wat prettiger is te zwemmen in glas helder en gezuiverd water dan in het altijd wat troebele bui tenwater van een oude veen- plas. Zo kwam het moment, dat Leeuwarden begon te denken aan een nieuw bad, een bad, dat er nu gekomen is, aan de andere kant van de Groninger straatweg aan de Kleine Wielen, aan de kant, waar de heerlijke zon niet door opstallen wordt gekeerd. En na de Inktpot, na de Grote Wielen is het nu de Kleine Wielen, waar de jeugd het zwemmen leert en waar de steeds meer naar recreatie snakkende stad zich aanstonds ontspant. Nog even en het bad aan de Grote Wielen bestaat alleen nog maar in onze herinnering: er is al aangekondigd, dat de ge bouwen „zo snel mogelijk" zul len worden gesloopt, zodat er dan aan deze waterkant weinig meer overeind zal staan, want het eens zo glorieuze Wielzicht is enkele jaren geleden immers al door een felle brand tot de grond toe afgebrand. Het enige wat ons dan nog rest van de vroegere glorie van de zwem en zeilvreugd van de Grote Wielen is de door Hein Apel doorn opgerichte verhuurin- richting, maar vergissen we ons niet, dan wappert ook daar de vlag al niet meer zo breeduit als in vroeger jaren: het lijkt met de roem van de eens zo roemvolle Grote Wielen ge daan.

Historisch Centrum Leeuwarden

’t Kleine Krantsje, 1964-1997 | 1965 | | pagina 3