I
'T KLEINE KRANTSJE
HET IS DEZE WINTER PRECIES VIJF EN ZEVENTIG JAAR GELEDEN,
DAT NEERLANDS GROTE SPORTPIONIER PIM MULIER Z'N LATER ZO
BEROEMD GEWORDEN ELFSTEDENTOCHT REED. OP DE VROEGE MOR
GEN VAN DE 21e DECEMBER 1890 VERLIET HIJ HET NOG DONKERE
LEEUWARDEN OM ER 12 UUR EN 55 MINUTEN LATER GEZOND EN WEL
TERUG TE KEREN. ZIJN SUCCESVOLLE MARATHON BRACHT HEM OP
HET IDEE VAN DE GEORGANISEERDE ELFSTEDENTOCHT - HET OP
RICHTEN IN 1909 VAN DE VERENIGING DE FRIESE ELF STEDEN WAS
EEN VAN DE BELANGRIJKSTE GEVOLGEN VAN ZIJN PLAN. IN DE
SINDS MULIERS GLORIEDAG VERSTREKEN DRIEKWART EEUW ZIJN
ER IN TOTAAL TWAALF TOCHTEN GEWEEST EN WANNEER HET AAN
STONDS NOG WAT WINTEREN WIL, HEBBEN WE DUS EEN KANS OP
EEN DERTIENDE TOCHT. VAN EEN GENOEGLIJK ONDERONSJE IS DE
FRIESE ELFSTEDENTOCHT INTUSSEN UITGEGROEID TOT EEN EVENE
MENT, DAT OP HET VADERLANDSE SPORTTERREIN Z'N WEERGA NIET
KENT EN WAT ER BETREKKELIJK DE ELFSTEDENTOCHT ALLEMAAL
VERANDERDE SINDS DE RIJDERS ZELF NOG MOCHTEN BESLISSEN
OF HET FEEST AL OF NIET DOOR ZOU GAAN, STEEKT NIET ZO NAUW.
EN NU ZIJN WE DAN AANGELAND OP EEN PUNT, WAAROP WE ONS
MOETEN AFVRAGEN OF DE ZELDZAME BEKORING VAN DE ECHTE
OUDERWETSE ELFSTEDENTOCHT, ZOALS WE DIE VROEGER KENDEN,
NOG WEL LANG GEHANDHAAFD BLIJFT. VRAAGT U HET ONS, DAN
ZIJN WE GENEIGD DIE VRAAG ONTKENNEND TE BEANTWOORDEN;
HET HELE FESTIJN VAN DE ELFSTEDENTOCHT DREIGT ONS OVER
HET HOOFD TE GROEIEN, DE ELFSTEDENTRADITIE IS IN GROOT GE
VAAR.
Dit is een foto van de Elfstedentocht van 1929: de Hollandse crack Jongen zit koploper Karst Leem
burg achterna en laat zich hier door z'n makker Pronk dragen van een controlepost naar het ijs.
Kijk eens naar dat gezicht van Jongen: de uitdrukking van z'n ogen verraadt, dat hij vol spanning zit:
Onder deze Elfstedentraditie
willen we verstaan de Elfsteden
tocht in oude stijl, het onge
ëvenaarde schaatsfestijn met al
z'n onvoorziene gebeurtenissen,
met z'n incidenten, z'n verras
singen, z'n spontaan optredende
en op alles en iedereen over
slaande kostelijke koorts.
Oude stijl
Deze Elfstedentocht in oude
stijl is in feite al enige tijd ge
leden de geschiedenis ingegaan -
voorbij is de tijd, dat alleen wij
Friezen er echt warm voor lie
pen, voorbij is de tijd, dat vol
komen onbekende kerels als
Elfstedenkoningen konden wor
den gekroond, voorbij is de tijd,
dat de organisatie van het eve
nement nog heel veel aan de
improvisatie kon overlaten.
De in de laatste jaren geweldig
toegenomen belangstelling voor
de Elfstedentocht maakt het no
dig, dat deze organisatie meer
en meer wordt geperfectioneerd,
dat er steeds minder aan de im
provisatie kan worden overge
laten, dat het spontane karak
ter meer en meer wordt aange
tast.
Geen propaganda
Nooit heeft de Friese Elfsteden-
vereniging propaganda hoeven
te maken voor haar doel, want
aan de steeds stijgende publieke
belangstelling is altijd een voort
durend groeiende interesse van
publiciteitsmedia als pers en
radio en t.v. voorafgegaan, maar
het zijn nu juist deze publici
teitsmedia, die zich op een zo
ingrijpende manier van de Elf
stedentocht meester maken, dat
het - toch nog heel lang be
houden gebleven - intieme ka
rakter van de Elfstedendag ver
loren dreigt te gaan. Al zal het
bestuur van de Friese Elfsteden-
vereniging het wel altijd blijven
betwisten: het is de pers ge
weest, die de laatste maal, in
1963, besliste, dat de monster
marathon door moest gaan en
het zal de pers zijn, die meer en
meer invloed krijgt op het be
leid van het Elfstedenbestuur.
De Telegraaf
Wel zou een woordvoerder van
dit bestuur nog zeer onlangs
met wrange humor verklappen,
dat de organisatoren het dag
blad De Telegraaf zo graag le
zen om te kunnen weten, wat
ze zelf' allemaal besloten had
den, maar ditzelfde bestuur
heeft het een dezer dagen toch
maar nodig gevonden een pers
conferentie over een volgende
Elfstedentocht te beleggen op
een moment, waarop notabene
de eendjes nog langs de Elfste-
denroute zwommen. En welke
Fries heeft niet glimlachend het
hoofd geschud, toen hij nog een
week later bij tien graden dooi
de televisie onze toch heus wel
bedaagde Elfstedenvoorzitter Jan
Louws Hoogland op een grote
kaart de route liet aanwijzen,
die de rijders wel zouden vol
gen
Er is een tijd geweest, dat de
Elfstedenvereniging nog deed
Onze stadgenoot Karst Leemburg
in 1929 op weg naar z'n grote t
de goeie ouwe tijd - nu weten we1
