TBokma
Uit de tijd van de vetkopers
Roofridder uit Meskenwier
kreeg z'n trekken thuis
'T KLEINE KRANTSJE
10
VERWOEDE VELDSLAG OP
OLDEHOOFSTER KERKHOF
sspiS\ Js, -1
Het was in de tijd van de bloe
dige twisten tussen Schierin-
gers en Vetkopers, dat op de
sterke stins Meskenwier onder
Akkrum de Schieringer edelman
Wiebe Jarichs Jelkema woonde.
Deze edelman was een echte
vrijbuiter en aan allen en alles
wat Petkoper was of Vetkopers
gezind was, had hij de oorlog
verklaard. Vooral het Vetkopers-
gezinde Leeuwarden moest het
ontgelden, en zowel te land als
te water deed hij afbreuk aan
de Leeuwarders. Op het Sneker-
meer had hij zelfs enkele sche
pen, een soort piratenvloot, die
daar een waar schrikbewind uit
oefende. De Leeuwarder kooplui
ondervonden hiervan een niet
geringe schade en de Leeuwar
der machthebbers besloten dan
ook hieraan voorgoed een einde
te maken.
c
Het was op 22 oktober 1481, dat
een sterke bende Leeuwarders
naar Meskenwier optrok en het
beleg om de stins legde. Heer
Wiebe Jarichs was op dat mo
ment niet op Meskenwier, maar
verbleef voor enkele dagen op
zijn andere stins te Hemelum.
Ais tijdelijk bevelvoerder ver-
ALTIJD VOORZICHTIG
Wanneer president Roosevelt
handjes schudt met de lui, die
hem hun opwachting komen
maken, staat één persoon voor
hem en een tweede aan zijn
zijde. Terwijl de lijn vooruit
schuift, moet iedere handdruk
ker mede voorwaarts en mag
geen seconde lang talmen. Als
hij soms een vreemdeling mocht
zijn, moet hij zich volstrekt
niet verwonderen, op eens een
hand over zijn broekzak te
voelen glijden, als op zoek naar
verborgen wapenen. Want dat
is inderdaad het geval en deze
gewoonte is aangenomen sedert
den tijd, dat Mc. Kinley dood
geschoten is te Buffalo.
Verscheidene lui, die, geheel in
gedachten, even hun zakdoek
wilden gebruiken, eer ze in de
nabijheid van den president
kwamen, voelden hun hand
plotseling vastgeklemd in den
greep van een geheim politie
beambte.
(1907)
bleef op Meskenwier zijn zwa
ger Homme Lieuwes Juckema.
Zeven dagen duurde de belege
ring, toen gaf de bezetting zich
op lijfsbehoud over. Het kasteel
werd tot op de laatste steen
afgebroken.
Toen heer Wiebe in Hemelum
de tijding ontving van de be
legering van zijn stins te Ak
krum, zocht hij met spoed de
hulp van een groot aantal Schie
ringer edelen, die hem met hun
krijgsknechten te hulp kwamen.
Maar hij kwam te laat, want
toen hij bij Meskenwier arri
veerde vond hij slechts een
rokende puinhoop. Heer Wiebe
liet het hierbij echter niet, daar
was hij de man niet naar. Dat
zouden zij de Leeuwarders wel
eens betaald zetten en de bende
trok terstond door in de rich-
4 DE NOTEBOOM
heet een huisje in de Molen-
steeg met in de voorgevel een
zeventiende eeuwse steen met
een noteboom en het onder
schrift In de Nooteboom. Enke
le jaren geleden was het huisje
nog bewoond (door een beken
de stadgenoot: De Prik); nu is
er een pakhuis van gemaakt -
de voorgevel is vernield, maar
de steen is - iets hoger - opnieuw
in de gevel ingemetseld.
4 HOTEL CENTRAAL
was eens een bekend café aan
het Zaailand en wel in het pand,
waarin nu de Tehama zit. Het
karakter van de zaak komt tot
uiting in een andere naam,
waarmee dit hotel ook wel naar
voren trad: Klein Krasnapolsky
van 't Noorden. Oudere Liwad-
ders zullen zich herinneren, dat
de kanaries er vogelvrij door de
gelagkamer vlogen.
ting van Leeuwarden, onder
aanvoering van de Schieringer
edelen Sieds en Fokke Bottinga,
Botte thoe Herweij, Wilco Rin-
gia, Ids Tjallinga, Feike en Pie-
ter Camstra en Wiede Grove-
stins.
Op 30 oktober, de dag nadat
Meskenwier gevallen was, vie
len zij de stad aan de kant van
Oldehoof aan. Een stadsdienaar
(politieagent) die de overvallers
trachtte tegen te houden liet er
het leven bij ij de bende trok
kris kras de stad in om te plun
deren, een geliefkoosde bezig
heid bij die ruwe klanten van
toen. Volgens gewoonte werden
terstond bij het vernemen van
de inval de klokken geluid en
de horens geblazen om de be
woners te waarschuwen wat er
gaande was.
Bijkans alle burgers grepen naar
de wapenen en vielen de vijand
aan. Deze, veel minder in aan
tal, moest al spoedig de wijk
nemen en trok zich terug op
het kerkhof van Oldehoof. Daar
werd een ware veldslag gele
verd en er vielen vele doden en
gewonden.
Na zware strijd moest de vijand
de aftocht blazen en door zwem
mend over de vestinggracht te
gaan ontkwamen velen van hen.
Maar met de roofridder-praktij
ken van de heer van Mesken
wier was het gedaan en nog
lange jaren nadien werd 30 ok
tober in Leeuwarden als een
soort bevrijdingsdag gevierd.
V.
1.'- piwwl
De Molensteeg met het huisje van de heer Bakker (De Prik) en
duidelijk zichtbaar de gevelsteen De Nooteboom. Het woninkje is
nu niet meer bewoond.
4 DE HOLLANDSCHE
MAAGD
was eertijds een herberg in
Leeuwarden, waar alle exercitie
genootschappen uit Friesland
plachten bijeen te komen.
4 HET BANGE HOOFD
moet in zestien honderd zoveel
de naam van een herberg in
Leeuwarden zijn geweest. Waar
die herberg precies heeft ge
staan is niet bekend; wel weten
we, dat er een mooi vers op een
van haar ramen stond: Laatse
gekken, laatse liegen - Laatse
scheeren en bedriegen - Dron
ken drinken, vuyle praet - Past
niet van een Advocaat.
4 N (EEN) N (OOIT)
was de mooie en mysterieuze
naam van een vrouwen- en
meisjesvereniging, die een ze
ventig jaar geleden in de stad
bestond. We vonden de naam
in een advertentie in een krant
van 1897; zijn er onder onze
abonnee's dames (of heren die
ons nog iets kunnen vertellen
van deze vereniging
4 DE SOLDATENGRACHT
wordt nog wel eens de gracht
langs de Oostersingel bij de ka
zerne genoemd, maar eigenlijk
was de Soldatengracht het
grachtje, dat zich vroeger van
de Oostergrachtswal, even ten
zuiden van de huidige Ooster-
buurt oostwaarts uitstrekte. Tot
1849 vormde deze Soldaten-
gracht de noordgrens van een
exercitieveld van de militairen
van de bezetting van de stad.
Waar nu het gebouw van Het
Baken staat werd in vroeger tij
den dus ijverig geëxerceerd.
Toen de stad zich op dit punt
naar het oosten uitbreidde is de
Soldatengracht gedempt.
4 DE VERGULDEN BIJBEL
heette in de zeventiende eeuw
een huis in de Klokstraat, waar
in kennelijk bijbels werden ge
drukt. We weten dat het pand
o.a. is bewoond door de boek
drukker Rippertus Sixti.
4- De MUGGESTEEG
is een smalle doorgang van de
Kleine Hoogstraat naar Beyer-
straat, vlak achter de nu opge
heven meubelzaak van Bearda
aan het Gouverneursplein. De
oorsprong van de naam is niet
bekend. Zaten er vroeger mis
schien veel muggen in de steeg?
-SflT".™:
4 HET GROOT KLOOSTER
was in het begin van de negen
tiende eeuw een herberg aan de
noordzijde van de Bagijnestraat,
pal naast de Westerkerk. De
herbergier heeft z'n zaak wel
licht genoemd naar het Bagijne-
klooster, dat er eens op een
paar passen van verwijderd lag.
4 Het NOORD BRABANTS
EN GORREDIJKSTER
SCHOENMAGAZIJN
konden de Leeuwarders van een
dikke zestig jaar geleden vinden
aan de Lindebuurt; het was het
bedrijfje van de Mr. Schoen
maker R. Steinvoorte.
4 HET HOOG
noemden de bewoners van het
Sint Anthony Gasthuis een
hooggelegen plek met een put
binnen de muren van het gast
huis. Bij de verbouwing van het
gasthuis, in 1877, is Het Hoog
verdwenen; klanken, die men er
vroeger dagelijks kon beluiste
ren: ,,'k mut even naar 't Hoog",
zijn er al lang verstorven.
4 DE DRIE FRIEZEN
was driehonderd jaar geleden
een herberg in Leeuwarden.
Waar ze stond weten we niet,
wie de drie Friezen waren even
min.
4 DE HOOGE BERG
lag tot 1886 aan de binnenkant
van de stadsgracht, waar nu de
huizen staan van Westerkade en
Arendsstraat. Het was het res
tant van de na verschillende af
gravingen al aanzienlijk verlaag
de Perlaats- of 's Prinsenweit-
molensdwinger.
4 VICTORIA
heette omstreeks de laatste
eeuwwisseling een café in de
Oosterstraat, waarin toen een
zekere heer D. Maurits de scep
ter zwaaide. Victoria kraait al
lang geen victorie meer; er zit
nu een manufacturenzaak in
het pand.
4 DE MOOR
was voor onze overgrootouders
een zeer bekend huis op de hoek
van de Nieuwestad en de Hoe-
demakersteeg (nu Firma Hofste
de). Zeer waarschijnlijk is hier
vroeger een tabakswinkel ge
weest, of, zoals men het des
tijds noemde een „toebackswin-
kel".
■iteG'"jiG"'i-sis-.' ;-
Dit is de Muggesteeg met op de achtergrond de Beyerstraat.
l Van oud5 Wigersm
jy sinds 1855
DAMES- EN HERENMODE
Naauw8 Tel.2798^ Leeuwarden
