OPENING m de lijn Leeuwarden-Groningen.
Honderd
jaar spoor
HUTTIN6
Hatuurkimdigen brengen wereld
in verbazing
WAAR ZAL HET EINDIGEN?
met
mobilo
foon
De gevelstenen spreken O5)
'T KLEINE KRANTSJE
DE LIJN LEEUWARDEN-GRONINGEN WORDT 1°. .IlIMJ VOOR HET PUBLIEK OPENGESTELD.
De dienstregeling der Treinen zal wezen als volgt:
GRAFMONUMENTEN
SCHOORSTEENMANTELS
(van onze speciale verslaggever)
Van IIAHLI VfiEÏ naar OROADOEH.
Van OROW1WGEW naar HARLIKGEIir.
Het is deze maand 100 jaar
geleden, dat de spoorlijn van
Leeuwarden naar Groningen
in gebruik werd gesteld: op
30 mei 1866 vond de feeste
lijke openingsrit met genodig
den plaats, op de eerste juni
reed „de stoomtrein" voor de
eerste maal met betalende
passagiers naar en van Gro
ningen.
Drie jaar eerder, op 27 okto
ber 1863, had Friesland al
voor de eerste maal met het
spoor kennisgemaakt, toen de
lijn Harlingen-Leeuwarden in
gebruik genomen werd het
doortrekken van de lijn naar
Groningen betekende een
enorme verbetering van het
passagiersvervoer in het noor
den van ons land.
Vermakelijk
De dienstregeling voor de vol
tooide lijn Harlingen-Gronin-
gen werd per advertentie in
de krant bekend gemaakt met
de hierboven afgedrukte ver
makelijke tekening, die ons
wel iets verraadt van de snel
heid, waarmee de trein zich
in oma's tijd voortbewoog: er
zitten heertjes op de bok van
de passagiers-wagons; mis
schien om uit te kijken, of er
zich ook obstakels op de rails
bevinden?
De rit naar Groningen duurde
dan ook nog wel wat langer
dan nu: vertrek uit Leeuwar
den 10.30 uur, aankomst Gro
ningen 12.20 uur, bijna twee
uren later dus. Gestopt werd
er toen in Hardegarijp, Veen-
wouden, Buitenpost, Grijps-
kerk en Zuidhom.
Ontmoeting
De spoorwegen zelf hebben
aan het herdenken van deze
opening van de lijn Leeuwar-
den-Groningen niets gedaan;
ze zouden de komende jaren
wel aan het feestvieren kun
nen blijven, wanneer het in-
gebruiknemen van alle lijnen
moest worden herdacht.
Maar op initiatief van de Ge
meentelijke Voorlichtings
dienst van Leeuwarden vond
er op de laatste d.ag van mei
„halverwege" een ontmoeting
plaats tussen de gemeentebe
sturen en een aantal genodig
den uit Groningen en Leeu
warden in Buitenpost dus,
waar in de oeroude herberg
De Roskam wat overdre
ven gezegd een strijdbijl
begraven werd. Burgemeester
DE FRltSCME SWENMOWWfM
SINDS 1930
TELEFOON 30180 - 29278 - 27866 - 28286
Berger van Groningen en
burgemeester Harmsma van
Leeuwarden hielden er een
vlammend pleidooi voor een
betere samenwerking tussen
beide steden en beider pro
vincies. „Laten we niet op el-
kaars fouten letten, maar la
ten we gaan samenwerken in
het belang van het hele noor
den van ons land" dat was
de kern van hun kernachtig
betoog.
Afspraakje
Het eerste resultaat na het
drukken van de vriendschaps
hand,: de afspraak van de ge
meentebesturen elkaar regel
matig te treffen in een zelfde
sfeer en dat regelmatig zal
voorlopig eens in de drie
maanden zijn.
Het Leeuwarder Taxibedrijf
„De Lijstertax" gaat zeer bin
nenkort z'n auto's voorzien
van een mobilofooninstallatie.
Hierdoor wordt het mogelijk
om vanuit het bedrijf aan de
Schrans de taxi's naar alle de
len van Leeuwarden te dirige
ren om passagiers op te ne
men.
De mobilofoons, die van de
P.T.T. worden gehuurd, zul
len ertoe bijdiragen, dat de
chauffeurs binnen de kortste
tijd. bij een klant voor de
deur staan. Een wagen, die
mensen naar het oosten van
de stad brengt, kan opdracht
krijgen om twee straten ver
der een nieuwe passagier op
te nemen zonder dat hij naar
de Schrans terug hoeft te rij
den. Zowel voor de klant als
voor de onderneming ontstaat
daardoor een belangrijke tijd
winst. Het wachten van een
klant, die heeft opgebeld
hoopt men tot een minimum
te beperken. In Leeuwarden,
met z'n steeds groeiende bui
tenwijken neemt de taxi een
steeds belangrijker plaats in.
De taxi ondernemingen besef
fen, dat en na de taxameter
zal ook de mobilofoon een ef
ficiënt rijden met taxi's in de
hand werken.
Parijs, 6 Januari 1907
Waar zal het eindigen Die vraag mag men zeker stellen, als men van de elkaar zoo snel
opvolgende uitvindingen leest, waarmede de natuurkundigen van den tegenwoordigen tijd
keer op keer de wereld in verbazing brengen.
Vooral op het gebied der electri-
citeit, die natuurkracht, die in
de veelheid harer toepassingen
bijna alle andere ver achter zich
laat, worden op het voetspoor
van den grooten Edison telkens
nieuwe vindingen gedaan, die
het schijnbaar onmogelijke bin
nen korten tijd niet alleen mo
gelijk, maar zelfs heel gewoon
en alledaagsch maken.
Nu weer is het aan den Fransch-
man Branley gelukt een instru
ment te vervaardigen, dat in
een kamer opgesteld, door het
veroorzaken van electrische gol
ven een voorwerp, op grooten
afstand van het instrument ver
wijderd, in zijn geheel of in
een zijner deelen kan doen be
wegen. En dit natuurlijk zonder
dat er eenige stoffelijke verbin
ding tusschen het in beweging
gebrachte voorwerp en de oor
zaak der beweging bestaat.
Door deze nieuwe uitvinding
wordt het mogelijk, een oorlogs
schip te laten achtervolgen door
een onbemande torpedoboot, en
wel zoo uitstekend, dat het
groote schip zich aan den aan
val van de torpedoboot, die van
de kust uit niet alleen in be
weging gebracht, maar ook ge
stuurd wordt, niet kan onttrek
ken.
Daartoe moet natuurlijk de tor
pedoboot van een toestel voor
zien zijn, die de electrische
golvingen opvangt en ze omzet
in beweegkracht voor het vaar
tuig.
Een van de grootste bezwaren
tegen de torpedoboten is hier
mee uit den weg geruimd. Want
tot dusver ging de bemanning
der licht gebouwde booten, die
voor het lanceeren van den tor
pedo de groote schepen vnj
dicht moeten naderen, een bijna
zekeren dood tegemoet.
Hoe jammer in tusschen dat al
die groote uitvindingen niet uit
sluitend kunnen worden dienst
baar gemaakt aan werken des
vredes
VWWWVWWWWX/VWVWVWWWXAA/WXAAAAAAA
Het wonder van de spoortrein is in Leeuwarden op geen enkele gevelsteen vast
gelegd noch de ingebruikneming van de lijnen Harlingen-Leeuwarden en Leeu
warden-Zwolle, noch de opening van de spoorlijn Leeuwarden-Groningen, deze
maand precies honderd jaar geleden, heeft iemand aanleiding gegeven dit zo nut
tige vervoermiddel op een gevelsteen te vereeuwigen. Dat heeft men wel gedaan
met de populaire vervoermiddelen, die aan de komst van de spoortrein voorafgin
gen in de vermaarde herberg Het Gouden Wagentje aan de Nieuwestad zat een
gevelsteen met een prachtige door vurige paarden getrokken reiswagen, waarvan
we de tekening in deze rubriek nog wel eens zullen tegenkomen en ook het in
vroeger eeuwen zo populaire personenvervoer per trekschuit vinden we op Leeu
warder gevelstenen afgebeeld. De afbeelding van een van deze stenen presenteert
onze tekenaar de lezers van 't Kleine Krantsje nu het is de gevelsteen in de zij
muur van het pakhuis Petersburg aan de Oostersingel. De steen is het eigendom
van het Friesch Genootschap (Friesch Museum), dat ze dit plaatsje gaf, nadat het
ornament in vroeger jaren een ander pand in de stad had gesierd. Ook in de Pijl
steeg kunnen we een gevelsteen met een trekschuit bewonderendat is de schuit,
die eens op Dokkum voer.
