COMMISSARIS HOUWING HOUDT NIET VAN
K0UWE DRUKTE
Aan de vooravond
van zijn pensioen
VOOR LEEUWARDEN EN DE WIJDE WERELD ER OMH
Een uitgave van
Fenno Schoustra's Publiciteitsbantoor
Vredeman
de Vriesstraat 1
f 7,50 per jaar
v. h. buitenland
f 10,- per jaar
Redactie,
administratie en
advertentieafdeling:
Vredeman de
Vriesstraat 1
a.d. Emmakade
Telefoon 20302
Postgiro 98 10 62
Bankrelatie:
Raiffeisenbank
'T KLEIHE KRAHTSJE
VIERDE JAARGANG
Abonnements
prijs:
f 3,75 per half
jaar
OSSE NUMMERS
40 CENT
NUMMER 87
Wanneer een Commissaris van Politie na een diensttijd van meer dan twintig
jaar wordt gepensionneerd, hoort er een stuk in de krant - het liefst een inter
view met de man, die vertrekt. De redacties van enkele in Leeuwarden ver
schijnende dagbladen vonden dezer dagen de heer A. Houwing niet tot het toe
staan van een interview bereid, hoewel deze heer na twee en twintig jaar Com
missaris van Politie in Leeuwarden te zijn geweest, op 1 juli wordt gepension
neerd. De scheidende Commissaris moet te kennen gegeven hebben een princi
pieel tegenstander te zijn van interviews; hij houdt niet van veel drukte om zijn
figuur en hij ging misschien nog het liefst op de dertigste juni met stille trom
naar huis.
Ook heeft de heer Houwing zich in die twee en twintig jaar zelden in een op
vallend politieuniform op straat vertoond - er zullen heel wat Leeuwarders zijn,
die hem niet herkennen, ook al staan ze vlak voor zqn neus. En dat is toch
tekenend voor de tijd: nu weet de grote massa niet eens, wie de hoogste politie
functionaris is, vroeger kende heel Leeuwarden iedere politieman, iedere re
chercheur, iedere inspecteur en natuurlijk de hoogste baas. Noem in het gezel
schap van oudere Leeuwarders namen als Wesser en Heg en hoor dan wat er
aan anekdotes loskomtTer herinnering aan die Commissarissen uit de goeie
ouwe tijd geeft onze medewerker, de heer V. in verschillende afleveringen een
schets van alle heren, die Commissaris zijn geweest sinds een zekere Cornelis
Godschalk als eerste Commissaris van Politie in Leeuwarden werd benoemd.
gasthuis om hen op te nemen".
Commissaris Steurbroek had
stellig een minder gunstig ge
tuigschrift kunnen geven. Hoe
wel de heer Godschalk in naam
feitelijk de eerste Leeuwarder
politiecommissaris was, kan de
heer Steurbroek eigenlijk wor
den beschouwd als de man die
daadwerkelijk als eerste com
missaris in de praktijk optrad.
Na het ontslag van de heer
Steurbroek op ro maart 1823
werd met de waarneming van
het Commissariaat gecommit
teerd
Was bij de vorming van de Ba
taafse Republiek in r795 het
Schoutsambt afgeschaft, in 1811
werd als rechtstreeks gevolg van
de inlijving van Nederland bij
Frankrijk het Nederlandse poli-
tie-apparaat grondig gewijzigd
door de strenge en gehate De-
villiers Duterage - Directeur-
generaal der Politie in Holland.
De nachtwacht werd afgeschaft
en de titel Wachtmeester der
Stad Leeuwarden werd in de ar
chieven der vergetelheid gede
poneerd. Bij Keizerlijk Decreet
van 18 april i8rr werd in de
functie van Commissaris van
Politie der Stad Leeuwarden be
noemd de heer Cornelis God
schalk, die voorheen het ambt
van notaris had bekleed. Blijk
baar lag het notarisambt deze
functionaris beter dan dat van
politiecommissaris, want nog
geen twee maanden na zijn be
noeming nam hij ontslag, waar
na bij decreet van 14 juni i8ir
tot zijn opvolger werd benoemd
de heer Quirinus Jacobus Steur
broek. Deze commissaris had
blijkbaar ook al een vreemde
opvatting van zijn hoge functie,
want na bijna vier jaar het
commissarisambt te hebben uit
geoefend werd hij door de pro
cureur-generaal bij het Hoog
Gerechtshof voor de tijd van
zes weken geschorst omdat hij
„zich dagelijks aan drank te
buiten ging en het publiek re
den tot bespotting van het poli
tieambt verstrekte" (aldus het
schorsingsbesluit)
Aan de drank
Een vrij lange tijd daarna ging
het goed met deze politiecom
missaris, maar toen hij zich la
ter weer aan de drank te buiten
ging werd hij bij Koninklijk Be
sluit van 10 maart 1823 uit zijn
ambt ontzet. Op zijn verzoek
om pensioen werd door het
Stadsbestuur afwijzend beschikt,
maar een rekwest aan de Ko
ning leverde hem nog een gift
van f 100,- op.
Overigens schijnt het beleid van
commissaris Steurbroek - on
Een van de voorgangers van Commissaris Houwing: de heer Wesser, Commissaris van Politie in de
twintiger en dertiger jaren.
danks zijn patriottische gezind
heid - niet slecht geweest te
zijn. Wanneer zijn beleid in de
geest van de Franse bezetters
zou zijn geweest, dan was hij
na de afzetting stellig uit zijn
ambt ontzet. Hij bleef echter
gehandhaafd tot 1823. Zijn hou
ding ten opzichte van de bezet
tende macht moge blijken uit
het geheime rapport uit i8t2
aan de Franse autoriteiten;
„Valsche tijdingen worden hier
niet verspreid en niemand tracht
te ontvluchten. Niemand zaait
wantrouwen jegens het Gouver
nement, De conscriptie gaat rus
tig haren gang. Men leest de
nieuwspapieren in de koffijhui-
zen en de sociëteiten, maar ik
heb nooit gehoord, dat men zich
met de politiek bemoeit. De
scheepvaart staat geheel stil,
men speculeert niet meer in
verboden of niet verboden koop
waren.
Niemand komt luid voor zijn
politieke gevoelens uit, ook niet
de aanhangers van de Oranje
Partij. Hun invloed is van wei
nig belang. De geest der inge
zetenen is rustig; diefstal is
zeldzaam, moord zonder voor
beeld. Klachten van ingezetenen
over de ambtenaren van de be
lastingen vernam ik niet, wel
over de gendarmes, welke ik
aangeklaagd heb en die gestraft
zijn. Er zijn vele armen en be
delaars en hier bestaat geen
Johannes Romkes, één der bur
gemeesters der stad Leeuwarden,
zulks in afwachting van de be
noeming van de heer Mr. Al-
bertus de Keth, die op 4 juli
1823 in functie trad. Ruim an
derhalf jaar later - op r7 febru
ari 1825 - werd hij op zijn ver
zoek eervol ontslagen, in ver
band met zijn benoeming tot
Substituut Officier van Justitie
te Leeuwarden. Als waarnemend
C. v. P. werd benoemd Mr. Jen-
tje Dominicus Wierdsma, Wet
houder der gemeente Leeuwar
den en wel in afwachting van
de benoeming tot C. v. P. van
de heer Johan Frederik Christi-
aan Esau, die op 20 mei r825 in
functie trad. Gedurende een tijd
vak van bijna 23 jaar stond hij
aan het hoofd van het Leeu
warder politiekorps. Bij Kon.
Besluit van 6 mei 1848 werd
hem eervol ontslag verleend,
waarna op 28 juni van dat jaar
werd benoemd de heer Regne-
rus Piekema. Na een ambtspe
riode van bijna 27 jaar, over
leed deze functionaris op 23
maart 1875. Zijn opvolger werd
Johannes Cornelis Wichers,
daarvoor C. v. P. te Vlaardin-
gen. Hij nam het ambt waar tot
7 augustus 1877, op welke da
tum hem eervol ontslag werd
verleend in verband met zijn
benoeming tot C. v. P. te Gro
ningen.
Dagorders
Hij werd opgevolgd - ingaande
20 oktober 1877 door de heer
Anthony Doyer, die evenals zijn
voorganger Wichers voor zijn
benoeming te Leeuwarden, C. v.
P. te Vlaardingen was. Na een
ambtsperiode van ruim rs jaar
werd hem op 23 maart 1893 eer
vol ontslag verleend wegens zijn
benoeming - weer als opvolger
van Wichers - tot C. v. P. te
Groningen. Uit de tijd van
commissaris Doyer is wat meer
bekend dan uit de tijd van zijn
voorgangers. Zo bedroeg de
sterkte van het politiekorps tij
dens het commissariaat van
Doyer o.a. in totaal 40 man, t.w.
r commissaris, 3 inspecteurs, 3
politiedienaren ie klasse, 9 po
litiedienaren 2e klasse en 24 po
litiedienaren 3e klasse. Die der
ie klasse werden aangesproken
als wachtmeesters, die der 2e
klasse als brigadier.
Van deze commissaris Doyer
zijn nog enkele dagorders be
kend gebleven. Zo maakte hij
aan zijn personeel bekend de
Dagorder van 11 juni 1880,
betreffende stoomboten.
„De meeste reglementen der
stoomboten voor de binnenvaart
en ook het Koninklijk Besluit
van t3 juni 1875 (Staatsblad no.
119) spreken van het bezigen
der klok en niet van de stoom
fluit bij het geven van signalen,
waarschuwingen enz.
Een schriftelijk verzoek is door
mij gericht tot de gezagvoerders
van stoomboten, welke deze ge
meente geregeld bezoeken en
passeren om in den vervolge in
deze gemeente niet meer van de
stoomfluit, maar de klok te be
zigen en zulks op grond van de
vele klachten, welke inkomen
over het schichtig worden van
paarden, rundvee enz.
De politiedienaren der re klasse
worden opgedragen om hierop
toezicht uit te oefenen".
De Commissaris van Politie,
A. Doyer
(Vervolg op pag. 7)