VAN DE HAK OP DE TAK
DOOR LEEUWARDEN
7
'T KLEINE KRANTSJE
Overlijden Piet Postmus einde steenhandel
DROGISTERU
Parfumerie „De Eenhoorn"
Drie, vier jaar geleden wijdde 't
Kleine Krantsje een reportage
aan de voortdurend voorkomen
de ontvluchtingen uit de Straf
gevangenis te Leeuwarden.
„Cipier, zet je horloge er maar
op gelijk, straks lopen er weer
een paar uit- zo luidde de
zeer grote en opvallende kop
boven dat verhaal.
Nu er een zo lange tijd is voor
bijgegaan moeten we ietwat ver
zetsacties omgekomen zijn;
Sleyfer kon de oorlog overleven,
maar hij moet al ernstig ziek
zijn geweest, toen de bevrijding
kwam. Hij heeft niet voor een
Bijzonder Gerechtshof terecht
gestaan en hij is vrij spoedig na
de oorlog overleden.
Oud-klasgenoten van Sleyfer
herinneren zich de slungel-ach-
tige kerel als „een goeie jonge",
Gedetineerden in luchtkooien in het Huis van Bewaring te
Leeuwarden. Hoe komen we er uit De beide heren op de
voorgrond (geen gedtineerden) verrichten werkzaamheden
aan de deur, die helemaal opengeschoven is - vandaar, dat
wij deze foto konden maken.
baasd constateren, dat er na
het afdrukken van ons artikel
nimmer meer een gevangene
aan de haal is gegaan.
Heeft de gevangenisdirectie bij
zondere maatregelen getroffen,
die het ontvluchten uit het
sombere gebouw aan het Blok
huisplein volslagen onmogelijk
maakten
Die vraag hebben we voorge
legd aan de adjunct-directeur
van de gevangenis, de heer H.
S. Born.
„Nee, geen bijzondere maatre
gelen", zei de heer Bom, „maar
kijk eens, wij zijn altijd diligent
en altijd bedacht op mogelijk
heden, die de gevangenen kun
nen zien om er vandoor te gaan.
U moet het zien als een strijd
tussen twee partijen: die jon
gens of althans sommigen van
hen, zoeken altijd naar een gaat
je om er uit te komen, wij doen
ons best om ze de mogelijkheid
tot ontvluchten te ontnemen;
we trachten mekaar de vliegen
af te vangen. Daarmee wil ik
niet beweren, dat er vandaag of
morgen toch nog niet iemand
zou kunnen ontvluchten. U
weet het: het seizoen breekt
weer aan, al zeggen de psycho
logen dan dat de dagen voor
Kerstmis de meest gewilde tijd
om te ontvluchten is. Daar heb
ben wij nooit last van gehad;
hier is juli en augustus de meest
kritieke tijd".
Goed, geen bijzondere maatre
gelen: we wachten rustig af.
die door allerlei omstandigheden
jammerlijk afgleed naar de da
den, die hem later zo berucht
hebben gemaakt.
Het is straks alweer een kwart
eeuw geleden, dat er in Leeu
warden een aanslag op Sleyfer
werd gepleegd, de beruchte
handlanger van de Sicherheits-
polizei. Op de veertiende augus
tus 1944 werd de verrader ge
troffen door schoten uit de wa
pens van KP-ers, die zich in de
Tjerk Hiddesstraat hadden ver
schanst. De aanslag lukte niet:
Sleyfer werd niet gedood, maar
gewond.
De Kp-ers moeten bij latere ver-
De egalisatiewerkzaamheden op
het Oldehoofsterkerkhof heb
ben nog een vijf en twintigtal
doodkisten blootgelegd; de kis
ten lagen op het uiterste ooste
lijke gedeelte van het kerkhof,
daar waar de huizen van het
Heer Ivostraatje hebben ge
staan. De bewoners van het
Surivestraatsje hebben dus altijd
pal boven de doden geleefd:
„grieselig om er an terug te
denken
Het houtwerk van de kisten
bleek de tand des tijds beter te
hebben doorstaan, dan de be-
gravenen - „een halve kop en
wat ribben", aldus een oogge
tuige, dat was alles wat nieuws
gierigen te zien kregen.
Overigens moet een brave stad
genoot wel handel hebben ge
zien in het vergaren van doods
hoofden de laatste weken op dit
Oldehoveplein. We hoorden het
sterke verhaal, dat de man al
vier schedels heeft verkocht,
„twee voor honderd gulden per
stuk aan een tandarts en twee
voor vijftig gulden aan twee
huisartsen".
Een van de schedels, zo zei ons
een berichtgever, had nog een
gebit om „jaloers op te zijn" -
de sjacheraar had er al hele
maal geen moeite mee om die
schedel |„mooi oppuutst en
bleekt inne bleekwater") aan
een tandarts van de hand te
doen.
De schutting, die tot voor enke
le dagen de nieuwbouw van de
Algemeene Friesche aan het Ol
dehoofsterkerkhof aan het oog
onttrok, is verdwenen: het fraaie
nieuwe kantoor, schepping van
de Leeuwarder architect J. C.
Teeuw, laat zich nu goed be
wonderen. Zonder de oude, be
lendende panden zou het nieu
we gebouw een sieraad voor de
stad kunnen zijn.
Maar hoe treurig ziet nu de he
le zuidelijke gevelwand van dit
Oldehoofsterkerkhof er uitHet
nieuwe gebouw past niet bij de
bejaarde laagbouw links, het
past ook in het geheel niet bij
de naoorlogse nieuwbouw van
de Algemeene Friesche rechts,
die architect Baart Sr. (nog niet
eens zo heel lang geleden ge
realiseerd heeft.
Wie wel eens heeft gehoord
welke zee van ellende zaken
mensen moeten doorwaden om
aan hun gevel een lichtreclame
of een bordje geplaatst te krij
gen, vraagt rich verbijsterd af,
hoe dit architectonische ratje
toe, notabene in de laatste twin
tig jaar, ken ontstaan, hoe hier
ooit goedkeuring voor is ver
leend, hoe dit alle lastige
schoonheids- en wie weet wat
voor andere commissies kon
passeren.
Wat het mooiste plein van Leeu
warden had kunnen worden,
wordt een bouwkundige rimbam
die z'n weerga niet heeft, want
ook voor het plein zelf zijn
plannen uitgebroed, die je de
haren ten berge doen rijzen.
Wonderlijke wereld, wonderrij
ke stad
De zeer actieve Vereniging voor
Vreemdelingen Verkeer te Leeu
warden gaat - zo lazen wij - een
Elfstedentocht organiseren voor
skeelersop de rondweg in
Leeuwarden. Slaagt het experi
ment, dan volgt, veronderstellen
we, een wegwedstrijd voor wiel
renners van Parijs naar Borde
aux tussen de Vijzelstraat en de
Breedeplaats en mogelijk zelfs
een Melbournerace naar het
oude vliegveld aan het Kalver-
dijkje. Afwachten maar.
1762 26 Juli
Pieter Jelles, kastelein te Jor-
werd, laat een zilveren bal
verkaatsen.
1762 4 Augustus
De Magistraat van Leeuwar
den verhuurt de stadhuizinge
c.a. met gerechtigheid van de
Tol op de Oude Schouw.
1762 14 Augustus
Te Huur een molenmakers
gelegenheid, alwaar wel veer
tig jaren het ambagt is gedaan
bij Hoyte Tjommes, mr. mo
lenmaker te Ijlst.
1762 18 Augustus
Bij A. Jeltema in de Bagijne-
straat tegenover de Ooster
deur der Westerkerk te beko
men: Digtkundige verklarin
gen over 17 vertoningen uit
het leven van den aartsvader
Joseph.
1762 30 Augustus
Op Burmaniahuis te Leeuwar
den boelgoed van meubilair
bij wijlen de heer Anthony
d'Amaud nagelaten.
1762 1 September
Gedrukt bij IJntema en Tiboel
te Amsterdam; de Wilden van
Europa, een werkje waarin het
karakter der Engelschen op
vrije en geestige wijze wordt
geschetst.
1762 4 September
Ten dienste van de zeevaart
wordt geadverteerd, dat op
Schiermonnikoog midden in
het dorp gebouwd is, een nieu
we kerk zonder gevels, staan
de een toomt je in het midden,
en kan buiten in zee gezien
worden tot landkenning en
dat de oude molen dit jaar
zal worden afgebroken.
1762 26 October
Door een orkaan zijn in de
Noordzee bij Schiermonnikoog
met man en muis vergaan vier
Peasumer snikken, met 20 man
bemand, en zes Amelander
snikken met 30 personen. Ook
raakten nog twee snikken uit
Peasens op het strand van
Ameland, die er wederom af
zijn gekomen en waarvan het
volk behouden is.
1762 30 October
Gerben Aukes te Scharnegou-
tum, R.K. gestraft met 14 da
gen op water en brood, om
dat hij kwaadaardig de Gere
formeerden geizen had ge
noemd en hun heer een dui
velse heer.
De procureur fiscaal J. Pluim
biedt te koop aan een nieuwe
huizinge, waarin lange jaren
tapperij is uitgeoefend, aan de
vaart onder Huizum gelegen,
genaamd „De Pels", doch in
de wandeling de Froskepolle.
1762 22 November
Verkocht de Huizinge de
Twaalf Keizers aan de Lange
Piep te Leeuwarden, bewoond
door koopman Roelof Corver,
geboden 4000.
1763 8 Januari
Klaas van Hallum te Franeker
bij de Groene Brug, maakt en
verkoopt dwarsfluiten van 5
stukken en kwartfluiten van
3 stukken, alsmeede bekflui-
ten, hobooijen enz.
|j warden een zeer bekende fi
guur, die vooral door zijn vak
manschap in de bouwwereld
werd gewaardeerd.
Intussen was Piet Postmus Jr.
in het vak opgegroeid en hij
zette het door vader zo kundig
opgebouwde bedrijf voort. Een
ernstig auto-ongeluk bij Frane
ker bracht het vorige jaar een
kentering in z'n leven. Wel her
stelde hij snel van de bij dit
ongeval opgelopen verwondin
gen, maar net weer op de been
stortte hij in en vrijwel nihil
leek toen de kans op beter
schap.
Wonder boven wonder kwam de
heer Postmus toch weer op de
been en kon hij zijn werkzaam
heden hervatten - ogenschijnlijk
hersteld, maar in feite nog
zuchtend onder de gevolgen van
het verkeersongeluk. En zo werd
hij, voor velen toch nog onver
wacht, door de dood verrast.
Piet Postmus, wijd en zijd be
kend, maar niet door iedereen
begrepen, was geen gemakkelij
ke figuur voor zich zelf en voor
anderen: hij zei waar het op
stond en week niet graag van
zijn als juist beoordeelde stand
punten af - hij was een man
ook, van wie een vooraanstaan
de Leeuwarder strafpleiter eens
getuigde, dat hij zelden een zo
eerlijk mens had ontmoet.
PIET POSTMUS SENIOR
Met het nog onverwachte over
rijden op vijf en veertigjarige
leeftijd van onze stadgenoot, de
heer Pieter Postmus, is er een
eind gekomen aan het bestaan
van de Steenhandel Firma P.
Postmus en Zoon.
De vader van de na een lang
durige ziekte overleden Piet
Postmus, Pieter Postmus Sr.,
stichtte het bedrijf in 1935 na
het overrijden van zijn werkge
ver, de heer Lourens van der
Meij, die niet alleen in stenen
handelde, maar ze maakte ook.
De heer Van der Meij had zijn
kantoor in de Wijbrand de
Geeststraat. Als jongeman kwam
Piet Postmus Sr. er in dienst en
PIET POSTMUS JUNIOR
daar leerde hij het vak tot in
z'n vingertoppen: hij werd al
gauw de provincie ingestuurd
en ging ook geregeld met zijn
baas mee naar de beurs in Am
sterdam.
Eigen zaak
Het overrijden van de heer Van
der Meij deed Postmus Sr. be
sluiten de handel in stenen voor
eigen rekening voort te zetten -
eerst hield hij kantoor in de Ve-
gelinstraat, later in de Bleek-
laan.
Tot zijn plotselinge dood in fe
bruari 1961 bleef de heer Post
mus Sr. in en ook buiten Leeu-
tlD ..D20GISTEN-ASSOCIATIE'
A. R. van Dantzig
B. B. van Dantzig-Postum^.
APOTHEKERS-ASSISTENTEN
Jan van Scorelstraat 55
Telefoon 22495
