Verdwenen binnenplaats was pittoresk
In vroeger tijd de kermis op
3
'T KLEINE KRANTSJE
Dit is een tekening van de werkelijk schilderachtige binnenplaats van het oude Sint Anthony Gasthuis tussen de Grote Kerkstraat en de Beyerstraat.
Alleen: niemand van ons heeft de situatie zo meer gekend, want in 1877 is dit rustieke hoekje by een verbouwing van het gasthuis al verloren gegaan.
Enigszins vergelijkbaar met dit oude gasthuis is het Boshuysengasthuis, dat op dit moment wordt gerestaureerd. Ook daar afzonderiyke woninkjes,
rond een grasveldje en de onvermijdelijke waterpomp. Dat Boshuysengasthuis ondergaat dus niet het lot van dit oude Sint Anthony Gasthuis en
het lqkt ons zo toe, dat onze nakomelingen ons daar later dankbaar voor zullen zijn.
In een vorig „Klein Krantsje"
gingen we, zoo onder ons, even
de Liwadder kermis op. Let wel,
de Liwadder kermis van zoo'n
goeie halve eeuw terug; rond
1916.
We gingen voorbij de draaimo
len van Panbakker, langs was
senbeeldenspul, zweefmolen, ca-
roussels van Anton Nizet en Hu-
bert Wolfs. Luchtschommel en
de poffertjeskramen van Victor
Consael en Vulsma. Oh, er staat
nog véél meer. Teveel om op te
noemen. Het is een heerlijke
warme zomer-middag en tussen
de duizenden kermisbezoekers
ontdekken we o.m. een „Turk"
met rode fez, op z'n schouders
torsende, zware „Perzische" ta
pijten. De marskramers, behan
gen met allerlei klein speelgoed,
fluitjes, balletjes, toeters enz.
zijn natuurlijk aanwezig en wan
delen eveneens de kennis op en
neer. Ook de twee vrouwtjes
met een enorme tros gekleurde
luchtballonnetjes. De lucht is
vol van de heerUjke geur van
poffertjes en wafels, van de zoe
te geur van al het fruit op de
talrijke karretjes, van de room
ijs- en vanilleijs karretjes van
Cladder, Engwirda en Piet v. d.
Laan. De z.g. „particuliere ijs-
bereiders". Vraag niet, hoe en
waar dat ijs wordt bereid.
Eentje kopen
Dan aarzelen we; zouden we
toch eentje kopen? Afijn, in een
vorig „Kleine Krantsje" is dit al
es vermeld. Bbjven we hier een
ogenblikje verpoozen voor de
bioscoop-tent van Lohhof. Hij
vertoont „levende portretten"
zoals de film toen heette. Lok-
hof's tent is bekend en beroemd
om zijn bijzonder fraai 'Gaviola'
orgel met opera- en operette me-
lodiën. De muziekliefhebbers
blijven staan en versperren ons
haast de weg.
En hier staan we weer voor één
van die leuke „nep-tentjes". De
directeur van het theater vertelt
ons enthousiast, dat hij in het
gelukkig bezit kwam van een
zéér gevaarlijk dier-mens of
mensdier. Nog onlangs vertoe
vende in de donkere oerwouden
van zwart Afrika. In geuren en
kleuren verhaalt hij ons, hoe
wild en hoe gevaarhjk dit mon
ster wel is. Ten bewijze trekt
hij aan een meters-lang ketting
en boven in de tent verschijnt
een klein stukje van een zwaar
behaarde arm. Gelijkertijd, een
onmenselijk gebruil, getrap tegen
en gedreun van de zware tralie's
van de kooi. Een hels kabaal.
We overwinnen onze schroom,
angst en vrees en trekken mee
naar binnen. We zien en con
stateren hoe een zwartharig crea
tuur, ruwe tabak en ander rauw
spul bij handen vol in de bek
(of mond) stopt en verslindt. Het
monster is vreselijk woest, maar
zit gelukkig vastgeklonken aan
zware kettingen.
Toch is het opmerkelijk, of
merkwaardig, dat zelfs zulk een
woest oermens ogenblikjes van
physieke en geestelijke rust kent
Want laatst op een morgen, een
uur of elf, zag ik dit vreselijk
wezen rustig zitten op het trapke
van de woonwagen. Eerpels jasse.
't l'iepke an.
Hé, kijk hier. Een bescheiden
eenvoudig tentje van zeildoek.
Betaalt weinig staangeld want de
ingenomen ruimte is zeer gering.
Zo'n 4 bij 5 meter. „Variethé du
Tableaux" staat er boven. Entré
slechts één kwartje. Kom, laten
we er eens een kwartje an wage.
Bij het binnenstappen zoeken
we tevegeefs naar een zitplaats.
Zijn niet aanwezig, zodat we ge
noegen moeten nemen met een
staanplaats. Nogal achteraan,
want de tent is al bijna vol toe
schouwers. Meerendeels rumoe
rige grapmakende jongelui.
Het podium is gelijkvloers. De
voorstelling begint. Jongedames
in gewaagd costuum pousseren
in alle mogelijke en onmogelijke
standen. Natuurlijk, interruptie's
op 't kantje af, van de aanko
mende baard- en snordragers.
Handen thuis
Het laatste „tableau" en blijk
baar het hoofdnummer, is geti
teld: „Rebecca bij de waterput".
Rebecca buigt zich over een
denkbeeldige waterput. Op haar
linkerbeen staande, gaat het ge
strekte rechter langzaam om
hoog steeds hoger hoger
dan horizontaalaanmerkelijk
hoger, dan voor waterputten
strikt nodig is, m.i. De beschik
bare ruimte is eng, derhalve tre
den de aandachtige toeschou
wers bereidwillig enkele stappen
terug. De waarschuwende stem
van de Directeur vermaant luid:
en de heren worden ver
zocht hun handen thuis te
houe
(vervolg op pag. 5)
1764 9 Mei
Wordt in 's-Lands Burse te
Franeker verkocht een partij
mooie en groote schilderijen
waaronder de vier evangelis
ten.
1764 26 Mei
De boekverkooper R. Zeplstra
te Sneek heeft gekocht een
partij raare en slimme brieven
voor de kinders om in te lee-
ren, en presenteert ze aan de
schoolmeesters het pond voor
een zestehalf; bij hem ook te
bekomen: de zeldzame Levens
gevallen van de jongejuffer de
Villars.
Afgebrand de nieuwe mouterij
in de Kruisstraat bij de Groo
te kerk te Harlingen.
1764 28 Mei
Boelgoed van o.a. vier wind
honden, waaronder twee van
het eerste veld, patrijsevink
en Pudsa, achter het Bosch
van wijlen freule Eduarda Lu
cie van Grovenstins te Wes-
ter-Nijkerk (W.D.).
1764 23 Juni
Kerk- en Armvoogden van
Grouw, maken bekend, dat de
ordinaris Grouwster markt,
invallende op 6 Aug. 1764
voor dit jaar nog staat gehou
den te worden, dog in het
vervolg wordt afgeschaft, en
dat in plaats van dien 2 bees-
temarkten zullen zijn, n.l. ie
op 25 October 1764 van paar
den, koeien en vlas, zijnde
Donderdags voor Drachtster
markt, waarin op voorsz. Don
derdag 's-jaarlijks zal worden
gecontinueert. Wie de groot
ste koppel paarden of koeien
brengt en de meeste bundels
vlas krijgt een zilveren lepel.
1764 9 Augustus
Arent Hanses, castelein in het
Wapen van Idaarderadeel te
Grouw, laat een hardzeilpartij
houden van jachten zonder
onderscheid, om een cierlijke
fleugel en baltje.
1764 24-25 Augustus
Wildemarkt gehouden.
1765 5 Januari
Te bekomen bij H. A. de
Chalmot te Leeuwarden,
Treurgordijn, opgeschoven
voor den doorluchtigen en
dapperen held Gratianus, ge-
vclgd na het Fransch van Vol
taire, 4 St.
Gedrukt bij W. Wigeri te Leeu
warden; Verhandeling over de
natuurlijke oorzaken der ziek
te onder het rundvee en der-
zelver langere duuringe als te
voren, gaande vooraf twee
vertoogen, gezonden aan de
Holl. Maatschappij der We
tenschappen, ter beantwoor
ding ener vraag over deze
stoffe in 1759 voorgesteld en
in 1760 herhaald door ds. Eel-
ko Alta te Bozum, 18 sst.
