TEGEN OVERDREVEN ZONDAGSRUST
8
STEMMEN UIT HET
VERLEDEN
t» 1
'y i m
l_J0
Uit de doos met sniepsnaren
;«S|
\l
'f 3Cleine ^kCrantóje Leeót iedereen
pil-la. pil-la, pil -19, pil-19
pilia foar d9 g9 - sont - heit.
SS kom m9 fan Hol - 19 - waei.
Pillen waren een soort koeken die
men alleen in Leeuwarden kon
kopen en dan nog meestal alleen
op winterdag. Ze hadden wel wat
van korstkoeken, maar waren
veel kleiner van stuk, aan de
bovenkant glad en van fijner
deeg gemaakt. Met z'n zessen
zaten ze aan een brok. Beintema,
de koekebakker bij de Ame-
landspijp. was er de enige leve
rancier van.
's Winters werden de pillen op
het ijs van de stadsgrachten op
sleden door venters verkocht:
twee centen per stuk. Op zo'n
slee was ook een loterijbankje:
voor een cent had je een kans
zo'n pil te winnen - „onder of
boven de zeven"
Destijds waren pillen van Hollo-
way - net als Haarlemmerolie -
een bekend geneesmiddel: van
daar de naam - se komme fan
Hollewaei...
Op de tekening van Andreas
Schelfhout: bij goed berijdbaar
ijs kwam men op de schaatsen
Leeuwarden af-.
Wat er vandaag uir de Dood met Sniepsnaren te voorschijn komt is een circulaire uit 1892 van
de schrik niet "Nederlandsche Bond ter bestrijding van Overdreven Zondagsrust op het
gebied van Post- en Telegraafverkeer, gevestigd te Leeuwarden".
De circulaire, ondertekend door vier heren met zeer bekende namen uit die goeie ouwe tijd (SJH.
Hijlkema, EJJKuipers, D. Tigler Wijbrandi en J. Hoogslag Jz) is gericht aan Zijne Excellentie
den Minister van Waterstaat, Handel en Nijverheid en zij stelt, dat het toch al te gek is, wanneer
er bijvoorbeeld op een Tweede Kerstdag door ambtenaren van Post- en Telegraafverkeer niet
zou worden gewerkt. "Zondagsrust is mooq maar je kunt het ook overdrijven".
Hoewel de minister hiermee voor
een deel tegemoet kwam aan de
bezwaren van wat de adressanten
noemden "het groote publiek",
was de Bond ter Bestrijding van
Overdreven Zondagsrust nog niet
tevreden, zodat ze zich ander
maal tot de minister wendde,
waarbij zij stelde uitbreiding van
diensturen te hebben gevraagd,
terwijl de minister uitbreiding
van werkzaamheden had toege
staan.
Nu antwoordde de minister "dat
de geringe toeloop van publiek
aan de kantoren op de bedoelde
dagen geen grond geeft om te
veronderstellen, dat er behoefte
zou bestaan aan de door hen
gewenschte vermeerdering van
de diensturen dier kantoren en er
alzoo geer.e aanleiding is gevon
den, om aan hun verzoek gevolg
te geven".
Nog lieten de heren van de
Nederlandschen Bond het hierbij
niet zitten, maar het uiteindelijk
gevolg van hun actie's weten we:
wie nu op een Tweede Kerstdag
aanklopt bij de P.T.T. vindt een
gesloten deur en geen van de
huidige P.T.T. ambtenaren zal
nu het lekker luieren op zo'n dag
ervaren als "overdreven zondags
rust....".
Nu was het natuurlijk wel zo, dat
de adressanten gegronde redenen
meenden te kunnen aanvoeren,
waarom het beter was dat er op
zo'n feestdag wel, dan niet werd
gewerkt.
"Werd er reeds herhaaldelijk
door velen in ons land (vooral in
Handelsplaatsen) geklaagd over
den beperkten dienst op alge
meen erkende christelijke feest
dagen bij Post- en Telegraafkan
toren" aldus de circulaire, "door
de Kerstdagen van het jaar 1891
is die klacht algemeen
geworden en hebben zelfs beslis
te voorstanders van Zondagsrust
openlijk moeten bekennen, dat
dienstbeperking bij zulk een
aaneenschakeling van zon- en
feestdagen in de daad niet
gewenscht kan zijn".
"Het komt ons voor" vroegen de
door de storing en belemmering,
die zij in het verkeer te weeg
brengt, in de eerste plaats
belangrijke schade berokkent
aan handel en nijverheid en
bovendien tal van particulieren
groot ongerief veroorzaakt".
Nauwelijks een maand na het
verzenden van het adres stuurde
de minister (C.Lely) de Bond het
volgende antwoord: "De Minister
heeft goed gevonden aan den
adressant te kennen te geven
dat in zoover aan zijn bewaar zal
worden tegemoet gekomen, dat
voor't vervolg op eenen tweeden
christelijken feestdag, voor zoo
ver niet op Zondag vallende, de
kantoren der Posterijen mede
zullen zijn opengesteld voor het
aannemen van pakketen, het
verzenden van postwissels en de
behandeling van quitantiën".
—werken, werken, werken
adressanten, "dat eene dergelijke
beperking niet alleen niet ge
wenscht kan zijn, maar dat zij.
...geen overdreven zondagsrust—
