ALS WILLEMIENTJE JARIG WAS
PARADEERDEN DE SOLDATEN
2
'f kleine 3£rantóje leeM iedereen
Vierde men vroeger de Leeuwar
der kermis met de nodige jool,
ook Koninginnedag, 31 augus
tus, werd in feeststemming door
gebracht. Ook dan kwamen de
Leeuwarders even uit de plooi.
Die dag vierde men feest ter ere
van ons vorstenhuis Oranje. Het
"Oranje boven, leve Wilhelmien"
weerklonk dan.
De stad was rijkelijk met
vlaggen getooid. Op de Oldehove
wapperde, met de Oranjevlag in
top de Driekleur. Veel huizen,
vooral in de binnenstad, hadden
de vlag uit, sommige met de
oranje-wimpel versierd.
Haast iedereen was met oranje
getooid. Kinderen, met een
oranje sjerp over één schouder
geslagen en met rood-wit-blauwe
petjes op zongen: 't Is Oranje,
het blijft oranje, het is Oranje
boven
PLECHTIG KLOKGELUI.
Met plechtig klokgelui van de
Oldehove begon 's morgens al
vroeg de vreugde en pret.
Muziekcorpsen trokken door de
stad, vergezeld door joelende
jonge mensen, arm in arm,
achter de muziek aan. Luid werd
er meegezongen, wanneer beken
de stukjes ten gehore werden
gegeven.
Een grote attractie was ongetwij
feld de parade om tien uur in de
morgen op het Wilhelminaplein.
Daar kreeg men een wapen
schouwing te zien, waaraan het
Czaristische leger op 't plein
voor het Kremlin in Moskou niet
kon tippen. Hoe manhaftig mar
cheerden die jongens van 't
Negende het plein op en neer
Door huzaren te paard was deze
wapenvertoning afgezet. Hun
uniformen, hoge beremuts op en
blauwe tunieken met sierlijke
tressen getooid, was een lust
voor het oog.
KOLONIALEN.
Midden op 't plein stond een
rijtje Kolonialen. Medailles sier
den hun borst. Deze knapen
hadden in Indië de langdurende
"Atjeh-oorlog" 1873-1908, ten
einde gebracht en hierdoor het
vaderland een dienst bewezen.
Ze waren aan de rake klewang
slagen van de door de bossen
sluipende Atjehers ontkomen.
Ongedeerd waren ze weer thuis
gekomen. Gezond en wel, hoewel
sommigen door de tropenzon
wel een weinig waren getikt.
Voor deze oud-strijders werd
eerbiedig gedefileerd. Wanneer
de troep ze passeerde, dan klonk
het bevel van de commandant:
"Ogen rechts" of "ogen links" en
elke soldaat richtte dan z'n
gezicht naar de oude Oost-gan-
gers.
MUZIEK VOOROP.
Na afloop van de parade
trokken de landsverdedigers te
rug naar de kazerne. Met mu
ziek voorop ging het luid spelen
de door de stad. Een joelende
menigte' jongelui ervóór en er
achteraan.
In de feestvierende stad waren
velen getooid met een oranje
lintje. Wie dit versiersel nog niet
droeg kreeg het soms onge
vraagd op jas of mantel gespeld.
Lintje-verkopers waren overal.
De dames Cohen, Roosje en
Betje, deden dapper mee. Vroeg
je hen wat de kosten waren, dan
kreeg je te horen: "dat laat ik
aan de beleefdheid van meneer
over, het is Koninginnedag 1"
Het was allemaal oranje wat de
klok sloeg. Van het socialisme
wilde men in deze jaren van de
eeuwwisseling nog weinig weten.
Aanhangers hiervan werden als
boosdoeners gezien. Troelstra,
ds. van der Heide, Besuyen en
Zandstra hadden, door hun
mening te uiten, een moeilijke
tijd.
Domela Nieuwenhuis, ook een
vurig socialist in die jaren, zat
voor zijn woorden, die in die tijd
niet pasten, in de gevangenis.
Men zong: "Nieuwenhuis moet
zakje plakken, hie ha ho, oranje
boven, leve Wilhelmien
Troelstra, die zich eens in
Leeuwarden op Koninginnedag
vertoonde werd uitgejouwd en
lastig gevallen, men wilde hem
met geweld een oranje lintje op
de jas spelden. Hij moest zijn
toevlucht nemen in de sigaren
winkel van van Bossum Waal-
kens op de Wirdumerdijk. Veel
aandacht trok die dag het
volksfeest op 't Wilhelminaplein,
in de middag. Duizenden keken
hier naar het mastklimmen,
kuipjesteken, ringfietsen en zak-
lopen. Bij het mastklimmen
hingen aan een ijzeren hoepel
boven in de mast de prijzen: een
ham, een paar schoenen, klom
pen en andere gewilde spullen.
Beneden op de grond rondom de
mast, die met zeep was be
smeerd, was een grote hoop
zaagsel aangebracht om het
vallen zo pijnloos mogelijk te
maken.
FEESTSTEMMING.
De mastklimmers verschenen
nogal eens in feeststemming en
hadden soms, ter ere van de
Koningin, een borrel te veel
gedronken, waren wat te veel in
feeststemming, zodat later het
mastklimmen werd afgeschaft.
Het kuipjesteken veroorzaakte
De heren mastklimmers hadden nog wel eens een borreltje te veel op
grote lachlust wanneer een
deelnemer de bak vol water op
zijn huid kreeg.
's Avonds was er muziek in de
Prinsentuin, De vijver was rond
om met Bengaals vuur verlicht.
De honderden lichtjes, gekleurde
glazen potjes waarin brandende
olie gaven de tuin een feestelijke
aanblik.
VUURWERK.
Om tien uur liep de tuin leeg en
de Koninginnedagvierders be
gaven zich, hossend en luid
zingend naar het Wilhelmina
plein, waar het slotnummer van
de dag, een groot vuurwerk werd
afgestoken. Het plein stond vol
mensen. Je kon er op de hoofden
lopen.
De firma Schuurmans, als vuur
werkmakers door het hele land
bekend, deed zijn naam weer
alle eer aan. Schitterende ge
kleurde pijlen, met het nodige
gekletter schoten de lucht in.
Het slotnummer, hoog in de
lucht, een prachtig vuurtableau,
"Lang leve onze Koningin",
omringd door regenbogen van
gekleurd vuur, deed de firma
Schuurmans alle eer aan.
Deze heilwens voor de vorstin
werd door de opgepakte menigte
met luid gejuich spontaan be
groet. Omstreeks middernacht
was het vuurwerk afgelopen en
keerde men hoogst voldaan huis
waarts.
AFZAKKERTJE.
Feestgangers die in 't oosten van
de stad woonden meden zoveel
mogelijk het Naauw, daar deze
gracht toen nog niet met een hek
was beveiligd. Ze kozen de
Peperstraat. Hier ook was men
nog in de gelegenheid, als afzak
kertje, een Oranjebittertje ter ere
van de koningin achterover te
slaan in de kroegjes van Pranger
of van der Noord, zo men geen
lid was van "De Blauwe Knoop."
Voldaan over de feestviering van
de Koninginnedag kwam men
dan thuis.
