ZELFS SIMPELSTE
SCHRIFTUUR LAAT
ONS MIJMEREN.
mmi/n „xk (Tacm
eJici
LANGS DE STRAAT
SCHIJN
UIT DE DOOS MET SNIEPSNAREN
(vijftig jaar geleden)
3
'f ^Itleine ^Crantóje leest iedereen
Het is altijd leuk te ervaren hoe zelfs het simpelste schriftuurtje van vroeger de aanleiding tot heel wal
mijmeringen kan zijn. Een stukje van een krant van tientallen jaren geleden, een pamflet uit oma's lijd
of de agenda van de een of andere vergadering; het is allemaal voldoende om lang terug te denken aan
de tijd van toen. Dat merkten we nu weer bij het opvissen uit de Doos met Sniepsnaren van een program
maboekje voor een concert van het Oud Leeuwarder Mannenkoor in 1930, dat niet alleen herinneringen
opriep aan het Mannenkoor zelf, maar ook aan tal van Leeuwarder zaken, die in het boekje adverteerden
- bij het doorsnuffelen passeren allemaal oude namen de revue.
II i1 lil 'II u
-rCf ïrfftri/tëeAz ao,ubo^UA//p
zrctrt/vz&ri <4é>,tfbc
C/lAÓrv&n/ 4^2, (feé&fwTi
J/-V J?
Cjrx. /V&ry\paj±£nx!n C/rX
enjcuyj&n PudL&vn, jxg/t
oiicd'feu/iadine
itvn^
Cfcr/i votrv Ahétzö/ozzciïem 4a/oozid^^
&n Jfc/unJ&n, zzsn ZtsyAeJ /ccZ^e aafa&ó.
- - - tftnon Sohoziiyn,
Het betreffende concert was dat
van maandag 10 maart 1930, ,,'s
avonds 8 1/4 uur" in de Harmo
nie. Het Oud Leeuwarder Man
nenkoor (directeur de heer L. de
Rook, erevoorzitter de heer J.
Oosterhoff), trad daar op met
het Symphonieorkest van de
Friesche Orkest Vereeniging en
de solisten Ankie van Wicke-
voort-Crommelin, sopraan. Den
Haag en Hendrik Koning, bas,
Amsterdam.
Uitgevoerd werden 1. Here
Halewijn sanc een liedekijn en 1c
heb ghejaecht mijn leven lanc, 2.
Drie -liederen van Orlandp di
Lasso. 3. Schaamt U niet 't
armoedig schijnen en 4. Jozef en
zijn broeders in Egypte, een
bijbels zangspel in drie bedrij
ven.
Wie weet zijn er abonnees, die
zich deze avond nog herinneren -
het is alweer vijf en veerig jaar
geleden, naar soms kan een uit
voering als deze zulke indrukken
achterlaten, dat men ze nooit
vergeet.
In het boekwerkje, waarin het
programma van de avond opge
nomen werd, gaven heel wat ad
verteerders acte de precense en
wanneer we het nu doorblader
en, valt het op, dat er heel wat
zaken van toen intussen verdwe
nen zijn. Noem maar op: S. Pot,
Voorstreek 2 tegenover Hotel de
Nieuwe Doelen, comestibles,
chocolaterie en kruidenierswa
ren, Titus Postma van de Voor
streek, kunstnijverheidstrikelen,
N.V. De Arbeiderspers, filiaal
Nieuweburen 92, A. Nauta van
de Stationsweg („H.H. Rookers
rookt het merk Nectar, Huifkar
sigaren"), P. en O. Plantenga,
Jacquet costuums, J. Dwinger,
fotograaf, Miedema's Boekhan
del van de Wirdumerdijk, Van
Streun's dames- en herenkleer
makerij, Van Kalsbeek, Comple
te keukenuitrustingen uit de
Sint Jacobstraat, Groenevelds
Piano- en Orgelhandel van de
Voorstreek, kleermakerij A. Je-
kel van de Willemskade, A. Til-
stra, Fongers rijwielen, Grachts-
wal. Bouwbedrijf Dubois en het
Friesch Koffiehuis aan de Wir
dumerdijk van W. van Zurk.
Ook de firma H. Dieters van de
Nieuwestad, koloniale en grut
terswaren, is er niet meer, even
min als de Fa. Van Keulen in de
Sint Jacobstraat, K.A. Niermeij-
er van de Kelders, het Leeuwar
der Autobedrijf van Kimp, de
Waard en Boontje („Taxi nodig?
Bel op: 1797") en de firma A.A.
Dwinger van Achter de Groote
Kerk: "pelterijen, eenigst spe
ciaal huis in Friesland".
GOEDE NAAM
Tegenover al deze ai lang ver
dwenen en ten dele ook al verge
ten adverteerders staan enkele,
die bleven bestaan en die ook
nog een goede naam hebben in
deze, in onze tijd: Slagerij De
Vries in de Grote Hoogstraat,
Drogisterij Prinsen van de Tuin
en. de firma Van Erp van de
Nieuwestad, de firma Morrema,
lederwaren, de firma Slauerhoff
van de Voorstreek en de firma
De Faam, die toen nog op de
Tuinen zat, maar die we nu
kunnen vinden op de hoek van
de Voorstreek en de Wortelha-
Bij het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog bevond onze
stadgenoot, de (joodse) heer Aaron de Vries, zich in België.
Daar wist hij aan de klauwen van de oprukkende Duitsers te
ontkomen door te vluchten naar Engeland. Gedurende vijf
jaar diende hij bij de Marine. Toen hij in het bevrijdingsjaar
'45 in Leeuwarden terugkeerde, hoorde hij, dat zijn zusje en
/.ijn beide broers de oorlog niet hadden overleefd.
De heer de Vries, die van deze familieleden geen enkele foto
bezit, heeft nu als abonnee van 't Kleine Krantsje een beroep
op ons gedaan om te trachten alsnog afbeeldingen in
eigendom of in bruikleen te krijgen - het Iaat zich denken, dat
hij voor iedere hulp bijzonder dankbaar zal zijn.
De familie de Vries woonde destijds in het pand Nieuweburen
77; vader de Vries had een textiel win keltje en stond ook met
lextiel in Leeuwarden op de markt.
Er waren vier kinderen: Aaron, de oudste, geboren in 1921,
Bernard, geboren 18 januari 1923, Gretha, geboren 3 juli 1926
en Herman, geboren 6 februari 1930.
Bernard werkte eerst als slagersknecht bij Gerrit de Wilde op
de hoek van de Breedstraat en de Put, later als knecht bij
slager van der Kaars in de Breedstraat. Gretha kwam als jong
meisje in dienst bij boekbinder Hettema op de Put.
Al voor de oorlog kwam vader de Vries te overlijden, moeder
overleed tijdens de bezetting in Leeuwarden. Gretha en
Herman zijn toen naar familie in Veendam gegaan,
ondergedoken, maar later gepakt. Bernard werd hier
gegrepen en naar Auschwitz getransporteerd - daar is hij op
30 september 1942 omgekomen.
Alle kinderen zijn op de Arendstuinschool geweest en de heer
Aaron de Vries heeft goede hoop, dat er in ieder geval nog
schoolfoto's bestaan, waarop zijn zusje en zijn bk-oers
voorkomen. Maar misschien zijn er ook nog andere foto's,
wellicht in het bezit van stadgenoten, die vroeger in de
omgeving van de Nieuweburen hebben gewoond.
Mocht dat zo zijn, dan ontvangen wij graag een seintje ('t
Kleine Krantsje, Vredeman de Vriesstraat 1, Leeuwarden,
telefoon 20302), terwijl men zich ook rechtstreeks kan wenden
tot de heer de Vries, de Anjen 64, Leeuwarden, telefoon
62803. Wie helpt
Eigenaardige tijd tegenwoordig.
Kom je 's Zondagsmiddags bij
toeval eens in de buurt van de
Wilhelminabaan. dan verzeil je
daar te midden van een massa
menschen. die het over voetbal
hebben en daarvoor hunne
centen hebben neergeteld voor
een paar uurtjes schijnver
maak. IAproposhoe staat het
met den wedstrijd voor het
Helden-der-zee-fonds
Verleden week stonden alle
kranten vol over Tom Mix. In
Amsterdam was het enthousias
me om den schijn te zien
zelfs zóó groot, dat het een chaos
werd. waartegen de politie mach
teloos stond. Ik geloof wel. dat
Thomas een kranige kerel is.
daar hij van jongs a f aan al veel
aan allerlei oorlogen heeft mee
gedaan. maar als men dan leest,
dat Tom op een gegeven
moment 'op zijn bekende ma
nier wijdbeens ging staan, en
deed alsof-ie twee revolvers
leegschoot." waarop het publiek
bijkans krankzinnig werd. oho.
die mooie schijn die op het
publiek werkt.
Wanneer men sommige lui ziet
gaan. tip top gekleed naar de
laatste en duurste mode. terwijl
men weet. dan hun maag gere
geld door rammelt schijn.
Wanneer men weet van men
schen. dat ze zich voordoen alsof
ze te urm zijn om hun kinderen
kleeren te koopen. en men ziet
ze guan naar allerlei vermake
lijkheden. al weer schijn.
Om van de politiek maar
heelemaal niet te spreken.
Schijn, dat akelige, holoogige.
vale monster, dut overal rond-
waart. sluipend, valsch lachend.
Schijn, dat vreemde gevoel in
ons binenste. dat ons zegt.
niettegenstaande we het zoo
goed mogelijk trachten weg te
redeneeren: "Het is toch anders.
Zóó kan het niet zijn.
'n Mooi gezegde: "Die nuchtere
Hollanders. Maar als ze ook
eenmaal in extase geraken, doen
ze 't ook goed.
Eigenaardig is het echter, hoe 't
vroeger was weet ik niet. muur in
den laatsten tijd valt het meer en
meer op. dat de Hollander alleen
maar in extase raakt over schijn.
Men zal mij toevoegen: "de
Holland-Indië-vliegers dan
Tja. maar wanneer er voor een
bepaalde zaak dagelijks geschre
ven wordt, of dan een enkel
klein berichtje verschijnt, het
welk onmiddellijk een storm van
enthousiasme verwekt, daartus-
schen ligt een groot verschil,
afgezien nog van het feit. dat er
bij die vliegtocht achteruf heke
ken ook wel een ietsje schijn is.
Naast schijn is er echter ook nog
realitiet in het Leven. Realiteit,
realisme, zin voor de werkelijk
heid. Of is het hier werkelijk nu
zoo slecht, dal men door allerlei
schijn de realiteit verbloemen
wil
Ik geloot hei u i. Lu er zullen
velen met mij zijn. die in plaats
van zich over te geven aan
allerlei schijnvermaken die op
den duur toch geen bevrediging
geven, nu in plaats daarvan de
werkelijkheid, de natuur gaan
(Vervolg op pagina 11).
