FA. ALEX COPINI
LANGE WANDELINGEN
DE WIJDE WERELD IN
De Vries
JU/WELIER
STEENHOUWERIJ D. ARENDS
9
PEPERSTRAAT 11 - TEL 26880 - LEEUWARDEN
Brillont
Goud
Zilver
Goro Cassettes
e Uurwerken
e Omega dealer
TROMP Technisch bedrijf - leeuwarden
GASHAARDEN nieuwste m odellen
Carel v. Manderstraat 1 - Telefoon 29714
ei tie \ije leeót iedereen
Grote wandelingen tot ver buiten
de stad zijn de laatste jaren niet
meer in trek. Sinds de fiets en
later de brommer hun intrede
hebben gedaan is het wandelen,
de omgeving van de stad
verkennen, verwaarloosd. Nu
moet het snel gaan, hoe harder
hoe mooier, ook al dreigt de dood
op de drukke verkeerswegen.
Toch kan men rustig wandelend
beter de omgeving gade slaan en
met meer aandacht de natuur
aanschouwen.
Rond de eeuwwisseling schiep
het jongvolk behagen in het
maken van fikse "kuiers" tot ver
buiten de stad. Vaak werd dan
als uitgangspunt de Groninger
straatweg gekozen, toen meestal
de Zwarteweg geheten. Dit zeker
van wege de vier rijen hoge
bomen, die deze straatweg sier
den en het volle daglicht in
zomertijd enigzins temperden.
Deze kant de stad uit gaf meer
afwisseling te zien, dan vanuit de
andere stadsuitvalswegen. Hier
boeide het oog; malse weilanden,
rustige waterplassen en mooi
boslandschap.
Al dadelijk over de Hoeksterbrug
trok de Zwarteweg aan. Daar
stond op de hoek van de
Oostersingel en de straatweg de
ouderwetse herberg met "stalling
en doorreed" van Klopma.
Vooral op vrijdag heerste hier
een gezellige drukte dan kwamen
de boeren uit de Wouden per
rijtuig of sjees hier aan, ontspan
den hun paarden en gaven deze
tijdelijk hun vrijheid in een stuk
weiland naast de herberg. Een
mooi gezicht deze paarden zo vrij
in het land te zien ronddartelen.
De boeren, de "Woudsjes" ver
bleven zelf een poosje in de
herberg, kochten een borreltje op
de goede afloop van de markt en
tikten met het woord "gezond
heid", de romers even tegen
elkaar.Tegenover de herberg,
waar nu ongeveer de Groninger
straat is, was de blekerij van
Hoeksema. Hier lieten veel
stadgenoten, die zelf geen bleek
achter huis of in de omgeving
hadden hun wasgoed bleken.
Hier was ook een brede sloot
waarin het linnen werd uitge
spoeld. Bij sterk ijs, vermaakten
de kinderen uit de buurt zich
hier met schaatsenrijden. Toe
komstige elfsteden-matadors zag
men hier, met steun van een
stoeltje, hun eerste streken zetten
op de gladde vloer. Kon je aan
het begin van de Zwarteweg dan
al genieten van wat daar te zien
was; de wandeling naar Zwarte-
wegseind was een waar genot.
Vooral het Bos van Ypey was een
ontspanning van belang. Had
men dit tot doel gesteld dan al
dadelijk na Werkmanslust ge
passeerd te zijn gaf het open veld
een mooie aanblik. Vooral was
dit het geval wanneer de
koolzaadvelden in bloei stonden.
Een zee van gele bloempjes
streelde dan het oog. Ook hun
geur was aangenaam. Verder
wandelend had men rechts het
Kalverdijkje, dat leidde naar de
Schietbaan. Een mooi laantje, 's
tramwagen, waarvan de spoor-
wielen door gewone wagenwielen
waren verwisseld werd door twee
paarden getrokken. Een grote bel
luidde tijdens de hele rit. Het
traject dat gereden werd was;
begin Groninger straatweg.
Voorstreek, Eewal, Sint Jacobs-
straat, Wirdumerdijk en zo
deld. De wat oudere mensen
dronken hier een kop koffie, een
biertje of een borreltje, de
kinderen vermaakten zich in de
kleine speeltuin tegenover het
café.
Maakte men 's winters pret op
het ijs van De Vlakte, tegen 't
eind van de zomer kon men zich
Hengelaars op de Grote Wielen: het oog vast op de dobber gericht.
avonds hardstikke donker, zodat
menig verliefd paar graag hier
een avondje doorbracht. Verder
op links was de Lekkumerdijk.
Bij het begin van deze weg stond
het gebouw Sinneljocht, het
hoofdkwartier van de A.J.C., de
arbeiders Jeugd Centrale. De
heer Grim. een prima gymnast
van de Gymnastiekvereniging
Leeuwarden, was hier de leids
man.
Was men Sinneljocht voorbij,
dan had men aan dezelfde kant
een grote terp, eens bij hoge
vloeden, een toevluchtsoord van
Friezen die zich hier hadden
gevestigd. Men was deze terp aan
het afgraven. Terpaarde had in
die dagen waarde. Voor het
kunstmest in de handel kwam,
bemestte men de magere gron
den met deze aarde.
OOIEVAARSNEST
Tegenover deze terp was een
kapitale boerderij "De Terp"
geheten. Hier stond op het erf
een ooievaarsnest.
Wandelend de straatweg verder
op had je de kleine boerderij van
Goslinga, bekend onder de naam
Bokkeboer. Een man met onder
nemingsgeest. Hij organiseerde
de eerste busrit door Leeuwarden
Het busje, eens een kleine
verder, over de brug naar het
spoorstation.
Tussen het interessante wagen-
bedrijf van de Bokkeboer en het
Tolhuis was, wat wij Leeuwarders
noemden de "Vlakte". Dit was
een stuk land dat tegen de winter
onder water gezet werd. Kon men
op de vaarten en grachten nog
niet schaatsen dan waagden
velen zich op dit landijs.
Het was daar dan een gezellige
boel. Jongens op schaatsen, een
trommeltje in de' hand met
stroopsiakken, verkochten deze
lekkernij met de uitroep: "dikke
steken, gezonde steken, goed om
je nek te breken Er stond ook
een tentje, waar men even kon
uitrusten en een kop chocolade
en een stuk koek kon gebruiken.
De baas van het "spul" heette
zeker Hazebroek want hij kon
digde zijn zaak aan met "Hiete
melk en kouwe koek. koop je bij
Hazebroek
Dadelijk bij de Vlakte had je het
café "Oud Tolhuis" van de heer
Brouwers. Dit was een gezellige
rustplaats voor hen, die het
Kalverdijkje waren rondgewan
amuseren bij het Tolhuis. Daar
was dan, wanneer er kermis was
in Bergum, een kleine kermis.
Begin October had dat feest
plaats. Een draaimolen, een
oliekoekkraam en niet te verge
ten een "Sla Jut op de kop",
deden hier goede zaken. Gedu
rende de Boerenoorlog werd de
uitroep "Sla Jut op de kop"
veranderd door "Sla Chamber
lain op z'n kop". Deze Engelse
Minister van Buitenlandse Zaken
werd n.l. beschuldigd één van de
ophitsers te zijn van de ongelijke
strijd tussen Boer en Brit in Zuid
Afrika.
VRUE VELD
Terugkomend op onze wandeling
naar het bos van Ypey. Zwarte-
wegseind, kwamen we zodra het
Tolhuis was gepasseerd, dadelijk
in het vrije veld. Op de beide
bruggen, de Eerste Hogebrug
over de Giekerkstervaart, de
tweede de verbinding tussen de
Grote en Kleine Wielen, werd
even leunend tegen de brugleu
ning gepauzeerd. Vanhier een
prachtig uitzicht over de rustige
waterplassen, vol met waterwild,
zwanen en ganzen en eenden.
Verscholen in een rietkraag zag
men een eenzame visser, in een
roeibootje vissen, z'n oog onaf
wendbaar gericht op de dobber.
Verder wandelend bereikten wij
ons doel, het bos van Ypey. Toen
een gewild wandelpark voor veel
Leeuwarders. Bezienswaardighe
den waren hier de broeikasten
met inheemse en tropische
bloemen en planten. Voor ons
had het plantje "Kruitje roer mij
niet" alle aandacht. Wanneer je
het blad even aanraakte, sloot
het zich dadelijk.
Fraai aangelegd waren de vijvers,
door riet omringd. Ook hierin tal
van zwanen en eenden.
Voor wie vermaak zocht was "De
Grot" de plaats. Dit was een
bochtige tunnel, opgetrokken
van takken en bladeren. Hierin
waren banken aangebracht waar
op verliefde paartjes graag hun
toevlucht zochten. Stak men een
lucifer aan om te zien of alles er
ordelijk toeging dan klonk het
vermanend woord van één der
grotbewoners: "gien lucifer an,
smerige jongens!"
BELVEDERE
Voor anderen was de Belvedere
aantrekkelijk. Vanaf de kop van
deze hoge toren was het uitzicht
bijzonder fraai. Heerlijk kon men
hier van de omgeving genieten.
De fraaie kerktoren van het dorp
Tictjerk stak boven de kleine
huizenzee van het plaatsje uit. De
Kleine Wielen met hier en daar
een enkel roeibootje vertoonde
zich aan ons oog. Alles ademde
rust en vrede.
Een uitstapje naar het bos was
een heerlijke onderbreking uit de
sleur van het dagelijkse leven.
Men was een dagje uit en genoot
van de steeds boeiende natuur.
Veel ouwe Leeuwarders zullen
aangename herinneringen heb
ben aan zo'n wandeling "De
Zwarteweg uit"
Wat u ook zoekt
geneesmiddelen
toiletartikelen
parfumerieën
of artikelen voor
babyverzorging
suikerpatiënten
of salons voor
gelaatsverzorging
manicure
STEEDS IS HET....
DROGISTERIJ
GEEFT WAARDEVOL
ADVIES
Peperstraat 12
Telefoon 26173
LEEUWARDEN: VOORSTREEK 90 TELEFOON 05100 - 25067
Het vertrouwde adres voor Uw
GRAFWERK en ALLE NATUURSTEENWERKEN
Werkplaatsen: James Wattstraat, telefoon 05100 - 26805
Harlingen: Fabriekstraat 7 - Telefoon 05178 - 2895
