n
BODEM ONDER STAD
ZIT VOL GEHEIMEN
VIER EN TACHTIG
VOOR LEEUWARDEN EN DE
WIJDE WERELD ER OMHEEN
SCHATI'EN ONDER WILHELM/NA PLEIN
J
r WIS EN WAARACHTIG:
1 BINNENHU YS
VEERTIENDE JAARGANG
1-7-1978 NUMMER 317
Een tekening van de Heerengracht, gemaakt op de plaats, waar het water het huidige Wilhelminaplein in tweeën
deelde, bestaat er bij ons weten niet. Wel vonden we in onze archieven deze afbeelding van de Heerengracht ter hoogte
van de Haniasteeg: een vrij smalle gracht met een houten walbeschoeiing. Zouden er van dat houtwerk nog restanten
gevonden worden bij het openbreken van het plein?
GA VOOR MOOIE MEUBELEN
KIJKEN BIJ INTERIEUR
ADVISEURS
fcxnnentnuys
«meubelen»
B V. LEEUWARDEN BAGIJNESTRAAT 57
(ACHTER STILLE KANT NIEUWESTAD)
'T KLEINE
KRANTSJE
Nog even en er wordt een begin gemaakt met het bouwen van een parkeergarage onder het Wilhelmina
plein Daartoe zal het plein inz'n huidige vorm uiteraard eerst moeten verdwijnen en zal er een enorm gat
gegraven worden tussen Zaailand en RuiterskwartierHet werk biedt de archeologen een kans achter de
geheimen te komen, die het plein nu nog voor ons verborgen houdt. Welke voorwerpen zullen er te
voorschijn komen op deze plaats in de binnenstad, waar eens een oude verdedigingsgracht werd gedempt,
zonder eerst te zijn uitgeslat? "Er mag worden aangenomen, dat er bijzondere vondsten zijn te verwach
ten"schreven Burgemeester en Wethouders in de aanbevelingsbrief voor de gemeenteraad, die werd
gevraagd een krediet van twintigduizend gulden beschikbaar te stellen om aanstonds een archeologische
werkgroep op deze plaats aan het werk te kunnen zetten.
Het grote Wilhelminaplein, zoals
wij dat nu kennen, is eens in de volle
lengte doorsneden geweest dooreen
gracht, de oude Heerengracht, vijf
eeuwen geleden, in 1481gegraven
als een onderdeel van de eerste ver
dedigingsgracht om de toen nog
heel kleine stad heen.
Het water liep van de nog bestaande
gracht aan het Schavemek in de
richting van het huidige
Harmonie-gebouw en vandaar in
een rechte lijn naar de plaats, waar
nu het gebouw Amicitia staat.
Daar kreeg de Heerengracht aan
sluiting met de nu nog bestaande
stadsgracht langs het Zuiderplein,
richting Zuidergrachtswal.
VERNIELD
Later werd, meer zuidelijk, een
nieuwe verdedigingsgracht gegra
ven, die zich in fraaie bochten om
de bolwerken slingerde, net zoals de
Noordergracht bij de Noordersingel
dat nu nog steeds doet. Helaas is
deze gracht in de vorige eeuw als
een lineaal zo rechtgetrokken en al
dus grondig vernield.
Door het graven van deze nieuwe
gracht langs de huidige Willems
kade had de oude Heerengracht dus
geen functie meer, zodat dit water
kon worden gedempt en dat is dan in
de jaren 1845 en 1846 gebeurd.
Kennelijk hebben de dempers zich
de moeite bespaard om de gracht
eerst uit te baggeren en het zal ten
dele op grond van dit feit zijn, dat de
gemeente interessante vondsten
verwacht - wie zal zeggen, wat er
uit de altijd bewaard gebleven bag
ger van deze eeuwenoude gracht te
voorschijn komt?
Het onderzoek van de door de ge
meente ingestelde archeologische
werkgroep, met daarin ook de ar
cheoloog van het Fries Museum, de
heer G. Eizinga, bestaat in de eerste
plaats uit het graven van een pro-
fielsleuf dwars over de voormalige
gracht.
ARGUSOGEN
Dan kan dus worden onderzocht,
waar de gracht precies gelegen
heeft, want ook dat is niet exact
bekend en dan kan ook de diepte van
de voormalige gracht worden be
paald. Wanneer dit is vastgesteld
mogen we verwachten, dat de ar
cheologen met argusogen de grond
zullen bekijken, die de grijpers te
voorschijn halen op de plaatsen,
waar eens her water liep.
Vervolg op pag. 5
Wis en waarachtig: vier en tachtig - die hoge leeftijd bereikt nu
zaterdag de gespierde atleet, die we hier zo gracieus "oppe kop"
zien staan. Het is de heer Jentje de Boer uit Nijlanstate, rustend
veehouder, het sprekende voorbeeld van een eeuwige jeugd. Elders
in dit nummer van 't Kleine Krantsje meer over deze frappant vitale
veteraan.
