VERRASSENDE VONDSTEN
BU HERBOUW FRIES MUSEUM
Het logement in vroeger tijd
AFVALPUTTEN VOL MATERIAAL
NU KAN HET WEER.
Boerderij - Restaurant
RIJPERKERK, TEL. 05118-1920
Speciaal ingericht voor al Uw
PARTIJEN en FEESTEN.
Zondags geopend vanaf 13.00 uur
Overige dagen voor partijen
ROEL DE WILDE
Vervolg van pagina 1
Dat er bij het omwoelen van de
grond onder de oude binnenstad van
Leeuwarden interessante vondsten
mogelijk zijn, is ook wel weer dui
delijk gebleken bij het verbouwen
van het Fries Museum aan
de Turfmarkt. Daar is
een ware schat aan
huishoudelijke
voorwerpen
te voor
schijn gekomen, toen men begon te
graven onder panden, naast het
oude museum - het spectaculaire
nieuws van deze vondst heeft het
Museum vier jaar lang angstvallig
bewaard: pas bij de heropening,
twee weken geleden, heeft het mu
seum het bekend gemaakt.
Al de eerste de beste dag, dat het
graafwerk daar begon - in 1974 dus
-werden er onder de grond verschil
lende eeuwenoude afvalputten ge
vonden met zoveel interessant ma
teriaal, dat de archeologen van het
Fries Museum er gewoon van
achterover sloegen.
Niet alleen vonden zij massa's
scherven, maar ook veel gave
voorwerpen, die wellicht door
vroegere bewoners van de panden in
de putten zijn gegooid, toen zij ver
huisden en het niet de moeite waard
vonden om deze dingen mee te ne
men.
TWINTIG SCHALEN
Zo werden er bijvoorbeeld twintig
veelkleurige grote schotels gevon
den, potjes op drie poten en met
twee oren, de zogenaamde grapen,
braadpannen, pap- en drinkkom-
men, kruiken van verschillende
vorm en aardewerken deksels, die
over dé kook- en braadpannen ge
legd konden worden.
Ook vonden de verraste gravers
kamerpotten, nog intact, beenderen
van slachtvee, zoals rund, varken en
schaap, ook beenderen van eenden
•en zwanen, honderden kersepitten,
pruimepitten en walnootdoppen,
een vogeldrinkbakje en een blaker,
fraai versierde tafelmessen, een
gaaf bewaard gebleven koperen
al deze vondsten aldus de heer G
Elzinga, de conservator van de ar
cheologische afdeling van het Fries
Museum, "omdat ze een prachtig
inzicht geven in het dagelijkse ge
bruiksgoed van de gezinnen, die
rond zestienhonderd op de Turf
markt woonden en die kennelijk niet
onbemiddeld zijn geweest".
EREPLAATS
Wel, men heeft de voorwerpen dan
ook een ereplaats gegeven in het pas
heropende museum, waar een grote
vitrine met uitsluitend deze vond
sten kon worden ingericht.
Zouden de opgravingen op het Wil-
helminaplein aanstonds soortgelijke
verrassingen brengen? Zou er ook
hier een rijke schat aan erfstukken
uit het verleden naar boven komen
De gemeente schijnt er op te reke
nen; de archeologen hopen het.
Dit is de bedde pan, die bij het ver
bouwen van het Fries Museum te
voorschijn kwam - een curieuze
vondst!
schuimspaan met ijzeren steel en -
als pronkstuk - ook een zestiende
eeuwse koperen beddepan, waar
mee onze voorouders de bedden
verwarmden, voor ze onder de de
kens kropen.
"We zijn wel heel erg gelukkig met
Het bekende logement van Hutting in de Bagijnestraat: ook al lang verleden tijd
Een paar maanden geleden
hebben we int Kleine Krantsje
een artikeltje gehad over de
kermissen in vroeger tijdont
leend aan het boek 'Het bonte
leven van Jan de Danser, zwer
ver langs 's Heer en wegen"
Het verhaal ging over de verma
kelijke manier, waarop de men
sen vroeger veelal door kleine
kermisattracties werden ge
nept. Nu een verhaal uit hetzelf
de boek over de oude logemen
ten, zoals die weleer bestonden
en die er natuurlijk ook in Leeu
warden zijn geweest, met name
in de buurt rond de Oldehove.
Het oude logement, zoals dat vroe
ger bestond, is vrijwel uit de samen
leving verdwenen. Niet dat er geen
mensenpakhuizen meer zijn, dat al
lerminst. Daarvoor behoef ik u
slechts te wijzen op de onderko
mens van de gastarbeiders in tal van
grote steden, waar nog toestanden
heersen waarvan u en ik zich nauwe
lijks een voorstelling kunnen ma
ken. Waar alle comfort ontbreekt en
Aan een smaakvol gedekte tafel met
vrienden of relaties
U laten verwennen door
gerechten uit de
GEHEEL GERENOVEERDE
KEUKEN VAN HET
waar de hygiëne tot de totaal onbe
kende begrippen behoort. Waar de
Italianen, de Turken, de Grieken,
de Spanjaarden en de Marrokanen
huizen, die naar het land van belof
ten zijn getrokken om er de karwei
tjes op te mogen knappen waarvoor
de doorsnee-Hollander de neus op
haalt. Onze taal is hen vreemd en
onze gewoonten zijn dat ook. Ons
voedsel is heel anders dan ze thuis
waren gewend, en ze zitten hier
maar met wat heimwee in het hart,
bij voorbaat terend op de dag
waarop ze weer met de nodige harde
guldentjes naar vrouw en kroost
kunnen reizen, voor wie al die tijd
schraalhans keukenmeester was.
Hier ligt een van de problemen van
de modeme tijd om een oplossing te
schreeuwen, maar geloof niet dat ik
die aan de hand kan doen. Het zou
ook geheel buiten de opzet liggen
van hetgeen ik u hiér heb te vertel
len.
ERG KOMISCH
Daarom keren we terug naar het lo
gement van voorheen, waarvan men
reeds eerder heeft getracht de sfeer
te beschrijven. Sommigen van u
zullen zich nog de hoorspeluitzen
dingen herinneren van "Hotel stoot
je hoofd niet" en van "De Lijm-
kit", zoals die naam me nog in het
geheugen speelt. Dat was allemaal
wel erg komisch en interessant,
maar het benaderde toch niet de
werkelijkheid. Het logement, zoals
ik dat zie, werd hierin te veel eer
aangedaan, maar het was toch ook
weer niet het vuile en stinkende hok
zoals anderen dit wel hebben doen
voorkomen. Wat was het logement
dan wel? Nu, voor ons was het een
veilige haven, waar we een dak bo
ven het hoofd hadden en een bed om
op te slapen, waar we ook voor
weinig geld de lege maag konden
vullen. Meer verlangden we ook
niet en geen mens onder ons, die het
erg nauw nam. Dat een van deze
inrichtingen de schone naam "De
luis aan de ketting" was toebe
deeld, zal voor u ook wel onderstre
pen dat de zaak nu niet bepaald door
het Hilton-concem werd geëxploi
teerd. Toch was het in zijn soort nog
een van de netste gelegenheden. Er'
zaten geen aan lager wal geraakte
baronnen, evenmin als gestrande
jongeren, al bevond er zich onder de
gasten wel eens iemand van goede
kom-af. Het logement wa's in
hoofdzaak een verblijfplaats voor
mensen, die van nature zwerver wa
ren of wel die zich verbeeldden het
te zijn. Onder hen had je er nog van
een bepaalde allure, die zich tot een
meer bevoorrechte kaste rekenden.
GESJOCHTEN
Maar die even gesjochten waren als
de rest. Zulke logementen trof je
overal aan, tot zelfs in de dorpen
toe. Een enkele keer was er een
gisse boer, die er wel brood in zag
om in een schuur, of ander bedrijfs
gebouw, zo'n onderdak te creëren.
Maar dat waren voor ons, jongens
langs de weg, de goede niet. Het
echte logement werd beheerd door
mensen, die zelf eens hadden ge
leefd zoals wij en die de woonwa
gen tenslotte vaarwel hadden ge
zegd. Er waren er met en zonder
vergunning. Die eerste waren mees
tal het best ingericht, maar daarom
nog niet boven de andere te verkie
zen. Men was er daar maar al te veel
vervolg op pag. 7