GESCHIEDKUNDIGE BESCHRIJVING VAN LEEUWARDEN DOOR WOPKE EEKHOFF '4 FRIEZEN DIE OUD WERDEN HIJ HAD ZIJNE VROUW AAN DE KETTING LUCHTGEVECHT ste kwam het gesprek op de vliegerij Honderd en acht jaar oud zijnde is hij in het water gevallen en verdronken 9 GEESTELIJKE GEARRESTEERD V Met enige vertraging binnengekomen bericht van onze speciale verslaggever te Petersburg. Overzigt van de omstandighe den en gebeurtenissen welke de opkomst van de Friesche steden, en bijzonder van Leeuwarden, voorafgingen, veroorzaakten en vergezelden. Bij ieder beschaafd mensch gaat de liefde tot zijnen geboortegrond en tot de plaats zijner opvoeding en inwoning, aan welke hij door zoo vele banden en betrekkingen ge hecht is, gepaard met eene levendi ge belangstelling in al wat haren te- genwoordigen toestan en welvaart betreft, en met eene warme zucht, om zoveel mogelijk tot haai" welzijn bij te dragen. Maar niet minder le vendig is zijne belangstelling in al les, wat hem haren vroegeren toe stand, hare wording, opkomst en uitbreiding kan verklaren. Er schuilt in ons hart te dezen aanzien een trek naar wetenschap en vermeerdering van onze denkbeelden, waarvan de bevrediging ons de aangenaamste gewaarwordingen verschaft. Het is dus meer dan enkel nieuwsgierig heid, wanneer wij gaarne het ant woord vernemen op de vragen: wanneer en op welke wijze is deze plaats ontstaan? door welke midde len is zij in omvang en welvaart toegenomen? en onder welke om standigheden zijn de aanzienlijk Gebouwen, Kerken, Weldadige Gestichten en Inrigtingen, die haar tot nu en sieraad versterken, ont staan, uitgebreid en verbeterd? De geschiedenis geeft het ontwoord op deze vragen, en verklaart ons de oorzaken, aanleidingen en midde len, waardoor dat alles is tot stand gebragt, wat wij voor oogen zien, en waarvan wij de dienst en de vruchten genieten; - ja zij boeit onze aandacht te meer, naarmate de maatschappelijke voorregten en ge noegens, welke onze woonplaats ons aanbiedt, in vergelijking met andere steden, grooter zijn. Zeker mogen wij derhalve op de belangstelling rekenen van allen, (die de Stad Leeuwarden bewonen of mededeelen van den oorsprong, den aanwas, de vergrooting en de ver- fraaijing van deze Stad en van hare openbare Gebouwen, Gestichten en WOPKE EEKHOFF Instellingen, van uit de grijze oud heid tot op den tegenwoordigen tijd De Stad Leeuwarden toch - thans, als de Hoofdstad van Friesland, na genoeg in het midden gelegen der noordelijke helft van dit gewest, waar verschillende wegen en kana len in één punt zamenloopen - ver dient in verscheidene opzigten die belangstelling: zoowel uithoofde van den rang, welken zij wegens haar aanzien, gunstig voorkomen en bevolking van ruim 23.000 inwo ners thans onder de vaderlandsche steden bekleedt, - als wegens hare oudheid, hare gedenkwaardigheid en den gewigtigen invloed, welken zij gedurende vele eeuwen uitoe fende op het lot dezer provincie, van wier groote gebeurtenissen zij dik wijls de oorzaak en het tooneel was. Zoo dus de geschiedenis der Friezen, die, onder al de wisselin gen der volken van Europa, bijna tweeduizend jaren hunnen naam en hunne woonplaats bleven behou den, hoogst werkwaardig is, dan deelt ook hunne tegenwoordige Hoofdstad in dezen roem, dewijl hare geschiedenis gedurende vele eeuwen, voor een groot deel de hoofdtrekken der geschiedenis van dit gewest bevat. Bovendien mat het thans vooral van hoog belang geacht worden, de ge schiedenis van haren stoffelijken vorm en toestand in verschillende tijdperken te behandelen, dewijl de sporen van haren oorsprong en alouden staat met elk jaar meer ver loren gaan, ten gevolge van de aan zienlijke veranderingen, welke hier plaats hebben. Weinige steden des vaderlands hebben toch in de laatste vijf-en-twintig jaren, door aan bouw, verbetering, en verfraaijing, zóó groote veranderingen onder gaan als Leeuwarden, welks inwo ners sedert veertig jaren met nage noeg 7000 zielen zijn vermeerderd, welks gebouwen in dat tijdvak met ongeveer 600 nommers zijn toege nomen, en welks uitwendig voor komen, door verschillende nieuwe stedelijke Gebouwen en Inrigtin gen, door eene bijna algemeene vernieuwing van de voorgevels der huizen, door eene geheel ver nieuwde bestrating, door schoone beplantingen, ter vervanging van de vroegere poorten en wallen, en door zoo veel meer, zoo gunstig veran derd, verbeterd en verfraaid is ge worden. Dit even aangenaam als belang rijk verschijnsel van onzen leeftijd, waardoor de voorregten en genoe gens der ingezetenenin zoo vele op zigten zijn vermeerderd, draagt niet weinig bij, om onze belangstelling te verhoogen in deze Stad en in de Geschiedkundige beschrijving van haren voormaligen en tegenwoordi gen toestand. Wij gaan hiertoe over, doch achten het, tot beter begrip van het geheel, noodzakelijk, omeenige beschouwingen vooraf te doen gaan. (Wordt vervolgd) vocht toen in die buurt. Doorpratend, preciseerden zij, dat ze 12 Maart tegen zes uur in den ochtend een luchtgevecht leverden. Molinier herinnerde zich toen zijn vijfde toestel tot vallen te hebben gebracht. Erway verbleekte en zei, oog in oog met den ander: ,,U was aan boord van een Nieuport, sneller De speciale verslaggever van 't Kleine Krantsje in Petersburg. Te Petersburg is een Russisch gees telijke gearresteerd wegens verre gaande mishandeling van zijn vrouw. Het was velen reeds opge vallen, dat de vrouw van de pope nooit voor den dag kwam. Een aan- dan mijn oude Fokker." Erway kwam er met een schot in de borst, een schedelbreuk en tien maanden in het ziekenhuis af. En, voegde hij er bij: Molinier was zoo sportief op te houden met schieten, toen hij be merkte, dat ik het stuur over mijn vliegtuig verloren had. (1937) Petersburg, 20 oktober 1907 klacht van één harer bloedverwan ten had eindelijk een onderzoek tengevolge en na veel tegenstribbe len van den pope vond men zijn vrouw in een klein, donker ka mertje, stinkend van vuil, waar de vrouw, vermagerd en in ellendigen toestand, schuw, alleen in een vuil hemd gekleed, aan een ketting lag, zoodat ze maar twee pas kon loop- en. Onder de boeren in Rusland handelt men soms op die manier met krankzinnigen, omdat er geen ge stichten zijn. De pope trachtte zich ook te verontschuldigen met de be wering, dat de vrouw krankzinnig was, ofschoon hij dan toch te Pe tersburg wel betere verpleging voor haar had kunnen vinden! Een voor- loopig onderzoek bracht echter aan het licht, dat de vrouw, ofschoon verwilderd, verstandelijk ook nu nog normaal is. De pope had dezen zomer van de heilige synode nog wel een toelage voor de verpleging zijner "krankzinnige" vrouw ge kregen. Hij had daarvoor zelf een zomerreis naar de Krim gemaakt en zijn vrouw ondertusschen voor een roebel per week laten "voederen" door den huurman gedurende den oorlog, toen de eer ste voor Hongarije, de tweede voor zijn land herhaaldelijk de lucht in ging. Erway legde uit: „Voor mij eindigde de oorlog, toen ik in Noord-Italië door een Franschman geveld werd." Vreemd, antwoordde Molinier, ik Paris Midi vertelt, dat dezer dagen bij een koffiemaal in een Londensch eethuis de Hongaarse metteur en scène Esway, de Fransche leider in het filmbedrijf en piloot Molinier en Jim Mollison samen tafelden. Mede door de aanwezigheid van den laat- Johannes Rimmone was geboortig te Sneek. Hij had een doorgaans on berispelijk leven geleid, en stierf honderdvijftien jaren geleefd heb bende in den jare 1766. Fokke Johannes van Oudehoom in Friesland sedert ruim zestig jaren weduw geweest zijnde overleed in 1773 in den ouderdom van honderd- dertien jaren. Jokje of Fokje Johannis, geboren den 11 november 1660, overleed den 26 November 1773 te Olde- boom, honderdendertien jaren en vijftien dagen. Antje Jans, eene Weduwe, stierf den 11 Maart 1762 binnen Leeu warden, oud ruim honderd en zeven jaren, zij was aldaar gedoopt den 22 December 1654 en lidmaat der Her vormde Kerk geworden den 27 Mei 1681Zij heeft in leven mogen zien kinderen en kindskinderen, en van deze laatsten niet alleen kinderen, maar zelfs kindskinderen. Tot het einde bleef zij bij kennis. Jan Rimmens stierf den 10 Novem ber 1766 te Wijckel, oud zijnde honderd en vijftien jaren. Hij is viermaal getrouwd geweest en was zoo sterk van ligchaam dat hij 3 of 4 jaren voor zijn overlijden, met an dere arbeiders om een daghuur stond te slatten, en eenige weken voor den dood, een zak aardappelen van het dorp Balk naar zijn huis droeg. In het laatst zijns levens verminderde het gehoor en hij werd staf, doch het gezicht bleef hem goed bij. Comelis de Wit geboren te Gent had 22 veldtogten gedaan als soldaat in dienst van Spanje en den staat, en naderhand bij de 70 jaren als knecht geweest op het Schoemakersperk alhier, hebbende hij tot het laatst zijns levens zijn volkomen ver stand, gehoor, gezigt en gebit - Honderd en acht jaar oud zijnde, is hij den 23 September 1758 te Leeu warden in het water gevallen en verdronken. Grietje Post, geboren den 8 Maart 1659 stierf den 15 Mei 1672 te Leeuwarden, in den ouderdom der halve van honderd en twee jaren, twee maanden en eenige dagen. Zij heeft tot het laatste toe haar verstand en gezigt behouden, zoodat zij een half jaar voor haren dood nog een linnen draad door het oog eener naald konde steken, is altijd eene zindelijke huishoudster geweest, hebbende zij zoo op haren hon derdsten verjaardag eenig tinnen huisraad geschuurd.

Historisch Centrum Leeuwarden

’t Kleine Krantsje, 1964-1997 | 1978 | | pagina 9