DIRECTEURSWISSELING BIJ EEUWFEEST
VAN HET ORANJEHOTEL
T IS EN BLIJFT EEN BONN EM A
X
szo
5
Het is dit jaar precies een eeuw geleden, dat aan de Stationsweg in Leeuwarden het Oranjehotel werd
opgericht. Het jaar daarvoor, 1878, had de stalhouder Cornells van Wely op die plaats tegenover het
spoorstation de nodige grond gekocht om er z n Stationskoffiehuis, Heerenlogement en Stalhouderij te
vestigenZijn besluit juist hier te bouwen zal zonder twijfel genomen zijn omdat enkele jaren eerder de
veemarkt was verplaatst van het Ruiterskwartier naar de open ruimte ten westen van de Sophialaan. Op
een steenworp afstand ervan zat Van Wely er, zowel met zijn "Logement" als met zijn stalhouderij
werkelijk ideaal.
1.
Eeuwke Mensonides bleef tot de
Tweede Wereldoorlog in het Oran
jehotel de scepter zwaaien. In deze
oorlogsjaren kreeg het hotel ver
schillende bestemmingen, waar
voor het niet was gebouwd: eerst
zaten de Duitse bezetters er in,
daarna vonden onze bevrijders er
een tehuis - ook is het als hospitaal
gebruikt.
DE BONNEMA'S
Pas in september '47 kreeg het rijzi
ge gebouw aan de Stationsweg z'n
hotelbestemming terug: op de twin
tigste van die maand kwam de van
Workum gekomen heer Germ Bon-
nema er in. Eerst alleen, later met
z'n uit Indonesië teruggekeerde
broer Henk en tenslotte weer alleen
exploiteerde Germ Bonnema de
zaak met de allure van de ouder
wetse gastheer in de beste zin van
het woord. Hij bezorgde het hotel
een naam, die niet alleen landelijk,
maar ook internationaal bekendheid
kreeg. In 1954 rustte Bonnema een
aantal van zijn hotelkamers uit met
een douche en dat was - nog maar
een kwart eeuw geleden! - iets ge
heel nieuws voor de hotelwereld in
Leeuwarden. Daarna werd de za-
lenaccomodatie uitgebreid en werd
het hotel ook van een lift voorzien.
METAMORFOSE
In 1973 volgde een gehele meta
morfose, waarbij ook de Pips Pub
werd ingericht.
En nu, in dit jubileumjaar, is het
Oranjehotel aanzienlijk uitgebreid
door nieuwbouw aan de kant van de
Van Swietenstraat, waardoor o.a.
het aantal hotelkamers van 44 op 81
kwam en de zalenaccommodatie tot
zeven ruimten met een capaciteit
van 5 tot 500 personen werd ver
groot.
Tot de tweede wereldoorlog heeft het Oranjehotel er nog zo landelijk uitge
zien. Dit plaatje is in het midden van de dertiger jaren gemaakt.
Vader en zoon Germ en Frans Bonnema
Overigens moeten we aannemen,
dat Van Wely's voermanderij de
eerste tientallen jaren belangrijker is
geweest dan zijn koffiehuis en lo
gement. In de Geschiedkundige Be
schrijving van Leeuwarden
1846-1906, geschreven door stads
archivaris Rinske Visscher en ver
schenen in 1908, zoeken we de
naam van het Oranjehotel tever
geefs.
HERBERGEN
Wel worden, in deze nog steeds veel
geraadpleegde geschiedschrijving,
tal van andere "herbergen" ge
noemd - de Klanderij, de Bleek, de
Roskam, het Graauw Paard, de
Blauwe Poort, de Roode Boer, het
Oud Blauwhuis en de Grote Bonte
koe om er maar wat te noemen - het
Oranjehotel echter niet.
En toen, 1908, zat Van Wely er al
niet eens meer in en werd het Oran
jehotel al een jaar of vijf door Mar-
tinus Vermeulen geëxploiteerd.
Deze Vermeulen, oorspronkelijk uit
Harlingen afkomstig, was in tegen
stelling tot Van Wely, een volbloed
horecaman. In zijn tijd werd dan
ook de grondslag gelegd voor wat in
de volgende decennia zou uit
groeien tot veruit het grootste en
belangrijkste hotelbedrijf in Leeu
warden
Vier jaar voor het veel te vroeg
overlijden in 1935 van onze ver
dienstelijke stadgenoot Vermeulen
kwam het Oranjehotel in handen
van de heer Eeuwke Mensonides,
die tot dat moment beheerder was
geweest in de Friesche Club. Men
sonides was getrouwd met een
dochter van de bekende. Yke de
Jong, die een herberg had op de
plaats waar later het moderne
Spoorzicht werd gebouwd.
In 1921 werd het Oranjehotel als het
eerste bedrijf ingeschreven bij de
Kamer van Koophandel - het be
drijf kan zich nog altijd beroemen
op het curieuze registratienummer
Ook kon er onder de nieuwbouw
een parkeergarage worden gereali
seerd: 22 wagens zullen er een
plaats kunnen vinden.
Wanneer dit nummer van 't Kleine
Krantsje verschijnt is het uitgebrei
de Oranjehotel juist geopend door
de Friese Commissaris der Konin
gin - tegelijkertijd heeft de heer
Germ Bonnema de directie van de
B.V. Gebroeders Bonnema geheel
overgedragen aan'zijn zoon Frans,
die trouwens al jaren aan het bedrijf
verbonden was.
Dit zal niet betekenen, dat de gasten
de heer Bonnema senior voortaan
niet meer aantreffen in de zaak - het
zal hem na twee en dertig Oranje-
hoteljaren wel de grootste moeite
kosten er buiten de deur te blij
ven
is er een keer brand geweest op een
plaats, die de meest fantasierijke
romanschrijver nauwelijks verzin
nen kan: boven in de oude Oldeho-
ve! Het vuur ontstond er op de 20e
juni 1739 en zodra het ontdekt
werd, stelde men alles in het werk
om de brand te blussen. Gevreesd
werd, dat het vuur de zware balken
zou verteren, waaraan de klokken
hingen - de ramp voor de toren zou
dan niet te overzien zijn geweest.
Gelukkig echter zagen de blussers
hun werk spoediger dan gedacht
was met succes bekroond, vooral
ook dank zij het zeer kordate ingrij
pen van een jongen van het Vliet,
een zekere Heerke Louws, die er
door de magistraat dan ook voor
werd beloond met twintig dukaten.
De soldaten, die ook bij het blussen
hadden geholpen, werden op kosten
van de stad getracteerd op jenever
en bier en op pijpen en tabak.
Toen deze. in onze ogen merkwaardige, foto van het stationsgebouw werd gemaakt, be- leert dus uit 1871Links de molen, die aan de Hollanderdijk heef gestaan en waarvan
stond het Oranjehotel nog nietHet zou eerst acht jaar tater z'n deuren openen; de foto da- slechts het stenen onderstuk nog bestaat.
