DICKVANDERHEIJDE JRfREKLAME
ONGELUKKEN AAN LOPENDE BAND
BIJ VROEGERE STROCARTONFABRIEK
TRUGKBANDENSGRVICE
GOOD/YEAR
Grand Prix S
UIT DE DOOS MET SNIEPSNAREN
,i«3.
duurzaam en wegvast
Het eerstvolgende
Kleine Krantsje
verschijnt op -
21 november
adviesbureau voor reklame en publiciteit w V jozef isreëlsstraat 10 leeuwarden 05100-24984
Wat we vandaag uit de Grote Doos met Sniepsnaren te voorschijn toveren zijn twee treurige getuigenissen
uit een lang vervlogen tijd, droeve herinneringen aan een Leeuwarder fabriek, die berucht geworden is
door de vele ernstige ongelukken, die er zijn gebeurd. Die fabriek was de Stroocartonfabriek, die gestaan
heeft op de plaats, waar later de fabrieken van de Lijempf werden gebouwd en de nu naar boven gekomen
paperassen, die ons er aan herinneren, zijn een krantenknipsel en een brief met een beslissing van de
Rijksverzekeringsbank.
Tja, die Strocartonfabriek. Hoeveel
stadgenoten zouden hier wel niet
een arm of een been hebben ver
speeld, erger nog, hoeveel werkne
mers zouden hier hun leven hebben
verloren? Er is misschien niemand,
die het precies weet. maar zeker is,
dat het aantal slachtoffers heel groot
is geweest - de Strocartonfabriek
genoot een treurige vermaardheid
wat de arbeidsonveiligheid betrof.
De stukken, die op dit moment voor
ons op tafe liggen, spreken ervan.
Het krantenknipsel is van 1871
toen de Strocartonfabriek aan de
Potmarge nog maar vier /jaar be
stond. In de tijd van nog geen zeven
maanden gebeurden er toen op de
fabriek vier verschrikkelijke onge
lukken. waar de hele stad versteld
van kwam te staan.
VERDRONKEN
Het eerste ongeluk vond, aldus het
verhaaltje in de krant, plaats op de
zeventiende februari van dat jaar,
toen een jonge werknemer van
vijftien jaar op weg naar de fabriek
niet de normale toegangsweg ver
koos, maar via een paal over het
water van de Potmarge wou gaan.
Hij gleed van de paal af, viel in het
water en verdronk.
Een maand later, de drie en
twintigste maart, raakte een jongen
van zestien jaar bij het afnemen van
proppen papier van een rad van de
pietmachine met zijn been tussen de
spaken van een drijfwiel - hij werd
zwaar gewond en het been moest
worden geamputeerd.
Weer een maand later, de vijf en
spaken moest ptó
ater de amphe.
i-teC(d«èrn verklaring
•mijn eigeu
a werk §eeff® nte» *at
■u de V - een stuk
i« van oe teaden
i« of meer - g t oud 1
2,3 April
jEWwnheid wa die moe;
«e in plaats
•mm
van.
voor
zich W1
veAoedseht .r'egreper
1 machine (het
chine levert
aar v0iV'
twintigste april, gingeenjongeman,
eveneens zestien jaar oud, in plaats
van voor, naast een hakselmachine
staan, waarna hij door een onver
hoedse beweging met zijn arm ge
grepen werd door het rad. Ook hij
werd ernstig gekwetst, de arm
moest worden geamputeerd.
Tenslotte werd op de vijftiende
augustus een werknemer van acht
tien jaar bij het aanbrengen van de
drijfriem om een van de raderen van
de pietmachine door een rad gegre
pen, rondgeslingerd en zo zwaar
aan zijn hoofd verwond, dat hij aan
de gevolgen overleed.
STROOM GERUCHTEN
Deze hele serie ongevallen bracht in
de stad een stroom van geruchten op
gang, waarna het gemeentebestuur
besloot een onderzoek in te stellen.
Het resultaat van het onderzoek
was, dat naar het oordeel van het
stadsbestuur, geen van deze onge
lukken geweten kon worden aan
zorgeloosheid van de directie of aan
een gebrekkige inrichting van de
werktuigen.
Ook de arbeid, die de jeugdige
slachtoffers tijdens de ongelukken
verrichtten, vonden de deskundigen
wel in verhouding staan met hun
leeftijd en krachten. Alzo: de direc
tie van de fabriek trof geen enkele
blaam.
„Niettemin" lezen wij in het kran
tenknipsel, „hebben burgemeester
en wethouders gemeend eenige
wenken aan de fabrikanten te moe
ten geven, omtrent maatregelen, die
nog in het belang der veiligheid van
het personeel zouden kunnen wor
den genomen, en hebben dezen zich
daartoe genegen verklaard".
DRAMA
Toch weten we, dat er in de
Leeuwarder Strocartonfabriek ook
in later jaren nog droevige on
gevallen zijn gebeurd en van een
zo'n drama spreekt het stuk van de
Rijksverekeringsbank, dat nu ook
uit onze Doos met Sniepsnaren te
voorschijn kwam
Het is een stuk van 24 oktober 1903
en we leren er uit, dat tien dagen
eerder een zekere Jan Jager, wo
nende in de Mariabuurt „des
voormiddags omstreeks kwart over
zes bezig was met het schoonmaken
van de Jacobsladder, door een on
bekende oorzaak tusschen den riem
en de rol is gevallen, tengevolge
waarvan zijn hoofd verbrijzeld werd
en hij onmiddellijk overleed".
De brief zegt verder, dat „het
dagloon van den getroffene" moet
worden gesteld op een gulden en zes
en veertig cent-de uitkeringen voor
de nabestaanden konden daarom
worden bepaald op negen en twintig
en een halve cent voor de weduwe
van Jan Jager, Geertje Bergsma, en
vijftien cent per werkdag voor alle
vier kinderen, Jacob, Jantje, Pieter
en Marie. Een totale uitkering per
werkdag aan het hele uit vijf'perso
nen bestaande achtergebleven gezin
aldus van negen en tachtig en een
halve cent.
OM STIL VAN TE WORDEN
Twee stukjes papier, een
krantenknipsel en een briefje van de
Rijksverzekeringsbank, die ons
heet, heel veeI verklappen van de
omstandigheden, waaronder onze
voorouders een kleine honderd jaar
geleden hebben geleefd. Het is om
er even stil van te worden
NIET VEUL MEENSEN GEVE
SICH SOAS SE BINNE, MAR
SOAS SE EIGENLIJK WEZE
MUSTEN
WAARHEID IS KREK EEN
WIEN, WAARVAN JE SLECHT
BEKOMME AS JE HEM
SKENKE
AT JE AS OUD MEENS GE
LUKKIG WEZE WILLE, MUT-
TEJE VERGETE WATJE IN JE
JEUGD MIST HEWWE.
KREK AS EETLUST BU'T
ETEN, KOM ME GEDACHTEN
BIJ'T WERKEN
EEN MEENS IS NOAIT ONTE
VREDENER MET ANDEREN,
DAN WANNEER IE ONTE
VREDEN IS MET SICH SELS
Vrachtauto's zijn alleen rendabel als ze rijden. Vandaar dat
een bandenwissel zo kort mogelijk moet duren. Wij
weten dat en zorgen voor snelle en volmaakte
truckbandenservice tegen een kiene prijs!
A fak
Fahrenheitweg 32 Tel. 05100 - 32027 Leeuwarden
De Bolder 20 - 22 Tel. 05120 - 20855 Drachten
Einsteinstraat 28 Tel. 02207 - 19933 Heerhugowaard
