BIJ BRAND ACHTER MEBIUS:
NOOIT SUKKE VLAMMEN SIEN
DROOG GROENTESPUL: DAN WETE JOU ET WEL.
Een paar keer bin ik bij't deur
bladderen van mien kolleksie
Kleine Krantsjes, waar ik erg
sunig op bin, op een prentsje stuit
vanne "dorpssmederij" van Me-
bius inne Schrans. En daar hew
we veul nog in ons neus, oren en
ogen sittende herinneringen an.
Inne eerste plaats, omdat we as
jongens deur Mebius onse hoe
pels make lieten. Dan nam Me
bius of de knecht een stuk dun
iezer, mat met sien ogen de
grootte vanne klant, hoe groot de
hoepel wudde must, keek of't
stuk, wat ie in sien hannen had,
lang genoeg was en as dat so was,
dan begon het eigenlijke werk,
het bugen en het smeden.
As je d'er nou op terugkieke
kanne je het een symphonisch
gebeuren viene: het vuur inne
smidse, het trekken anne blaas
balg, met elke ruk het hoogop-
laaiende vuur, waarin heel het
vertrek in een rooie gloed set
wudde, het loeien van't vuur, het
bijstoken met kolen en dan, as de
uuteinden vanne hoepe
roodgloeiend waren, het geluud
vanne moker, dof op het smeed-
stuk, mar helder klinkend op het
aambeeld. Ik kan't nog voor mie
sien. En dat voor een pries van
een dertig of vijf en dertig cent,
later mogelijk wat meer.
KLOMPEN KRAMMEN
Een ander karwei voor de smid
was't 'krammen" van onse klom
pen. Klompen binne lekker anne
voeten, mar se binne oek erg
kwetsbaar en onse manier van
omgaan mette klompen - zeven
stuvers een paar - was nou niet
bepaald sachtaardig. 't Was wel
wét om, as je se kocht hadden,
de punten er af te snijen.
Het veulsliedige gebruuk vanne
klomp omvatte: het sjotten, het
mekaar er met te lief gaan (niet
op't hoofd!), pompe met knik
kers en as drinkgerei brake, at js
met polsspringen dust hadden en
er een schone sloot te vienen
was. En al naar behoefte nog veul
meer.
't Een en ander maakte, dat de
Mebius inne Schrans.
kap er wel es af raakte en dan
maakte Mebius dat weer in or
der. De klomp wudde mette kap
inne bankschroef set en andraaid
en dan wudde er een gleuf inne
klomp en inne kap saagt. Spie
kers en as drinkgerei brake, at je
nee. Daardeur een stuk iezer-
draad en je konnen de klomp
weer andoen. Kosten: een cent.
Op disse manier hewwe Mebius
vaak en veul begunstigd.
En dan het beslaan vanne peer
den inne hoefstal. Ik herinner
mie, dat het er wel veul, weest
hewwe, mar dat hewwe niet so
lang metmaakt, omdat, as een
gevolg vanne technische voor-
uutgang, de tractors en auto's de
peerden verdrongen. Mar in
mien herinnering ruuk ik nog
altied de penetrante brandgeur
na't opleggen van een hiet iezer
op een peerdehoef.
Mebius had oek de verkoop van
ne Gazelle. As wij tuus om een
fiets en het liefst om een Gazelle
vroegen, sei ons moeke steevast:
"Je hewwe benen kregen om te
lopen en so lang je lope, skimmel
je niet. "D'er wudde gien discus
siepunt van maakt.
Het scherpst inne "Mebius-sfeer'
is mie bijbleven de redding van
hun inboedel bij't gebeuren,
waarvan ik mie inspanne sal er
een ooggetugeverslag van te ge
ven.
Het begon met een potsje kaat
sen. Achter de huzen anne weste
lijke siede vanne Nieuwe Schrans
had je nog een stuk greide, waai
je heerlijk kaatse konnen. Mooi
vlak, goed en niet te lang gras en
de greppels met veul ruumte ei
tussen.
ENORME VLAMMENZEE
We hadden net de peturen in
mekaar set, het perk uutleid en
de opslag uutmeten. Ik sal net de
eerste bal angeve, ik nim mien
anloop en volg de bal met mien
ogen en ik sien achter't perk
plotseling boven de huzen een
enorme vlammenzee: een reuze-
brand inne boerderij naast Me
bius.
Disse boerderij was deur de
Groentedrogerij van Bontekoe
en Tulner afhuurd as pakhuus en
achteraf hoor je dan, dat de hele
schuur tot anne nok volstouwd
was met gedroogde groente. Dat
dat spul brande wu sagen je wel:
man, man wat een vlammen, ik
had nog nooit so wat sien.
Gien wonder, dat se al gauw druk
bezig waren bij de buren en dus
oek bij Mebius de saak te ontru-
men en huusraad en gereedskap
naar buten te sjouwen en alles
wat maar draagbaar was buten
neer te leggen. Met nog een paar
kornuiten was ik so gelukkig, dat
we ons bij de ontrumers anslute
konnen.
Eerst beneden en toen we dat
klaard hadden, of beter seid toen
we as metwerkers beneden niet
so erg waardeerd wudden, oppe
bovenverdieping, waar het kar
wei ook wat eenvoudiger was,
omdat je niet sover met de spul
len hoefden te lopen. De ramen
stonnen open en je droegen de
tafeltsjes, stoelen, sierstukken as
vazen en schilderijen en andere
saken, die 't je mar teugenkwa-
men naar 't raam en dan lieten je
't maar los inne verwachting, dat
er beneden meensen waren, die 't
wel opvange suden.
Soms gebeurde dat oek wel en so
hewwe heel wat meubilair 'red
de', kannen, sonder dat we er een
flauw idee van hadden, hoe het
er vanaf komen is. Seis vonnen
we, dat we een heel goed stuk
reddingswerk deen hadden.
De brand op sich seis was voor
ons oek uitermate interessant.
Het was alleen al een gebeurtenis
om de brandweer werkelijk in
actie te sien. Eerder hadden we
de brandweer enkel op oefening
sien en daar wudde dan een
potsje van maakt, waarbij het
jonge publiek sich, tot ongenoe
gen vanne moeke's thuus, nat-
spuite liet.
Mar nou sagen we, hoe'n bitsje
disse hardswoegende kerels teu
gen dit vuur uutrichte kon. En
dan hielpen er oek nog een sood
meensen met deur met emmers
water in 't vuur te gooien, wat
natuurlijk oek niks uuthaalde.
Intussen was 't overal inne
Schrans een bedrijvigheid, soas
wij nog nooit metmaakt hadden.
De pliesjes Van Wijk en Sibran-
die hadden heel wat werk om
alles op een afstand te houwen,
mar gieneen die sich daar wat
van antrok. As se dat wel deden,
dan liepen se even vedder ge
woon om de agenten heen.
Het duurde nog vrij lang voor het
hele geval uutbrand was en 't
nablussen ging nog een heel end
inne nacht deur. Ik meen, dat er
oek nog hulp uut de stad bij
kwam, maar dat haalde oek al
niet veul uut. Met elke brand is
het so, dat het vuur sich al sterk in
't licht brandbare spul invreten
het, voor het blussingswerk orga-
niseerd wudden is.
Nou, ik sei het al, dat droge
groentespul was brandbaar en
bovendien lieten we ons later
vertelle, dat het blussen in dit
geval nog moeilijker weest was,
omdat er bij 't ondersoek naar de
brand tussen de resten benzine-
blikken vonnen waren, en dat dat
voor de versekering anleiding
weest was om voorlopig mar
even te wachten met de uutbeta-
ling van 't versekeringsgeld
Eindhoven
Joop Hidma
De wakkere Huzumer brandweer in actie - mar 't gaf niet veul.
