DRAGEN VAN KLOMPEN
NOG NIET UIT DE TIJD
SPREKEN
ZONDER
VLOEKEN
BIJ ALLES WAT VERDWEEN
HUIZUMER
HERINNE
RINGEN
klompjes; anders gezegd: aan
mijn jeugdherinneringen, die mij
zo dierbaar zijn, is de klomp
onlosmakelijk verbonden. Daar
om ook geniet ik als ik zo nu en
dan nog weer eens klompen zie
dragen, en in 't Kleine Krantsje
oude foto's zie, waarop jonge en
oudere mensen met klompen aan
staat afgebeeld.
Heiloo P. H. Zwerver
Een jongen, die voor zijn leeftijd
zeer klein was, diende in een
winkel als loopjongen.
Op zekeren morgen maakte zijn
patroon zich erg vroolijk over
zijn kleine gestalte, en zei: „Uit
jou zal toch nooit iets flinks
worden, je bent te klein om veel
te doen.
„Best mogelijk," hernam de jon
gen, „maar ik kan toch iets, wat
gij niet kunt."
„Wat is dat dan?" hernam de
patroon.
„Ik weet niet of ik het zeggen
mag," sprak de jongen.
De patroon antwoordde en zei-
de: „Zeg het maar, ik zal er niet
boos om worden."
Toen antwoordde de jongen: „Ik
kan spreken zonder vloeken."
De patroon voelde dat dit op hem
gemunt was, en hield niet alleen
zijn woord, maar trachtte van
dien tijd af het vloeken af te
leeren en behandelde den jongen
met meer achting.
(Uit het Geïllustreerd Vijf Cents
blad, 1913)
(Vervolg van pag. 5)
nen. En rovers rookten, dus ook
dat moesten we doen.
Er werd daarvoor een bepaalde
plant met een dikke wortelstok
uit de sloot getrokken, schoonge
maakt, afgeschild en uitgehold.
Dan werd er onder in een gaatje
gemaakt, waarin een stuk riet
stengel werd geduwd en de pijp
was klaar. Nu nog tabak en luci
fers en de ceremonie kon begin
nen.
Zelf wist ik de weg naar de tabak
wel te vinden. Het zat in een
grote blauwe zak van het merk
Osinga van Drachten en het lag
op een balk in de stal, waar mijn
vader het zo bij de hand had. Er
werd een bovenlaagje uitge
haald, het restant werd wat om
hooggetrokken en zo op het oog
was er niets van de diefstal te
zien. Dan weer terug naar het
hol, waar de andere rovers al met
spanning wachtten.
Soms hadden we een verteller in
het hol in de persoon van Klaas
Faber, zoon van Ynkje en Louw
Faber en een broer van Dirkje.
Klaas bedacht zijn verhalen zelf,
naar het scheen - hij kon in elk
geval spannend vertellen.
Wanneer ik nu ook nog het vis
sen noem, het kruitdraaied, het
uitroeien van wespennesten bij
school en het kaatsen, dan is wel
zo'n beetje de vrijetijdsbesteding
uit mijn jonge jaren opgesomd.
We hadden het er maar druk mee
en de dagen leken vaak te kort.
Wij als kinderen hadden dan ook,
in tegenstelling tot veel boeren,
helemaal geen bezwaar tegen de
destijds ingevo zomertijd.
Integendeel, want de ouders lie
ten ons wat langer opblijven,
omdat je nu eenmaal moeilijk bij
vol daglicht naar bed kon worden
gestuurd.
Drachten /f_
Bij alles wat er verdwenen of
veranderd is in de loop der tijd in
onze samenleving, zijn er toch
nog dingen die min of meer
gebleven zijn. Er is, wat gebrui
ken en kleding betreft, gelukkig
nog wel wat blijven voortbe
staan, zoals om maar wat te
noemen het dragen van klom
pen. Weliswaar bleef de klomp
als een souvenir in sommige win
kels prijken, maar daarnaast zijn
er nog de klompenwinkels, waar
de dragers van klompen dit echt
Hollandse houten "schoeisel"
kopen.
Vooral op het platteland ziet men
nog menigeen klompen dragen.
In mijn huidige woonplaats, zie
ik nog vaak klompendragende
dorpsgenoten. En dat mag ik wel
zien, want het doet me terugden
ken aan mijn kinderjaren in
Friesland, toen we dagelijks en
vooral 's winters klompen droe
gen.
KLEUTERJAREN
Al van de kleuterjaren af liep ik
op klompen. Ook naar school
ging ik op klompen. Zowel in de
kleuterschool, als later op de
lagere school, waren er klompen
vakjes in de gangen en daar
zetten we onze klompen in, voor
het klaslokaal binnen te gaan.
We liepen dan op kousevoeten
het lokaal in, of eigenlijk op
sokken, die over de kousen heen
gedragen werden.
Wat had je in de koude wintertijd
altijd heerlijk warme voeten in
de klompen. Je kon er een hele
tijd op lopen, voor ze begonnen
te slijten en ze kapot gingen.
Kwam er eindelijk toch een gat of
een scheur in, dan durfde je dat
haast niet te zeggen thuis, want
Klompenmakers aan het werk en
toe.
nieuwe klompen kopen beteken
de een uitgave van geld. dat vaak
voor andere dingen zo nodig
was.
Maar als het er dan toch van
moest komen, wasje dolgelukkig
met die nieuwe klompen, prach
tig en glanzend zwartgeverfd,
met goudkleurige strepen er op,
je was er zelfs trots op! Nog zo
nieuw en glanzend, wou ik ze
ook op zondag aan hebben om er
mee naar de kerk te gaan, want 's
winters zag je toen veel, vooral
bejaarde, kerkgangers, maar ook
kinderen, klompen dragen als ze
ter kerke gingen.
VOORLETTERS
Ik herinner mij dat thuis in de
nieuwe klompen met een
gloeiend hete pook de voorlet
ters van naam en achternaam
werden gebrand, zodat op school
je de klompen niet kon verwar
de jeugd kijkt belangstellend
ren met die van anderen. Vrijwel
alle kinderen hadden dan ook in
hun klompen hun initialen staan.
We hebben in onze kinderjaren
heel wat afgehold op onze klom
pen! Ik mag wel zeggen we hiel
den van de klompen, en, hoewel
het ook fijn was schoenen aan te
trekken als het weer zomer was,
vonden we het toch altijd heerlijk
als het weer "klompentijd"
werd. Wat kon je in de sneeuw
heerlijk lopen met de klompen
OUDE FOTO'S
In 't Kleine Krantsje zien we
geregeld oude foto's waarop kin
deren en ook volwassenen staan
afgebeeld met de klompen aan.
Hoewel ik nu zelf geen klompen
meer draag, vind ik het altijd
ontzettend leuk, mensen met
klompen te zien.
Toen ik een paar jaar geleden een
reünie bijwoonde van de school
waar ik eens leerling was, waren
er oud-leerlingen gekleed in kle
ren van toen en dus ook met de
klompen aan.
Vanzelfsprekend gingen toen de
gedachten terug naar de j aren dat
we elke dag trouw naar school
gingen op klompen. In die tijd
zag je trouwens een groot deel
der bevolking in onze woon
plaats op klompen gaan, zoals de
brugwachter, de boordbezorger,
de melkventer, de visverkoper
en niet te vergeten de landarbei
ders en de schippers.
Wat er dus in de loop der tijd ook
is verdwenen en veranderd, de
klompen zijn er nog altijd en niet
alleen als souvenir, maar ook in
het gebruik, al is het dan niet
meer zoals weleer.
Ik kom nog wel eens in mijn
vroegere woonplaats in Friesland
en loop dan langs het klompen
winkeltje, dat nog altijd op de
zelfde plaats is gevestigd, als
indertijd, toen ik daar als kleine
jongen klompjes moest passen en
dolgelukkig met de nieuwe aan
winst weer de winkel verliet, aan
moeskes hand!
VOORZICHTIG
Er werd thuis ook altijd gezegd er
vooral voorzichtig mee te zijn,
zodat ze niet voortijdig stuk zou
den gaan, want net als bijvoor
beeld een nieuw gaskousje voor
de gaslamp, betekende een paar
nieuwe klompen een extra huis
houdelijke uitgave, wel noodza
kelijk, maar eigenlijk een onwel
kome aanval op de krappe huis
houdbeurs.
Ik kan mij echter mijn kinderja
ren niet indenken zonder die
Toen iedereen nog klompen droeg. Op deze kostelijke foto van een echte ouderwetse "dorpssociëteit" is er niet een, die geen klompen
draagt! De klomp was in vroeger jaren, zeker op het platteland, bijzonder populair. De foto is in 1930 gemaakt en de heren zitten op de
bank voor de Nederlands Hervormde Kerk in Sint Jacobi Parochie. Er zal, vrezen wij, van alle sociëteitsleden wel niemand meer in leven
zijn. Maar de pottenkijkers op de achtergrond herinneren zich het moment, dat de foto werd gemaakt misschien nog wel goed.
