ABRAHAM KEIZER: OOK EEN LEEUWARDER 'T KLEINE KRANTSJE HERINNE RINGEN AAN M'N JEUGD HOOGSTE TIJD Hij zal me ongetwijfeld op schoot gehad hebben, maar ik herinner me hem niet: oom Abraham. Op de foto's die ik van hem heb een goedogende, lachende man, broer van mijn grootvader en bakkersknecht in Leeuwarden. Dat er van hem relatief veel fo to's zijn, komt zo: toen mijn grootmoeder met man en kinde ren naar Amsterdam verhuisde kwam Abraham Keizer ieder jaar op bezoek, maar niet nadat hij in Leeuwarden een statie portret had laten maken. Hij was niet helemaal 'tof' en vaak een dankbaar slachtoffer van grap pen, waar ik mijn bedenkingen over heb, maar klaarblijkelijk la gen de fijngevoeligheden vroe ger ietwat anders en zijn we de geestelijk minderbedeelde me demens gelukkig anders gaan zien. Oom Abraham woonde jaren lang in de Speelmansstraat bij mijn grootouders Levie Bloe- mendaal en Judikje Keizer in. Op zeker moment meldde hij zich bij mijn oma met de mede deling dat hij heeren, deftige he ren, had gezien met prachtig krullend haar en of zij misschien een middel wist om ook zo'n krullenpracht te krijgen. 'Ik hew hoord dat er 'n kapper op 't end van de Nieuwstad weze mut waar je je haar anbreie late ken- ne.' Abraham er heen en zo'n half uur later kwaad terug: 'Ver domme, se doene 't niet.' Abraham won ook duizend gul den in een loterij, dolgelukkig stapte hij bij mijn oma binnen, die hem tot de nodige voorzich tigheid bij het uitgeven maande. 'Jou make 't niet meer met dat dat opraakt', was zijn antwoord terwijl hij de deur uitliep om een kostbare fiets aan te schaffen, die hij prompt in de proppen reed. Er was diezelfde week een circus in de stad en Abraham zat elke avond vooraan en onder het zaagsel. Na een week was het geld schoon op. Een andermaal was Abraham uitgenodigd Sinterklaas te spe len. Hij vond dat hij daarvoor gebukt en gebocheld moest lo pen. Dat eerste was geen pro bleem, het tweede wel en daar voor vroeg hij mijn oma om raad. Die wist er wel wat op, het was bitter koud en in de bijkeu ken lagen wat vuile, hardbevro- ren luiers van een van de kleine Bloemendaaltjes. Oma fabriceer de van de luiers een fraaie bult die ze onder Abrahams tabberd bond. Zolang Abraham buiten bleef was er niets aan de hand, maar wat er gebeurde toen 'de grote kindervriend' binnentrad laat zich gemakkelijk raden. Abraham werd in 1881 geboren als vierde kind in het gezin van Marcus Keizer en Betje Leydes- dorf. Betje was een kleindochter van Salomon Leydesdorff, in 1749 geboren in de Oostenrijks- Hongaarse monarchie. Hij werd in 1798 burger van Sneek en verhuisde in de eerste jaren van de negentiende eeuw naar Leeu warden. Telg uit een bekende Oostenrijks-Joodse familie raak te hij langzamerhand aan lager wal, zodat hij in de laatste jaren van zijn leven van de bedeling trok. Abrahams grootmoeder aan vaders kant was Judik Izak Dwingersma, geboren in 1822, overleden in 1904. Zij was op haar beurt een kleindochter van Marcus Abraham Levy Dwinger, pruikmaker die in Leeuwarden geboren en getogen op tachtigja rige leeftijd met een jongste kind van viereneenhalf jaar over leed en de stamvader is van alle Dwingers en Dwingersma's. In 1892 begon Abraham een am bitieus project, hij stelde een soort familiealbum samen, hij meldde in Nederlands en He breeuws de in het gezin Keizer- Leydesdorf geboren en overle den kinderen, om vervolgens over te gaan tot een verslag van de Leeuwarder gebeurtenis van 1892: het bezoek van Emma en Wilhelmina. Na dit verslag volgt nog een soort poëziealbumversje en dan breekt het album af, het waarom wordt duidelijk als we weten dat vader Marcus in dat jaar op zijn negenendertigste overlijdt. Abraham zelf, die zijn hele leven in Leeuwarden bleef wonen, overleed 'gelukkig' in 1942. De ellende van de concentratiekam Abraham Keizer pen en de verschrikkingen daar van bleven hem bespaard. Hij ligt begraven op het Joodse kerkhof in Leeuwarden, op zijn steen staat de volgende, vertaal de tekst: 'Hier rust de heer Abra ham zoon van de heer Morde- chai Keizer, de naam van zijn moeder was Breina, hij ging naar zijn Eeuwigheid 21 Adar 702. De Bilt Wim Bloemendaal Enkele gegevens werden ont leend aan De Joodse Gemeen te te Sneek van H. Beem en aan het Gemeentearchief van Leeuwarden. In de vierde klas hebben veel meisjes een poesiealbum en dat heb ik ook. Sjoerdje Goerres is mijn vrien dinnetje. Haar ouders hebben een mooie schoenenzaak in de Schrans. Het zijn zeer beschaaf de en vriendelijke mensen en thuis zijn we er klant. Ze hebben twee meisjes, die bei den asthma hebben - ze zullen vroeg overlijden. Sjoerdje mag in mijn poesieal bum schrijven ert als ze het de volgende dag weer teruggeeft zegt ze: "Rob wil er ook graag een versje in schrijven". Hij is een neefje van haar, dat tijdelijk bij hen woont. Hij is ne gen jaar en hij heeft helblonde krullen en rode appelwangen - hij gaat niet bij ons, maar in Leeuwarden op school. "Dat kan niet", beweer ik, "al leen meisjes schrijven in een poesiealbum, jongens niet. Zeg hem dat maar". Hij ondertekent zijn versje met: "Mijn naam is raad er maar naar." Ik begrijp, dat hij dit expres doet, zodat ik van vriendinnetjes geen kritiek hoef te verwachten. Ik vind dat aardig van hem en nu - zoveel jaar later, denk ik wat was dat toch gevoelig van dat joch. S. v. T. Nog steeds zijn er abon nees, die hun abonne mentsgeld voor dit jaar 1985 niet hebben be taald. Het wordt nu hoog ste tijd: 29,- naar post giro 98 10 62. v voor Leeuwarden en de wij de wereld er omheen. Een uitgave van Fenno Schoustra's Publiciteits- kantoor. Verschijnt eenmaal in de veertien dagen. Abonnementenadministra tie: Postbus 858, 8901 BR Leeuwarden. Abonnementsgelden Post giro: 98 10 62. Redactie en advertentie-af deling: Vredeman de Vries- straat 18921 BP Leeuwar den. Telefoon (058) 120302. Geopend:van dinsdag tot en met donderdag, uit sluitend 's morgens van 9 tot 12 uur. 's Middags en van vrijdag tot en met maandag ge sloten. Abonnementsprijs: voor Nederland 29,- per jaar; voor het buitenland: 55,- per jaar. Losse nummers afgehaald 1,75 per stuk. Per giro be steld (Postgiro 98 10 62): 2,75 voor 1 ex., 4,75 voor 2 ex., 6,25 voor 3 ex. Het lidmaatschap van 't Kleine Krantsje staat alleen open voor lezers, die zich door hun aanmelding ak koord verklaren met de hier navolgende 'leveringsvoor waarden': Het abonnementsgeld moet vooruit worden betaald. Op de 1e februari dient het abonnementsgeld voor het dan lopende jaar te zijn betaald. Geschenk - abonnementen en abonnementen van le zers in het buitenland moeten op de 15e decem ber van het voorafgaande jaar zijn betaald. Lezers, die zich niet telefo nisch of schriftelijk, maar per giro-overschrijving als abonnee aanmelden, wor den verzocht op het giro strookje te vermelden: Nieuwe abonnee. Wie het abonnementsgeld voor een ander betaalt, dient duidelijk de naam en het adres te vermelden var. de abonnee, voor wie wordt betaald. Adreswijzigingen moeten minstens 10 dagen voor het verhuizen schriftelijk wor den doorgegeven: Postbus 858, 8901 BR Leeuwarden. Abonnementen, die niet vóór 1 december schriftelijk zijn opgezegd (Postbus 858, 8901 BR Leeuwarden) worden automatisch ver lengd. Links Abrahams zusje Judik en haar grootmoeder, naar wie zij was vernoemd: Judik Izak Dwingersma, rechts Abrahams moeder Betje Leydesdorf.

Historisch Centrum Leeuwarden

’t Kleine Krantsje, 1964-1997 | 1985 | | pagina 3