ABRAHAM KEIZER:
OOK EEN LEEUWARDER
'T KLEINE
KRANTSJE
HERINNE
RINGEN
AAN M'N
JEUGD
HOOGSTE TIJD
Hij zal me ongetwijfeld op
schoot gehad hebben, maar ik
herinner me hem niet: oom
Abraham. Op de foto's die ik
van hem heb een goedogende,
lachende man, broer van mijn
grootvader en bakkersknecht in
Leeuwarden.
Dat er van hem relatief veel fo
to's zijn, komt zo: toen mijn
grootmoeder met man en kinde
ren naar Amsterdam verhuisde
kwam Abraham Keizer ieder
jaar op bezoek, maar niet nadat
hij in Leeuwarden een statie
portret had laten maken. Hij was
niet helemaal 'tof' en vaak een
dankbaar slachtoffer van grap
pen, waar ik mijn bedenkingen
over heb, maar klaarblijkelijk la
gen de fijngevoeligheden vroe
ger ietwat anders en zijn we de
geestelijk minderbedeelde me
demens gelukkig anders gaan
zien.
Oom Abraham woonde jaren
lang in de Speelmansstraat bij
mijn grootouders Levie Bloe-
mendaal en Judikje Keizer in.
Op zeker moment meldde hij
zich bij mijn oma met de mede
deling dat hij heeren, deftige he
ren, had gezien met prachtig
krullend haar en of zij misschien
een middel wist om ook zo'n
krullenpracht te krijgen. 'Ik hew
hoord dat er 'n kapper op 't end
van de Nieuwstad weze mut
waar je je haar anbreie late ken-
ne.' Abraham er heen en zo'n
half uur later kwaad terug: 'Ver
domme, se doene 't niet.'
Abraham won ook duizend gul
den in een loterij, dolgelukkig
stapte hij bij mijn oma binnen,
die hem tot de nodige voorzich
tigheid bij het uitgeven maande.
'Jou make 't niet meer met dat
dat opraakt', was zijn antwoord
terwijl hij de deur uitliep om een
kostbare fiets aan te schaffen,
die hij prompt in de proppen
reed. Er was diezelfde week een
circus in de stad en Abraham zat
elke avond vooraan en onder het
zaagsel. Na een week was het
geld schoon op.
Een andermaal was Abraham
uitgenodigd Sinterklaas te spe
len. Hij vond dat hij daarvoor
gebukt en gebocheld moest lo
pen. Dat eerste was geen pro
bleem, het tweede wel en daar
voor vroeg hij mijn oma om
raad. Die wist er wel wat op, het
was bitter koud en in de bijkeu
ken lagen wat vuile, hardbevro-
ren luiers van een van de kleine
Bloemendaaltjes. Oma fabriceer
de van de luiers een fraaie bult
die ze onder Abrahams tabberd
bond. Zolang Abraham buiten
bleef was er niets aan de hand,
maar wat er gebeurde toen 'de
grote kindervriend' binnentrad
laat zich gemakkelijk raden.
Abraham werd in 1881 geboren
als vierde kind in het gezin van
Marcus Keizer en Betje Leydes-
dorf. Betje was een kleindochter
van Salomon Leydesdorff, in
1749 geboren in de Oostenrijks-
Hongaarse monarchie. Hij werd
in 1798 burger van Sneek en
verhuisde in de eerste jaren van
de negentiende eeuw naar Leeu
warden. Telg uit een bekende
Oostenrijks-Joodse familie raak
te hij langzamerhand aan lager
wal, zodat hij in de laatste jaren
van zijn leven van de bedeling
trok. Abrahams grootmoeder
aan vaders kant was Judik Izak
Dwingersma, geboren in 1822,
overleden in 1904. Zij was op
haar beurt een kleindochter van
Marcus Abraham Levy Dwinger,
pruikmaker die in Leeuwarden
geboren en getogen op tachtigja
rige leeftijd met een jongste kind
van viereneenhalf jaar over
leed en de stamvader is van alle
Dwingers en Dwingersma's.
In 1892 begon Abraham een am
bitieus project, hij stelde een
soort familiealbum samen, hij
meldde in Nederlands en He
breeuws de in het gezin Keizer-
Leydesdorf geboren en overle
den kinderen, om vervolgens
over te gaan tot een verslag van
de Leeuwarder gebeurtenis van
1892: het bezoek van Emma en
Wilhelmina. Na dit verslag volgt
nog een soort poëziealbumversje
en dan breekt het album af, het
waarom wordt duidelijk als we
weten dat vader Marcus in dat
jaar op zijn negenendertigste
overlijdt.
Abraham zelf, die zijn hele leven
in Leeuwarden bleef wonen,
overleed 'gelukkig' in 1942. De
ellende van de concentratiekam
Abraham Keizer
pen en de verschrikkingen daar
van bleven hem bespaard. Hij
ligt begraven op het Joodse
kerkhof in Leeuwarden, op zijn
steen staat de volgende, vertaal
de tekst: 'Hier rust de heer Abra
ham zoon van de heer Morde-
chai Keizer, de naam van zijn
moeder was Breina, hij ging naar
zijn Eeuwigheid 21 Adar 702.
De Bilt Wim Bloemendaal
Enkele gegevens werden ont
leend aan De Joodse Gemeen
te te Sneek van H. Beem en
aan het Gemeentearchief van
Leeuwarden.
In de vierde klas hebben veel
meisjes een poesiealbum en dat
heb ik ook.
Sjoerdje Goerres is mijn vrien
dinnetje. Haar ouders hebben
een mooie schoenenzaak in de
Schrans. Het zijn zeer beschaaf
de en vriendelijke mensen en
thuis zijn we er klant.
Ze hebben twee meisjes, die bei
den asthma hebben - ze zullen
vroeg overlijden.
Sjoerdje mag in mijn poesieal
bum schrijven ert als ze het de
volgende dag weer teruggeeft
zegt ze: "Rob wil er ook graag
een versje in schrijven".
Hij is een neefje van haar, dat
tijdelijk bij hen woont. Hij is ne
gen jaar en hij heeft helblonde
krullen en rode appelwangen -
hij gaat niet bij ons, maar in
Leeuwarden op school.
"Dat kan niet", beweer ik, "al
leen meisjes schrijven in een
poesiealbum, jongens niet. Zeg
hem dat maar".
Hij ondertekent zijn versje met:
"Mijn naam is raad er maar
naar."
Ik begrijp, dat hij dit expres doet,
zodat ik van vriendinnetjes geen
kritiek hoef te verwachten.
Ik vind dat aardig van hem en nu
- zoveel jaar later, denk ik wat
was dat toch gevoelig van dat
joch.
S. v. T.
Nog steeds zijn er abon
nees, die hun abonne
mentsgeld voor dit jaar
1985 niet hebben be
taald. Het wordt nu hoog
ste tijd: 29,- naar post
giro 98 10 62.
v
voor Leeuwarden en de wij
de wereld er omheen.
Een uitgave van Fenno
Schoustra's Publiciteits-
kantoor.
Verschijnt eenmaal in de
veertien dagen.
Abonnementenadministra
tie: Postbus 858, 8901 BR
Leeuwarden.
Abonnementsgelden Post
giro: 98 10 62.
Redactie en advertentie-af
deling: Vredeman de Vries-
straat 18921 BP Leeuwar
den.
Telefoon (058) 120302.
Geopend:van dinsdag tot
en met donderdag, uit
sluitend 's morgens van 9
tot 12 uur.
's Middags en van vrijdag
tot en met maandag ge
sloten.
Abonnementsprijs:
voor Nederland 29,- per
jaar; voor het buitenland:
55,- per jaar.
Losse nummers afgehaald
1,75 per stuk. Per giro be
steld (Postgiro 98 10 62):
2,75 voor 1 ex., 4,75
voor 2 ex., 6,25 voor 3 ex.
Het lidmaatschap van 't
Kleine Krantsje staat alleen
open voor lezers, die zich
door hun aanmelding ak
koord verklaren met de hier
navolgende 'leveringsvoor
waarden':
Het abonnementsgeld moet
vooruit worden betaald.
Op de 1e februari dient het
abonnementsgeld voor het
dan lopende jaar te zijn
betaald.
Geschenk - abonnementen
en abonnementen van le
zers in het buitenland
moeten op de 15e decem
ber van het voorafgaande
jaar zijn betaald.
Lezers, die zich niet telefo
nisch of schriftelijk, maar
per giro-overschrijving als
abonnee aanmelden, wor
den verzocht op het giro
strookje te vermelden:
Nieuwe abonnee.
Wie het abonnementsgeld
voor een ander betaalt,
dient duidelijk de naam en
het adres te vermelden var.
de abonnee, voor wie wordt
betaald.
Adreswijzigingen moeten
minstens 10 dagen voor het
verhuizen schriftelijk wor
den doorgegeven: Postbus
858, 8901 BR Leeuwarden.
Abonnementen, die niet
vóór 1 december schriftelijk
zijn opgezegd (Postbus
858, 8901 BR Leeuwarden)
worden automatisch ver
lengd.
Links Abrahams zusje Judik en haar grootmoeder, naar wie zij was vernoemd: Judik Izak Dwingersma,
rechts Abrahams moeder Betje Leydesdorf.