HET CABARET VAN
OME DORUS BUIS
BIJNAMEN UIT HET
OUDE LEEUWARDEN
DE ZONDAGEN IN
MIJN KINDERJAREN
AMUSEMENT IN VROEGER JAREN
Graag mag ik terugdenken aan
de zondagen, zoals ik die in mijn
kinderjaren in Friesland beleef
de. Hoe geheel anders was de
zondag toen vergeleken bij nu.
Weliswaar zijn de winkels op
zondag gesloten, maar overigens
is het welhaast een dag gewor
den als alle andere. Wat kleding
betreft draagt men, vooral de
jongeren, hetzelfde als in de
week. Hoe anders was dat in
vroeger jaren.
Als kind verheugde je je op de
zondag, omdat je dan je mooie
kleren mocht dragen. Alleen dat
al maakte de zondag tot een
feest.
Dan was er de kerkgang. Hoe
klein ook, ik ging tweemaal mee
ter kerke. Ik herinner me hoe
fijn ik dat zingen vond van al
die mensen samen. Nog altijd
vind ik de samenzang het meest
indrukwekkende deel van de
kerkdienst.
KALOTJE
Ik weet nog dat tijdens de dien
sten bejaarde mannen een kalo
tje of mutsje droegen tegen de
tocht. Ook herinner ik me dat
veel, meest bejaarde, vrouwen
het Friese oorijzer droegen.
Dat gaf de dienst een bijzonder
sfeervol aanzien.
Ook de prachtige koperen scha
len, waarmee men bij de uitgang
j collecteerde, vond ik als jongen
altijd zo mooi met eerbied
wierp ik er m'n kerkcent in.
Friese kerkdiensten werden er
toen helaas nog niet veel gehou
den, hoewel er van tijd tot tijd
een was in de stad waar wij
woonden.
Wat was het gezellig na de kerk
met elkaar koffie te drinken
thuis. Vaak kwamen er dan ken
nissen op visite en werd er over
de preek nagepraat ook de
lekkere Friese koek of een oran-
jekoek ontbrak dan niet.
Op straat spelen mochten we
zondags niet. Ook daarin onder
scheidde de dag zich van de an
dere dagen. Een groot deel van
de zondag werd dus binnenshuis
doorgebracht, maar de middag
werd vaak benut voor een wan
deling. En ook dat herinner ik
me als een feestelijk gebeuren.
Pantsje Koffie
Een zwerversfiguur, die bij
de mensen aanbelde en dan
"een pantsje koffie" vroeg.
Schoner dan ooit
De vrouw van een makelaar;
een knappe dame, die altijd
weer kans zag er toch weer
aardiger uit te zien: schoner
dan ooit.
Tjisse Knust
Een oorspronkelijk uit Dok-
kum afkomstige man met een
gebrek aan een van zijn vuis
ten. Is in het bevrijdingsjaar
1945 in zijn woonscheepje bij
Snakkerburen vermoord.
Waspik, De
Eigenaar van een horecabe
drijf aan de Groningerstraat-
weg bij het Werkmanslust.
Angebreiden Haar
Man met een wel zeer merk
waardige bos haar.
Geit, De
Joodse handelaar in sinaasap-
Langs de weilanden, over kleine
landweggetjes soms naar een na
burig dorp, terwijl er zo nu en
dan een sjees of een vigelante
passeerde.
Ook waren er op die wandelin
gen vaak ontmoetingen met an
dere families, die ook aan 't kui
eren waren en werd er een
gezellig gesprek aangeknoopt,
waarbij eikaars wel en wee werd
besproken. Voor ons als kinde
ren duurde het vaak te lang en
we waren blij weer verder te
kunnen wandelen.
Goed was het ook, dat je als kind
bij zo'n buitenwandeling be
paald werd bij de natuur, de die
ren op het land, de vogels rond
om, de kikkers in de sloten,
kortom bij al het mooie dat de
natuur te zien en te horen gaf,
dat was juist op de zondag voor
mij en ik denk voor veel kinde
ren iets heiligs, iets dat je deed
denken aan God.
Ik denk dat we meer om ons
heen zagen dan de kinderen nu,
die met hun ouders in de auto
meerijden en aan veel voorbij
zullen gaan.
Wat was het romantisch op die
wandelingen de kerkklokken te
horen beieren, zonder dat het
geluid verstoord of overstemd
werd door verkeerslawaai,
's Winters gingen we op klomp
jes naar de kerk, maar dan wa
ren het wel die glanzend zwar
te klompen met gouden biezen
er op, die alleen voor de zondag
werden gebruikt.
Toen de eerste auto's versche
nen was dat voor ons natuurlijk
wel een hele bezienswaardig
heid, maar er verdween daarmee
een stukje rust en romantiek.
Als ik nu nog eens in Friesland
verblijf is er weinig meer te be
speuren van die ouderwetse zon
dagssfeer. Veel verkeerslawaai
en drukte, ook rond de kerken
en, ik zei het al, ook geen zon-
dagskleding meer. Wel hoor ik
nog de plechtige klanken van de
kerkklokken ten teken dat het
zondag is en dan waan ik me
terug in het verleden, toen de
zondag nog echt werd gevierd.
Heiloo P. H. Zwerver
pelen, die in de Breedstraat
woonde. Hij ventte ook veel
bij het Diakonessenhuis. Was
getrouwd met een van de
Apen.
Apen, De
Twee zusters. Zij dreven in
de Breedstraat een bonbon
en snoepwinkeltje.
Beer op sokken
Een zeer sterke man, die zijn
bijnaam dankte aan zijn ei
gen naam. Hij werkte bij de
cementhandel van Vermeu
len en voer op een praampje
op het traject Leeuwarden -
Dokkum.
Draaikont, De
Een bewoner van het Vliet,
die op de tenen liep.
Generaal, De
Heeft tientallen jaren bij de
post gewerkt.
Lampekapke, Ut
Een man van de spoorwegen.
Het pand van het vroegere caba
ret van Ome Dorus Buis staat er
nog, aan het Zaailand, op de
hoek van de Prins Hendrikstraat.
Het is door de jaren heen een
café gebleven. Hoeveel panden
veranderen niet van eigenaar,
maar er komen dan ook vaak
heel andere zaken in. Het is ook
een zaak, waar nog heel lang
'levende muziek' werd gespeeld,
in het laatst alleen nog in de
kermisweek. Muziekboxen en
discjockeys verdreven al weer
jaren geleden de 'levende mu
ziek' en daarmee was het ook
met de gezelligheid gedaan. In
het huidige établissement be
vindt zich nu 'Het wapen van
Leeuwarden' Café-biljarts
van de heer A. Eisma.
Laatst, tijdens de gezellige dagen
voor en van de 'Elfstedentocht'
Jan de Lieger
Een turfschipper, die met zijn
boot bij de kazerne lag. Hij
loog dat het gedrukt stond,
of, anders gezegd, hij had een
rijke fantasie.
Hutsemuts
Een juf van de Bewaarschool
aan de Tuinen. Zij heette
Hutchinton.
Jutter, De
Ook wel: Klaas Jut, Klaas
Pruum, De Pruum en Klaas
Jutter. Woonde aan de Hol-
landerdijk.
Oliekruik, De
Woonde aan het Vliet. Moet
de man van Brandewientsje
zijn geweest. Brandewientsje
woonde in de Duvelshoek.
Pleebussel
Leeraar Nederlands aan de
Rijks Hogere Burger School.
Dankte zijn bijnaam aan z'n
haardracht. Werd door leer
lingen wel eens aangespro
ken als "Meneer W. C. Bor
stel".
klonk ook weer 'levende mu
ziek' uit het gezellige pand en
toen dacht ik aan mijn jongensja
ren, toen men overal vanuit de
café's de accordeonisten en de
drummers tot buiten de zaak
kon horen spelen. De foto die bij
dit artikel staat afgebeeld is toch
wel een historische foto, omdat
onze stadgenoot Bert Klazema
met twee collega's er op staat
afgebeeld.
BERT KLAZEMA
Over Klazema schrijven zou 'ui
len naar Athene brengen' bete
kenen, want de heer Schoustra
heeft onlangs nog een artikel aan
hem gewijd, omdat Klazema 15
april tachtig jaar is geworden.
Flij heeft 'so wie so' dit jaar veel
publicaties in andere bladen ge
had. Maar de foto is daarom zo
belangrijk, omdat na jaren na
speuringen het mij niet gelukt is
een andere foto van het interieur
of het toneel van Ome Dorus
Buis op de kop te tikken.
Bert Klazema, die zestien jaar
was, toen hij in deze zaak begon,
zit hier achter de piano; links
staat Piet Kreeft afgebeeld en
rechts Maup Cohen. Piet Kreeft
was oorspronkelijk bij de staf-
muziek van het garnizoen in
Leeuwarden, heeft ook bij Duo
Carels gespeeld, ging later naar
Arnhem, en Maup Cohen is later
naar Amsterdam gegaan. De
foto is dus zo omstreeks 1922
gemaakt.
Het interieur was altijd gezellig
ingericht; met de Kerstdagen
was alles bijzonder mooi ver
sierd, met sneeuw en extra lam
pen. Het toneeltje was erg klein,
maar toch nog zo groot dat sou
brettes, danseresjes, couplet
zangers en zelfs goochelaars er
konden optreden. De heer Buis
werkte hard in deze zaak met
vrouw en dochters en had „hart
voor de zaak en de artiesten".
Men moet wel zestig jaar of ou
der zijn om nog de namen te
kennen, die ik nu ga noemen van
diverse artiesten. Totdat Sipke
Castelein met zijn Hötel-Cabaret
'Spoorzicht' begon, was Buis de
gerenommeerde zaak van Leeu
warden. Met de verbouwing en
uitbreiding van 'Spoorzicht' nam
het bezoekersaantal dan ook af
bij Buis.
En nu de artiesten en artiestes:
Maup Biemans, Albert Klein,
Mayer Hamel, Maupi Stahl en
Lloyd Sisters. Het zou te ver
voeren om over al deze artiesten
te schrijven. Meijer Hamel, die
in een soort kledij als Pisuisse
optrad, met gitaar of luit, zou
later de directeur van de Fritz
Hirsch Operette worden. Als
Joods artist is hij gespaard geble
ven voor de hel van de kampen.
Er traden natuurlijk ook buiten
landse artiesten en artiestes op;
het is zo jammer dat er van de
programma's en/of kranteadver
tenties niets bewaard is geble
ven. Men hangt bij het schrij
ven van een artikel als dit dan
helemaal van oudere ooggetui
gen af, waarmede ik natuurlijk
toch wel dankbaar ben. Zo kreeg
ik van een buurman, de heer
Veltman van de Canadezenlaan,
een liedje, dat geregeld gespeeld
werd, en dat de heer Veltman
nog uit zijn hoofd kon opzeggen.
Hier de tekst: Bij Ome Dorus:
„Bij Ome Dorus, Ja, daar willen
wij steeds zijn, Weg met de zor
gen tot morgen, Weg met al je
chagarijn! Bij een biertje of een
wijntje voelt men zich daar
thuis. Want het leukste en het
drukste is het toch altijd nog bij
Buis!!"
Het Trio musici noemde men in
die tijd 'Krecoma' naar de heren
Kreeft, Cohen en Klazema. Als
goochelaar trad geregeld op de
heer Wil van Houten, die met
een grotere illusie-show in thea
ters ook onder de naam Bellardi
optrad, samen met.de cabaretiè
re Coba Sodekampf. WO van
Houten stierf in 1940.
Alex de Haas is er opgetreden,
Dumas is er opgetreden, Mimi
Boesnach is er opgetreden, en
noem maar op. Voor de oudere
Leeuwarders is er alleen nog de
herinnering, maar de herinne
ring is een paradijs, waaruit men
nooit verdreven kan worden.
Leeuwarden
Historisch Variété Archief
Ritsko van Vliet senior
