'T KLEIDE KEAHTSJE
UIT DE GESCHIEDENIS VAN
HET HOGER TECHNISCH ONDERWIJS
VOLGENDE MAAND REÜNIE
VOOR LEEUWARDEN EN DE WIJDE WERELD ER OMHEEN
pagina 7
In 1967 was het vijftig jaar gele
den dat de eerste afgestudeer
den de Leeuwarder Middelbare
Technische School verlieten. Er
werd toen een reünie met een
geweldig feest gehouden, waar
bij meer dan 1400 deelnemers
aanwezig waren.
Enige tijd geleden vond ik nog
een uitstekende uitgave van de
reüniecommissie, waarin vele
namen met bereikte posities wa
ren terug te vinden.
De ontwikkeling van dit onder
wijs kwam me weer helder voor
de geest. Het belang van zo'n in
stituut voor de jeugd in Friesland
werd reedsin het begin van
deze eeuw door het bestuur van
de Ambachtsschool en zijn di
recteur Michel ingezien.
Omstreeks 1913 werd dan ook
aan architect Kramer opdracht
gegeven een schoolgebouw
voor dit onderwijs te ontwerpen
aan de Vredeman de Vries-
straat. Het werd in 1915 officieel
in gebruik genomen. Boven de
toegangsdeur stond in de gevel
gebeiteld:
"Wie slagen wil, die slagen kan".
Voor de vier vakrichtingen,
bouwkunde, waterbouwkunde,
werktuigbouw en elektrotech
niek was de studietijd in semes
ters ingedeeld, namelijk: eerste
leerjaar theorie, tweede en der
de leerjaar een half jaar praktijk
en een half jaar theorie, waarna
het eindexamen volgde.
AFGESTUDEERD
In 1918 studeerden de eerste
kandidaten volgens dit leerplan
af. Ik wil er drie var noemen.
J.Smits voor de aling Water
bouwkunde, later gemeentear
chitect van Leeuwarderadeel.
Hij was vele jaren voorzitter van
de Vereniging van Oud-leerlin
gen van de MTS Leeuwarden.
Voorts was hij een strijder van
de titulatuur van het korps.
Ft.Feikema voor de afdeling
Bouwkunde, later directeur van
R. Feikema N.V. in bouw- en
wegenmateriaal. Vele oud-
MTS'ers wist hij te vinden en van
goede adviezen te voorzien.
H. Jorritsma voor de afdeling
Waterbouwkunde. Als hoofdop
zichter bij Openbare Werken
Leeuwarden had hij toezicht op
het onderhoud van bestratingen
en bruggen. Hij was een zeer
markante figuur die zelfs op zon
dag zijn werk nog in de gaten
hield!
De meeste oud-leerlingen heb
ben later een goede werkkring
gevonden in Friesland en soms
ver daarbuiten; anderen hebben
voortreffelijk werk verricht in de
stad van hun opleiding bij de
uitbreidingen daarvan en niet in
het minst aan het vernieuwen
van de bruggen in de Singel
rond de stad. Dat waren stuk
voor stuk esthetisch voortreffelij
ke bouwwerken, zie maar naar
de Vrouwenpoortsbrug, de
Beursbrug, de Noorderbrug enz.
met hun prachtig metsel-, na
tuursteen- en smeedwerk.
NIEUW GEBOUW
In de loop van de dertiger jaren
bleek het schoolgebouw door de
grote toeloop van leerlingen niet
meer aan alle eisen te voldoen.
Het bestuur heeft toen aan ar
chitect/leraar Baart opdracht ge
geven een nieuwe school te ont
werpen aan de Molenstraat.
Januari 1936 is dit gebouw door
Prinses Juliana officieel geo
pend.
Behalve de vier eerder genoem
de afdelingen kregen ook de op
leidingen voor land- en zeema
chinist er een goed onderkomen
in.
In de zuidgevel van het gebouw
staat onder de zonnewijzer:
"Kort en onherroepelijk is de
tijd".
De studietijd werd nu vier jaar,
d.w.z. na het eerste en tweede
leerjaar volgde een verplicht
praktijkjaar met afsluitend het
examenjaar.
Toelating was mogelijk indien
men beschikte over de volgende
vooropleiding:
tot de eerste klas:
de z.g. OThO's: leerlingen met
een overwegend theoretische
opleiding, diploma ULO-B of 3
jaar HBS-B of
de z.g. OPrO's: leerlingen met
een overwegend praktische op
leiding, diploma Ambachts
school met vooropleiding MTS
en
tot de tweede klas: leerlingen
met een diploma 5 jaar HBS-B.
Het lesprogramma was zodanig
samengesteld dat in het eerste
leerjaar de OThO's en de OP
rO's van Bouwkunde en Water
bouw één klas vormden.
Voor Werktuigbouw en Elektro
techniek gold dezelfde regeling.
In het tweede leerjaar volgde
dan iedereen zijn eigen vakrich
ting.
Na het pensionneren van de
heer Michel werd Ir. Witkop tot
directeur benoemd.
Hij had een zeer moeilijke taak
om een sterke persoonlijkheid
als Michel op te volgen. Boven
dien moest hij de school door de
oorlogsjaren zien te loodsen
Zelf gaf hij enkele lessen inme-
chanica op een doordringende
wijze. Hij kende al zijn leerlingen
en leerde ze, voor zover dat no
dig was, goede manieren. Vaak
stond hij 's ochtends bij de in
gang en wee degene die niet op
tijd zijn hoed afnam. Op zater
dagochtend na afloop van de
lessen wenste hij je een prettig
weekend. Bij het betreden van
zijn kamer moest je eerst wach
ten op de deurmat.
UITSTEKENDE DOCENTEN
De school heeft altijd over uitste
kende docenten kunnen be
schikken, waardoor de afgestu
deerden zich in de maatschappij
een goede plaats konden ver
werven.
Een bijzonder begaafd en be
scheiden mens was de heer
P.Brugman. Hij doceerde Hoge
re Wiskunde op een wijze zoals
niemand dat kon. Hij trad zeer
weinig op de voorgrond, maar
zijn naam had bij de wetenschap
een uitstekende klank tot ver in
het buitenland. Dat gold niet zo
zeer zijn wiskundeknobbel, al
stond zijn fenomenale kennis
daar wel mee in verband. Hij
heeft namelijk onderzoekingen
verricht op het gebied van de
kanker en stond in voortdurend
contact met de grootste geleer
den op dit gebied. In zijn tuin liet
hij een privé-laboratorium bou
wen, waarin hij opvallende ge
Op deze foto de school aan de Vredeman de Vriesstraat, op de on
derste foto de school aan de Molenstraat.
gevens omtrent de kwaadaardi
ge nieuwvorming wist te verza
melen. Na de oorlog sprak hij
hierover op een internationaal
kankercongres in Engeland.
Door zijn kennis van de biologie,
de radiotechniek en kleurenfoto
grafie heeft hij prestaties bereikt
die in Nederland niet zijn over
troffen. Dat geldt dan in het bij
zonder voor de micro-kleurenfo
to's van bepaalde weefsels.
Ir. Muller was zeer knap op het
gebied van de gewapend beton.
Als directeur van het betonburo
"Friesland" had hij in de verbou
wing van de Harmonie een groot
aandeel, toen de loges werden
vervangen door één groot bal-
con met in de zaal de bewegen
de vloer.
Op het gebied van muziek en
zang wist hij zich goed uit te
leven. Tevens zorgde hij ervoor
dat de leerlingen het fijne over
de Mattheus Passion aan de
weet kwamen. Na de oorlog is
hij directeur geworden van de
Academie in Groningen.
Staatsinrichting werd voortreffe
lijk gedoceerd door Mr.Dr.lr.
Hoogland, advocaat-procureur.
Hij wist op smakelijke wijze prak
tijkvoorbeelden door de lessen
te verwerken en stak niet onder
stoelen of banken dat Bokma
een vriend van hem was, waar
hij af en toe de likeurtjes moest
proeven!
OORLOG
Toen de oorlog in mei 1940 uit
brak, verloor de school de heer
Suskind, die Nederlands, Duits
en Engels doceerde, ledereen
was diep onder de indruk bij het
vernemen dat de familie zich
van het leven had beroofd. De
manier, waarop hij les gaf, als
mede zijn grote sociale bewo
genheid zal door ons niet licht
worden vergeten.
Veel leraren hadden zelf een
buro zoals b.v. de architecten
Baart Wiersma, het buro Veg-
ter en het buro Piet de Vries;
voorts Kielman van het buro
Kielman Bootsma. Zij waren
niet de enige leraren die zich
ook met de praktijk ophielden,
waardoor het onderwijs goed bij
de tijd bleef. Ook Ir. Boer en van
der Wal werkten op deze wijze
en waren met F.J. Wijma leraren
van het eerste uur.
F.J. Wijma werd altijd "Pietje"
Wijma genoemd; vandaar dat hij
bij het begin van de eerste les
voor een nieuwe klas zijn naam
voluit op het bord zette: "Fokke
Jacobus Wijma". Hij was erg se
rieus in zijn werk en gaf de ver
schillende stroomdraden keurig
met een kleurtje aan.
Zo wist ook Dr. Toxopeus voor
natuur- en scheikunde wat labo
ratoriumwerk was. Hij leerde je
op een unieke manier een
vraagstuk op te lossen.
DE VRIES
Met het tot stand komen van de
Middelbaar Technische School
kreeg ook de boekwinkel van de
Vries in de Oosterstraat het be
hoorlijk drukker. Door hem werd
reeds veel aan de leerlingen van
de Ambachtsschool geleverd.
Samen met zijn zuster dreef hij
deze boekwinkel, waar letterlijk
alles te koop was tegen redelijke
prijzen. Het waren zeer vriende
lijke mensen.
Later specialiseerde de boek
handel Mulder zich meer in de
richting van het middelbaar on
derwijs; hij vestigde bij de school
in de Molenstraat een filiaal en
leverde toen praktisch aan alle
(Vervolg op pag. 11)
