FONK VAN DE SKONK
BESTOND WERKELIJK
KOBES KROEGJE
'T KLEINE KRANTSJE
VERMAARDE DANSMEESTER
IN EN ROND HEERENVEEN
LEEUWARDEN VAN A TOT Z
OOK DIT IS LEEUWARDEN
ABONNEES
BUITENLAND
VERRASSENDE ONTDEKKING
w
"Drink ik toevallig wat te veei
Dan is drie weken zwijgen mijn deel"
wwi/mew
t de feem
Het volgende
nummer van
't Kleine Krantsje
verschijnt op
21 november
VOOR LEEUWARDEN EN DE WIJDE WERELD ER OMHEEN
pagina 16
In het nummer van 't Kleine
Krantsje van augustus hebben
wij geschreven over het wonder
lijke verhaal, dat men nu al jaren
en jaren in Friesland kan beluis
teren en waarvan wij eindelijk
toch wel eens wat meer zouden
willen weten.
Het is het verhaal van "de skonk
van Fonk". Fonk zou een me
neer zijn geweest, wiens been
moest worden geamputeerd,
waarna dat, keurig in een kistje,
op het kerkhof werd begraven.
Daarna zou er een bordje op het
grafje zijn geplaatst met de
fraaie tekst:
Hjir leit de skonk van Fonk
Hij koe net better
Fonks seis komt letter.
Daar dit verhaal ons verschillen
de malen werd verteld met tel
kens weer andere plaatsen,
waar het been zou zijn begra
ven, hebben wij altijd gemeend,
dat het gewoon een verzinseltje
was en niet op waarheid berust
te.
Maar wie schetst onze verras
sing, nu wij uit verschillende re
acties van lezers moeten opma
ken, dat die meneer Fonk wel
degelijk heeft bestaan en dat
zelfs die merkwaardige geschie
denis van het geamputeerde en
begraven been waar kan zijn.
De heer Fonk zou in vooroorlog
se jaren een vermaarde figuur in
Heerenveen zijn geweest, een
dansmeester, die daar en in om
liggende plaatsen een grote be
kendheid kreeg. Hij beschikte in
derdaad over een houten been,
maar ondanks die handicap kon
hij dansen als de beste.
De eerste reactie, die wij op
onze publicatie ontvingen, was
een wat mysterieus briefje, dat
niet ondertekend was en waar
van de enveloppe ook niet de
naam van de afzender (of af
zendster?) bevatte.
ANONIEM SCHRIJVEN
Dit anonieme schrijven, gericht
aan 't Kleine Krantsje Leeu
warden" luidde letterlijk: "Vonk
was destijds ook dansleraar,
speelde dan op de viool. M'n heit
heeft dansles van deze Vonk
gehad; heit wist ook van de be
wuste graftekst (kerkhof te Ter
band). Mijn heit is afkomstig van
Ben. Knijpe en de dansles was
in Heerenveen."
Een tweede, belangrijke reactie,
kwam van onze abonnee de
heer J. de Haan te Leeuwarden,
die de mededelingen in het ano
nieme briefje bevestigde met het
lp
1
iff Ja tjÈÊi I 1
88S
ss
wl
Jï
l-w
mm HIK m
feWfew mm m
IfflP
iÉ|j||
£wwi. 1 i
1 f 1 i
i f m
Ja, ook dit is Leeuwarden. Maar waar precies? Oplossingen binnen
veertien dagen naar de Redactie van 't Kleine Krantsje, Vredeman
de Vriesstraat 1,8921 BP Leeuwarden.
Voor wie het juiste antwoord geeft liggen er twee boekjes klaar, een
exemplaar van "Populaire Leeuwarders" een een exemplaar van het
fotoboekje "Leeuwarden, ach ja, zo was het.Bij meer goede
oplossingen beslist het lot.
verhaal, dat zijn vrouw in de win
ter van 1922 op '23 van een
Fonk in Nij Beets dansles heeft
gehad.
"Die Fonk" aldus de heer De
Haan,kwam van de Heeren-
veenster kant. Hij was een ple
zierige kerel en hij had een hou
ten been, een soort tafelpoot.
Die "poot" draaide hij er wel af
en lei hem op zijn schoot. Hij
werd als dansmeester altijd ge
vraagd. Hij moet ook een doch
ter hebben gehad en hij ligt be
graven in Terband. Het zegje
van de Skonk van Fonk was ook
mijn vrouw bekend."
Wat oudere Heerenveensters
verklaarden desgevraagd even
eens van die Fonk te hebben
gehoord ("Hij kon met z'n hou
ten been geweldig walsen, on
voorstelbaar gewoon") maar
toch bleven hun verhalen vaag.
Hoe heette hij precies en wan
neer leefde hij?
Een antwoord op die vragen
hoopten wij te krijgen bij een
bezoek aan de begraafplaats te
Terband, waar het zoeken naar
het graf ondoenlijk bleek; als
een van de begraafplaatsen van
Heerenveen is de dodenakker
zeer uitgestrekt.
De doodgraver, de heer Tj. van
der Schaaf, kwam evenwel zeer
bereidwillig met de oude be-
graafboeken op tafel en na lang
zoeken vond £ij een Geert Fonk,
begraven op 18 maart 1949, een
Grietje van der Hoek, weduwe
van Geert Fonk, begraven op 4
november 1953 en ook nog een
Jetske Vonk, begraven op 9 ja
nuari 1947.
Zou deze Geert Fonk onze Fonk
van de houten skonk zijn ge
weest? En was Jetske Vonk (of
Fonk) dan wellicht de dochter
over wie de heer De Haan al
sprak?
Zekerheid hierover hebben we
dus nog niet, zoals we er ook
nog niet zeker van zijn of dat
grafbord met die malle tekst wer
kelijk heeft bestaan. Want ook
daarvan kregen' we nog geen
enkele bevestiging.
De heer Van der Schaaf, die nu
veertien jaar de begraafplaats in
Terband beheert, had noch van
een dansmeester Fonk, noch
van het zegje van de Skonk van
Fonk ooit gehoord. En zijn voor
ganger, die het misschien wel
had kunnen weten, leeft helaas
niet meer. Maar wie weet zullen
wij er na deze publicatie toch
wat meer van horen!
is de D van het Diakonessen-
huis, een van de weinige inrich
tingen in Leeuwarden, waarmee
bijna alle inwoners van de stad
wel eens te maken hebben ge
had. Sommige stadgenoten za
gen er het levenslicht, andere
moesten er kortere of langere
tijd verblijven, weer andere be
traden het gebouw voor het af
leggen van een ziekenbezoek.
In de vorige eeuw ontstond in
het Duitse Kaiserswerth het eer
ste Diakonessenhuis als een ze
genrijk gevolg van de diakonale
taak van de kerk, het dienen in
de vorm van verzorging van ar
men en zieken. Daar werden
ook de eerste diakonessen voor
de verpleging van zieken opge
leid.
In ons land kwam het eerste
Diakonessenhuis in Utrecht en
wel in 1844. Nadat Den Haag (in
1865) en Haarlem (in 1874) wa
ren gevolgd, werd er in 1879 in
Leeuwarden een commissie ge
vormd, die zich ten doel stelde
ook onze stad van een dergelij
ke inrichting te voorzien.
De plannen waren nog niet gere
aliseerd, toen er volkomen on
verwacht een geschenk uit de
hemel viel: de in Leeuwarden
geboren zendeling Mattheus
Teffer, die naar hier terugkeerde
met ziekenverlof, bleek bereid
de stad een Diakonessenhuis te
schenken.
Hij kocht daartoe een pand in de
Bagijnestraat (nummer 45). Dat
de inrichting in een behoefte
voorzag zou al heel gauw blij
ken. In 1882 immers moest al
naar een grotere behuizing wor
den omgezien en die vond men
in het huidige pand Voorstreek
92.
Het nieuwe Diakonessenhuis,
dat veel meer ruimte bood dan
het oude gebouw in de Bagijne
straat, kon welgeteld elf patiën
ten opnemen en met die capaci
teit kon de stad het voorlopig
blijkbaar wel doen. Het zou in
ieder geval twaalf jaar duren
voor er een volgende, zeer in
grijpende stap werd gedaan.
En die nieuwe stap bestond uit
het bouwen van een geheel
nieuw en veel groter gebouw
aan de Noordersingel, het Dia
konessenhuis, zoals wij dat altijd
hebben gekend, maar dat nu
ook op die plaats zijn langste tijd
heeft gehad.
(Vervolg van pag. 4)
Ik weet uiteraard niet of ik de
mening van de toenmalige
(1938) personeelsleden voor zo
ver nog leven weergeef, maar
persoonlijk had ik het moeilijker
met de "belangengemeen
schap" dan met de latere fusie.
Het was net of een hechte fami
lieband werd doorbroken.
Haren
A. H. Bergsma
SPIEGELBEELD
In uw advertentie in 't Kleine
Krantsje van de 99793 oude fo
to's, waarover u beschikt, komt
ook een afbeelding van Drach
ten voor. Ik ben nieuwsgierig of
mijn veronderstelling klopt: is
deze foto niet in spiegelbeeld
afgedrukt?
Gaarne uw mening hierover.
Stein K. Boekema
Ons antwoord kan kort
zijn: neen. Het is de brug
bij het Moleneind.
Red. 't KI. Kr.
In het buitenland wonende
abonnees willen wij er nu al
met nadruk op wijzen, dat het
abonnement voor het volgend
jaar 1987 55.-) op 15 de
cember 1986 bij ons binnen
moet zijn.
Buitenlandse abonnees, die
op dat moment nog niet heb
ben betaald, zullen wij tot
onze spijt moeten afvoeren.
'n<:
Voor hêt daarna herstellen
van het abonnement zullen wij
een bedrag van 15 - aan ex
tra administratiekosten in re
kening moeten brengen. In dat
geval zullen in het buitenland
wonende abonnees dus 70-
verschuldigd zijn.
