'T KLEINE KRANTSJE
WINKEL MORREMA
ZAL VERDWIJNEN
KO Kleisma:
Mr. Chudden
DEZE MAAND AL
VOOR LEEUWARDEN EN DE WIJDE WERELD ER OMHEEN
pagina 10
Bijna honderd jaar heeft de naam Morrema in de Leeuwar
der zakenwereld een bekende klank gehad. Er zal een eind
aan komen, nu de winkel in Leeuwarden van Morrema aan
de Nieuwestad op het punt staat te verdwijnenNog een
paar dagen misschien en dan gaat de deur er op slot. Er
zal dan een rigoureuze verbouwing volgen en daarna komt
er, ja hoor, hoe kan het ook anders, een schoenenzaak in
het pand. Het landelijke bedrijf De Schoenenreus opent er
binnenkortz'n zoveelste filiaal.
De firma Morrema heeft haar
eeuwfeest net niet kunnen ha
len. Het was in 1892, dat de
Leeuwarder Doeke Morrema in
de voormalige touwslagerij van
Van Daalen op de hoek van de
Nieuwestad en het Groot Scha-
vemek met een handel in leer-
waren begon. Later verhuisde
hij naar het pand op de drukke
zijde van de Nieuwestad, waar
we Morrema nog steeds ken
nen.
Erg bekend in de stad werd
Morrema in de jaren rond de
eeuwwisseling, ook door de
lijnbanen, die het bedrijf op het
Oldehoofsterkerkhof had. Er
was in die tijd geen Leeuwar
der, die de touwslagerij van
Morrema niet kende.
De oude heer Morrema had
twee dochters en een zoon. De
zoon, die ook Doeke heette,
volgde zijn vader in de zaak
aan de Nieuwestad op. Toen
hij in 1944 stierf werd het be
drijf door zijn vrouw met behulp
van een bedrijfsleider voortge
zet.
In 1974 werd de zaak overge
nomen door een dochter van
de weduwe Morrema, Jacoba,
die met Pirn Wijnaendts van
Resandt was getrouwd. Dit
echtpaar nam in 1978 het initia
tief tot een grote verbouwing
van het Nieuwestadpand.
En nu, precies vijftien jaar later
dus, komt er een einde aan de
Morrema-traditie in onze stad.
De nieuwe bewoners trekken
de hele tuin bij het pand en
creëren een verkoopruimte van
rond driehonderd vierkante me
ter. Daarop zullen in de toe
komst dus geen koffers en
handtassen, maar schoenen
worden verkocht, schoenen
"voor de gewone man" om pre
cies te zijn.
De oude heer Doeke Morrema,
een zeer energiek zakenman,
kocht in de dertiger jaren de
voormalige Herensociëteit bij
de Langepijp aan de Nieuwe
stad. Terwijl zijn zoon Doeke
de zaak in lederwaren voortzet
te, begon zijn schoonzoon, Uil-
ke Jonker, getrouwd met zijn
dochter Aaltje, hier een zaak in
sportartikelen, Morrema's
Sportpalace.
Net als de leerwinkel kwam ook
deze sportzaak aanvankelijk tot
grote bloei. Na het overlijden
van de heer Uilke Jonker door
zoon Jan Jonker voortgezet,
heeft Morrema's Sportpalacein
de strijd om het bestaan het
hoofd evenwel niet boven water
kunnen houden - het is nu al
weer jaren geleden, dat het
Sportpalace verdween.
En nu zal dus ook de zaak van
Morrema's leerwaren voor
Leeuwarden verloren gaan en
verdwijnt de laatste herinnering
aan een bijzondere bedrijvig
heid in de laatste honderd jaar.
Nog even en de naam Morre
ma zal de Leeuwarders niets
meer zeggen, 't Is jammer,
maar waar
De winkel van Morrema van voorde verbouwing in 1978.
Voor tal van generaties Leeuwarders zal de aanduiding "Hila-
rius in de Weerd' een begrip zijn geweest. Hilarius behoorde
bij de Weerd, de Weerd behoorde bij Hilarius. Van 1858 af is
deze bekende kantoorboekhandel daar immers gevestigd ge
weest.
Maar aan die traditie is nu een eind gekomen. De oeroude
zaak, met nog steeds een Hilarius als exploitant, is net van de
Weerd naar de Harlingersingel verhuisd. Daar betrok het be
drijf het vroegere café De Groene Weide, dat beschikbaar
kwam door het verplaatsen van de Gebroeders Ferwerda N.V.
naar de vroegere distilleerderij van Bokma aan de Edison-
straat.
Al jaren heb ik niets meer ge
hoord van de familie Kleisma.
De familie had een zaak bij de
Potmargebrug, ik meen op
technisch gebied, die nu niet
meer bestaat.
Ko Kleisma zag ik al in 1937
werken, toen hij bij de band
van Piet van der Veer, de broer
van Klaas van der Veer, werk
te. De band werd toen "The
Wanderers" (de zwervers) ge
noemd. Andere leden van de
band waren Sjors Jepkema, la
ter pianoleraar in Harlingen,
Sietske Bottinga en de verloof
de van Piet, mejuffrouw Zoods-
ma. Ik kom niet op de voor
naam zo gauw.
Er werd bij Klaas thuis, in de
Pieter de Swartstraat, geoe
fend. Ik hoorde dat dan tijdig
en mocht gaan kijken. Er werd
ook schets gespeeld, en in die
schetsen trad dan ook Ko
Kleisma op.
Ko stelde een type voor als
een soort Buziau. Schmink en
kleding overeenkomstig, en een
prachtig flegmatiek spreekre-
pertoire. Na de oorlog werkte
hij onder de naam Mr. Chud
den. Door toeval kreeg ik on
langs de foto, die hierbij afge
drukt is, en misschien weten
lezers wel hoe het deze familie
is vergaan. Ik meen, dat de
zaak al jaren niet meer bestaat.
Op de achterkant van de foto
staat het stempel van het Tem
po-Variété, dat direkt na de
oorlog door de journalist Henny
Keikes werd opgericht. Andere
medewerkers(sters) waren
Fonger Ploegstra en zijn vrouw,
Dick de Jonge, Amekpyr, Cor
Molemakers en S. J. van der
Molen als pianist.
Het was dezelfde tijd, dat Hen
ny Keikes zijn artiestenblad
"Applaus" uitgaf, dat nu een
prima verzamelobjekt is gewor
den omdat het veel informatie
geeft over de tijd en de arties
ten direct na 15 april 1945. Zo
lezen wij, dat men een vergun
ning moest hebben om van de
ene stad uit het Noorden en
Oosten naar het Westen te mo
gen reizen om daar op te tre
den. Mr. Chudden een echte
Leeuwarder met veel talent.
Ik vraag mij nu af hoe een
complete band met instrumen
ten toen in 1937-1938 kon oe
fenen in een kleine "achterka
mer" in de Pieter de
Swartstraat nr. 31Het was het
hoekhuis.
Naar aanleiding van deze repe
tities besloten Klaas van der
Veer en ik het Duo "The Jolly
Makers" op te richten. Dat
woord Duo ontnamen wij de
vele duo's, die toen op de plan
ken stonden. En Engels stond
zo deftig?! Heetten de anderen
dan ook niet "The Wande
rers"??
Hiermede besluit ik dan een
kort artikel met wel veel na
men, waarvan de helft helaas
ook al niet meer in leven is.
Leeuwarden
Historisch Variété Archief
Ritsko van Vliet senior
_aj
