OPSKOOLKONNEN JE HEEL
WATBELEVE MET MEKAAR
STATES ENSTINZEN
LEEUWARDER HERINNERINGEN
SCHOONHEID DIE VERLOREN GING
pagina 9
Feul kan ik my niet meer herin-
nere fan die eerste skooldagen.
Faag weet ik nog dat Sjoerd de
eerste dagen bij ut begin fan
de skooldag even guulde. En
die eerste woensdagmiddag
was oek un sof! Ik meende
maar seker te weten dat ik
naar skoal moest, wat se thuus
oek wisten te fertellen fan frije
middagen. Dat op laast loofden
se my daar oek (myn broers en
suster waren al fan skool af).
Mar toen was mij intussen un
lichje opgaan en wuu ik niet
meer. Nou, dat wurde doe un
hele sleeppartij, tot un stomfer-
baasde Rodenhuus, de con
cierge, froeg wat se met die
jonge wuuden, er was toch
woensdagmiddags geen skool?
Skool 13 in 'e Van Sytzema-
straat bleef zes jaren lang myn
skool. Sloopt intussen! Skool
13 had un prachtig groot skool-
plein met un gaashek fan un
meter of vier hoog er omheen.
Of hè myn kienderogen ut un
stuk hoger maakt? Hoe hoog ut
oek was, er overheen klimme
moesten je toch lere, a'je met
doen wuuden. Deur dat hoge
hek was ut oek un pracht veld
foor butensport. De tegels wa
ren wel wat hard foor een tac
kle, maar dat was toen oek nog
lang niet so in'e mode as teu-
genwoordig. Gymnastiekmees
ter Smit had ons dan oek buten
so gauw as ut un bitsje kon.
Ik mag de sandbak oek niet
fergete! Ik denk toch so'n 150
m2 groot, of alweer fergroot
deur myn kienderogen? Ut per
centage urine in ut sand was,
loof ik, soms frij hoog, maar dat
deerde ons niet so erg. Gewel
dige hollen, husen en forten
konnen je er in bouwe I
NOOIT SIEN
Gek is dat eigenluk: zes jaar hè
ik op 13a sitten, de beneden-
skool, maar 13b, de boven-
skool hè ik nooit sien! Daar
hoorden wij niet en we waren
der seker oek niet nieuwsgierig
naar.
Of was dat myn bleuëns, want
dat is in myn eerste levensja
ren myn 'taaie ongerief' weest.
Goh, un straat omlope om ie
mand, die je kenden maar niet
teugen te kommen. Want wat
musten je dan: dag sêge of
foorbij lope, of musten je dan
met so iemand oplope? Proble
men in een kienderleven! Ten
minste foor mij waren dat hele
problemen en er over prate met
un ander? Dat konnen je niet,
want die su je fast uutlache.
Juf Woudstra was de eerste
drie jaren myn juf. Un goeie,
seg ik sofeul jaren later (60 all).
Ik bin toen wel us kwaad op er
weest, omdat se altyd an ut
seuren was over myn suster dy
feul beter oplette. Ja, kon ik ut
helpe da,t er so feul te sien was
in de wéreld? Oek in de laaste
jaren dat we nog in Leewadden
woonden - de vijftiger jaren-
kwam ik juf Woudstra nog wei-
es un enkele keer teugen. Hoe
wel der toen toch al 25 jaren
ferstreken waren, wist se wel
precies wie ik was!
NOOIT FERGETEN
Eén episode in dat eerste
skooljaar hè ik oek nooit ferge-
ten. (Ik laat namen achterwege,
want oek 60 jare'n later kanne
de betrokkenen ut nog sneu
fiene, maar ut is de waarheid!).
Juf Woudstra was wat an ut
uutlêgen toen één fan de meis-
kes froeg of se 'naar achteren'
mocht. Nee, sei juf, se moest
maar even wachte tot juf dit
uutleid had. Nou, vijf jaar oud,
wat doen je dan? Je wachte!
Juf was klaar en sei dat se nou
wel gaan mocht. Wylens ut
meiske naar de deur loopt,
leunt de buurfrou opside in de
bank en set de hand in un plas
'water' en roept meteen: "Juf,
ut hoeft niet meer, se kan wel
hierblieve!"
Daarmet skiet my oek un ge-
skiedenis te binnen waarin ik
un stomme rol speulde en die
ik daarom loof ik eigenluk nog
nooit ferteld hè. Mar ut mut nou
maar!
Wy hadden tuus nog privaat-
tonsjes en ik had oek nog nooit
bij un ander een WC sien, mar
der wel es over hoord. Toen ik
op skool dan oek foor de eer
ste keer 'naar achteren' moest,
was ik benieuwd hoe so'n ding
er nou uut sien suu. Nou, dat
-fiel erg teugen fon ik: ik was
niet klein, mar ik kon er hast
niet opkomme en dan hadden
je nóg hast gin plak om op te
sitten. Toen Rodenhuus later
de klassen langskwam om te
vragen wie er op ut urinoir 'ge
drukt' hadde begreep ik wat er
mis was en hè myn mond
houen.
Ut eerste Sinterklaasfeest op
skool herinner ik my oek nog
goed. Ut was heel spannend,
direkt al: de banken helemaal
an de kant skoven, dat was un
heel andere ruumte dan onse
klas! En ik hè nooit fergeten
dat Sinterklaas goedkeurend
syn hand op myn skouder lei
toen we gymnastiek foor em
doen moesten. As un pluumke
op syn tyd oek fan belang is!
En toch was myn geloof in'e
Sint al niet so groot meer, mar
op so'n dag kan je nooit wete,
nou?
De skool-Sinterklaasfeesten
binne helemaal onfergeteluk
wurden deur de sprookjes in'e
Harmonie waar we na de derde
klas naar toe gongen. Frou
Holle sien ik nog foor my!
Prachtig! Wat hè jim ons daarin
wat metgeven Sinterklaascom
missie!
Der waren fanself oek moeiluke
momenten in ut skoolleven. Ik
bin in de derde klas us een
paar dagen siek weest, krekt
toen ut fermenigvulden fan
twee cyfers met twee cyfers
uutleid wurde. Un diepe wan
hoop bekroop my, ik foei ut
nog, toen ik se later bésig sag
met die ingewikkelde dingen.
Dat haal ik nooit meer in! Ut is
toch wel lukt, maar je saten er
as kien wel met. En toen we
later dingen fan buuten lere
moesten, so as: Jelsum, Corn-
jum, Britsum, Stiens, ensf.
ferskrikkeluk! Hoe doen je dat!
(Ik hè der trouwens altyd de
pest anhouwen: An, auf, hinter,
neben, in, vor und zwischen hè
ik oek pas leert, toen ut men
heer Beem blykber furdriet dee
dat ik ut nog niet wiste).
ALTYD LIJEN
En skrieven, dat was met my
oek altyd lijen. Hanepoten, ge
knoei, volstrekt onleesbaar, dat
waren so'n bitsje de kreten die
op my afvuurd wurden. Op het
rapport ston meestentyds un
51/2 of un 6. Ut skient toch hol-
pen te hewwen, want, loof ut of
niet, maar nou wurdt myn
mooie dudelike handskrift
roemt!
Ik maakte oek nog ut fenomeen
in ut onderwys fan de jaren
dertig met: 'de kwekeling met
akte'. Twee stuks had skool
dertien er: Boonstra en Glim
merveen. Un meer ontmoedi
gende start fan un carrière is
nauwelijks aenkbaar: je mutte
dankbaar wese dat je foor nop
pes je werk doen magge! Dat
se meestentyds toch nog wat
fongen, kwam omdat hun kolle
ga's met de pet rond gongen.
Mar oek dat sal niet so'n ple-
sierig gefoel weest hewwe.
Fooruutstrevend waren we wel.
We hè selfs al un skoolfilm
had! Die is maakt op un skool-
reiske fan onse klas. Foorsofèr
ik my herinnere kan, deur be
moeiing fan de heer Horsten,
de fader fan één fan de meis-
kes uut onse klas. Ik sloeg der
kenneluk weer es un pleefiguur
op. Tenminste op de oudera
vond waarop de film vertoond
wurde, hè se erg om myn rol
lache mutten. De juf die met
was kon niet teugen ut duun
opkomme en toen hè ik hur
holpen deur er onder teugen an
te douwen en dat fonnen se so
lollig dat ik teugen ut plak an
douwde waar se anders op sat!
Flauw, niet?
Den Haag
Berend van der Veen
ADRESWIJZIGINGEN 't KLEINE KRANTSJE
NAAR: POSTBUS858,8901 BR LEEUWARDEN
Goutum: Wiarda State
m m j
Witmarsum: Aylva State
