FEDDERE SKOOLAFENTUREN
LEEW.ADDER HERINNERINGEN
DE STATIONSWEG
Foor mij waren in myn kiender-
jaren - sonder grote algemene
en persoonluke rampen - de
belangrykste dingen toch wel:
speule, lese en skool. Ik kon
wel aardig lere, dat de skool is
niet un ferfelende herinnering.
Speule, nou soms wuu ik da'k
nog met doen mocht a'k kien-
ders speulen sien. En lese,
myn hele familie is ferslaafd en
ik niet de minste!
Dus allenich leuke herinnerin
gen? A'je omkieke naar so'n 60
jaar leden, dan binne de leuke
dingen erg uutsetten en de fer
felende dingen flink krompen.
ANGSTEN.
Maar we salie allemaal onse
angsten en ferdriet hat hewwe.
Ik skreef al us eerder dat myn
bleuens myn 'taaie ongerief'
weest het en dat kan ut leven
foor un kien echt moeiluk
make. En dan ferfeling! Wie het
nooit jengelt fan: 'Moeke, ik fer-
feel my sol' Hoe bestaat ut,
denke je nou. Maar deur-me
kaar-nomen waren die jongens
jaren toch wel un feest!
In ut kertierke foordat de skool
in ging, sochten we mekaar al
op: Jan, Jantje, Koos, Elkan,
Sjoerd, Peke en ik. Fersamel-
plak: bij kapper de Wit op ut
hoekje fan 'e B. Bumastraat.
Daar he'we faak speult. ut: 'Ik
zie, ik zie, wat jij niet ziet'. Dat
moesten we dan an'e hand fan
'e eerste en de laaste letter
soeke in 'e etalage fan de Wit.
We he' ons oek lang fersameld
op un ander hoekje fan de B.
Bumastraaat, die met de Ver
stolkstraat. Maar daar kregen
we altiten de man die daar
woonde op 'e kast, omdat we
ondanks bossen prikkeldraad
teugen syn hekje leunden of er
opsaten. 'Ut gouden hekje'
noemden we ut.
Later woonde ik self fan 1952
tot 1959 in de B. Bumastraat.
1959. Ut tuunhek-foor was niet
al te best en must fernieuwd
wurde. Ik he' toen, met ut 'gou
den hekje' in gedachten, ik wuu
gin kienders futjage, un hek
neer set fan betonpalen met
yseren stangen ertussen (en
sonder prikkeldraad). Dat kon
wel wat jonges drage; ut staat
er loof ik nog!
Om iets so reperere te wullen
dat ut de jaren trotsere kan,
kan'k wel us fan myn fader
hewwe. Myn ouders he', nog
foor ik geboren wadde, om
streeks 1920 op'e Ged. Kei
zersgracht woond teugenofer
de froegere skool 2. In'e fen-
sterbank-buuten-boven was
deur rot un gat kommen. Myn
fader het er toen un stuk blik
opspikerd en dat netses ofer-
ferfd. 65 jaar later sat ut er nog;
ik bin er nou in un paar jaar
niet langs weest.
Maar terug naar 1934 en naar
de van Sytzemastraat. In myn
gedachten hoor ik nou Roden-
huus, de concierge, de bel lu-
den. De skool gaat in. We sitte
fan'e vierde tot de zesde klas
bij meester Yestra.
NIJE SPELLING
In ut begin fan'e vierde klas
he'ik nog krekt de ofergang fan
de spelling fan de Vries en te
Winkel naar de spelling Mar-
chant metmaakt. Wij mochten
op anwysing fan meester
Yestra de oefeningen in'e taal
boekjes deur hale die niet meer
fan toepassing waren. Alle 1 of
2 o's, a's, e's, de of den, naam-
vals-ennen of niet, etc., konden
we deurhale. Nou, dat was la
chen: er bleef helemaal niks
ofer! Un duudeluker buwys foor
de winst fan'e nieuwe spelling
was niette geven!
We kregen natuurluk echte Hol
landse geskiedenis: Hoeken en
Kabeljouwen - en gin Skierin-
gers en Fetkopers -, de Grafen
fan Holland - en niks ofer hoof-
delingen en grietmannen -, alle
Hollandse stadhouders en stad
houderloze tydperken - wilens
Friesland niet eens un stadhou
derloos tydperk kennen het! Is
daar al us ferbetering in komen
of akseptere we dit nog altyd?
'Wa't himsels fersmyt sil troch
in oar net opkrigen wurde!'
Ik he' altyd met plesier bij
meester Yestra sitten, maar ik
bin toch nog altyd un bitsje
kwaad ofer ut folgende. In de
5e of 6e kregen we fan die el
lenlange 'vormsommen'; min
stens un kwartier syferen met
un hoop kans op ferrekeningen.
Ik ontdekte self al gauw ut
kunsje fan teugen mekaar weg
strepen fan factoren bofen en
onder de streep en ut delen
deur utselfde getal an weersi-
den fan ut =teken. Nou, dan
hadden je so'n vormsom bin
nen un minuut af! Was ik nou
maar so ferstandig weest om
dan net so lang rust in acht te
nimmen tot er un tweede klaar
was, maar nee, ik moest na
tuurluk opskeppe! Meester,
meester, ik bin klaar! Dat
moest ferklaard wurde fanself
toen bleek da'k oek nog ut
goeie antwoord had. En toen
mogt ut niet en moest ik oek
alle tussen-antwoorden gefe! Ik
was wys genoeg om dat - son
der ut woord te kennen - irra
tioneel te fienen. Maar dat fer-
loor ik fanself; ik was selfs
brutaal.
Aardrijkskunde, en trouwens
oek geskiedenis (jaartallen),
bracht uut ut hoofdleren met:
Jelsum, Cornjum, Britsum,
Stiens, ensf. Ik he' er fan'e be
gin af en myn hele leven lang
de mier an had! Op'e HBS kon
ik nog wel us un mooi cyfer
krije op un geskiedenis rippeti-
tie sonder een jaartal er in,
maar op'e lagere skool moes
ten we so nog opdreunen ken-
ne. En toch fon' ik en fien ik
nog geskiedenis een fan'e fijn
ste fakken. Ik hou hast elk jaar
un lesing foor de Haagse Krite
ofer (Friese) geskiedenis.
DERDESTEM
Myn beste herinneringen he' ik
an'e sangles bij meester
Yestra. Faak begeleide ie ons
op'e fiool. Ik moest toen al
gauw de derde stem singe en
ik bin oek inderdaad un bas
wurden (en bin dat nog steeds
in ut doopsgezinde sangkoor in
den Haag). Onse klas het nog
us op un ouderafond syn mu-
sykkennis demonstrere mut-
ten: fólkomen suver fan papier
de goeie toon insette kenne. Ik
weet nou dat dat lang niet mak
keluk is.
Den Haag
Berend van der Veen
