ADVERTENTIES
VAN TOEN.
UIT DE ARCHIEFKASTEN
VAN 'T KLEINE KRANTSJE
'T KLEINE KRAHTGJE
M. L. TURKSMA
OZON!
VOORSTREEK 65 LEEUWARDEN
Elk artikel betreffende Huishoudelijk goed
bij Turksrna Voorstreek 65 U wezen moet
N.V. LEEUWARDER STOOMWAS SCHERM
autobedrijf
BOELENS VAN DEN AKKER
DEALER VOOR LEEUWARDEN
en omstreken
058-130141
VOOR LEEUWARDEN EN DE WIJDE WERELD ER OMHEEN
pagina 11
Zoolang de voorraad strekt leveren wij U WASFORNUIZEN, GEGALVANI
SEERDE WASTOBBEN in alle maten, WASKETELS, ASEMMERS, SNIJ
BOONMOLENS, GELDKISTEN, GASSLANG.
Voor de boerderij: onze welbekende TUINSLANG, TUINBANKEN,
PRIKKELDRAAD, HARMONICAGAAS, KIPPENGAAS, SLOOTHAKEN,
-WALMESSEN, HOOILEPPEN.
Het aangewezen adres voor PRIMA GEREEDSCHAP.
Een advertentie van 16 juli 1941, een van de laatste van "een
Joodse zaak" in die bange oorlogstijd.
geeft geen cadeaux, doch ver
koopt, zoolang onze concurren
ten buitenlandsch Deensch
vleesch met zoogenaamde ca
deautjes leveren zonder het pu
bliek er mede bekend te ma
ken, eigen geslacht Hollandsch
vleesch tegen halve prijzen".
Dat werd, anno negentien een
en dertig, dus allemaal zomaar
zwart op wit in de krant gezet,
waarschijnlijk zonder dat er
klachten bij de justitie of korte
gedingen volgden. Maar deze
opmerkelijke tegenreclame van
de concurrentie hielp misschien
toch wel, want in latere adver
tenties kwamen de Erven H. de
Wilde niet meer met het lokker
tje van het gratis vet voor de
dag: "Huismoeders. Wij hebben
onze prijzen wegens de groote
omzet aanmerkelijk verlaagd"
heette het toen. En: "Dit kan
alleen bij de Erven H. de Wil
de".
CABARET
Een kleine advertentie van het
Oranjehotel verplaatst onze ge
dachten naar een tijd, waarin er
in sommige opzichten meer
mogelijk was dan in deze da
gen. Het is een annonce uit ne
gentien drie en twintig, toen het
hotel kort en krachtig meedeel
de: "lederen zondag Cabaret,
aanvang half vier".
TARIEVEN
Een van de wasserijen van
vroeger, de N.V. Leeuwarder
Stoomwasscherij Ozon, ver
meldde in negen en twintig in
een advertentie de tarieven, die
zij berekende. Dat waren toen
natuurlijk nog prijsjes van niks.
Zie maar: "Droog toegeslagen
platgoed gemangeld 51/2 cent
per stuk, zakdoeken en vinger
doekjes IV2 cent per stuk; op
gemaakt geheel kastklaar bij
minstens 30 stuks (spreien en
dekens niet inbegrepen) 9 cent
per stuk, bij minstens 50 stuks
8 cent per stuk en zakdoeken
en vingerdoekjes 2V2 cent".
De later zo bekend geworden
slagzin "Nimmer last als Ozon
wascht" gebruikte dit bedrijf in
die tijd kennelijk nog niet.
OPRUIMING
De Firma J. Postma Szn van
de Wirdumerdijk was in vroeger
jaren een adverteerder, die
men herhaaldelijk in de krant
kon tegenkomen. In negentien
veertien wees de firma met vet
te letters op een telkens terug
kerende activiteit: "Slechts een
maal per jaar bekende groote
opruiming van al de voorradige
goederen. Honderden artikelen
voor veel minder dan den hal
ven prijs waaronder groote par
tijen uitsluitend 1e kwaliteit nik
kelartikelen, klokstellen,
prachtige restanten kristal, por
selein, aardewerk enz. enz."
En: "Doorloopende tentoonstel
ling op de electrisch verlichte
bovenmagazijnen van luxe arti
kelen en speelgoed".
PRIJSVERLAGING
Wij zijn er helemaal aan ge
wend geraakt, dat alles voort
durend duurder wordt. Knipt de
kapper vandaag voor zoveel je
koppie kaal; hij zal er over een
half jaar gegarandeerd twee
kwartjes of een gulden meer
voor vragen. En zo gaat het
met veel dingen, die je aan
schaft of laat doen. Maar ooit is
er een moment geweest, dat er
niet van een prijsverhoging,
maar van een prijsverlaging
sprake was.
In het begin van de dertiger ja
ren konden de slagers in Leeu
warden bijvoorbeeld aankondi
gen, dat hun waren aanzienlijk
in prijs waren verlaagd. "Door
de enorm lage veeprijzen" zo
berichtte de slager D. Schaaf-
sma van de Nieuweburen, "zijn
wij in staat om ons 1e kwaliteit
rund- en varkensvleesch met
20 tot 30 cent per kilo te verla
gen" en slager Efdé uit de
Breedstraat zei het zo: "Slagerij
Jan Efdé gaat met de wereld
markt mee en heeft de vleesch-
en vetprijzen met 10 tot 20 cent
pér kilo verlaagd. Onze groote
omzet, die dagelijks vermeer
dert, is gevormd, doordat wij
steeds leveren: het beste tegen
den laagst mogelijken prijs".
Slagers als Van der Wees uit
de Slotmakersstraat, Van der
Weide van de Voorstreek en
Zijlstra uit de Kleine Kerkstraat
kondigden eveneens lagere
prijzen aan. Ook de.slagerij van
de Erven De Wilde uit de
Breedstraatkwam met zo'n
prijsverlaging, maar ze deed
nog meer. Ze gaf alle klanten
een pond vet cadeau bij iedere
drie pond vlees of worst of rol
lade, die er werd gekocht. "Vet
cadeau - Vet cadeau" kwam er
met grote letters in de adver
tenties van deze slagerij te
staan.
Of de brave huismoeders nu bij
drommen de slagerij van De
Wilde betraden weten we niet,
maar feit is wel, dat zijn colle
ga-concurrenten onmiddellijk in
de gordijnen klommen. "Ver
standige huismoeders!" riep
slager Hessel van der Form
van de Noorderweg verbolgen
uit: "verlangen geen cadeau
tjes, omdat zij 's middags heel
goed kunnen weten, dat zij het
betaald hebben. Wij geven
geen cadeaux, maar verkoopen
het beste tegen een laag prijs
je".
"Voor praatjes koopt men
niets" adverteerde de slager
Duym uit de Breedstraat, "maar
prima kwaliteit voor weinig
geld, daar is ieder op gesteld".
En wat Jan Efdé daarna nog
eens naar voren bracht loog er
ook niet om: "Slagerij Jan Efdé
NEERLANDS OUDSTE
Siene Zandstra-Giezen, in onze
familiekring tante Siene ge
noemd, is niet alleen ons oud
ste familielid, zij is ook de oud
ste inwoner van ons land. Toen
zij 7 september 1991 haar
109e levensjaar bereikte, werd
zij onze oudste landgenote. Zij
is in Leeuwarden geboren, en
groeide in de Friese hoofdstad
op, beleefde daar haar kinder
jaren en haar schooltijd. Wat
kon ze met verve en met
geestdrift vertellen over haar
jeugd in Leeuwarden, dat was
altijd weer het luisteren meer
dan waard. Je beleefde als het
ware zelf die tijd en de gebeur
tenissen waarover ze ons ver
telde.
Tot ver over haar honderdste
kon zij zich nog veel herinneren
van haar Leeuwarder jaren en
't Kleine Krantsje las ze altijd
met veel aandacht. Hoewel wo
nend in Den Haag, voelde ze
zich nog altijd Leeuwarder.
Nog maar enkele jaren geleden
is ze nog eens in haar geboor
teplaats geweest en heeft ze
nog eens de Leeuwarder bin
nenstad gezien, waarbij ze on
getwijfeld nog vele bekende
plekjes zag en er vele herinne
ringen bij haar bovenkwamen.
Ze sprak nog altijd het Leeu
warder dialect. Al was ze de
Friese taal niet machtig, ze
voelde zich Friezin, en volgde
met veel belangstelling het
nieuws uit Friesland. Toen ze
109 werd hing de Nederlandse
vlag uit aan het tehuis in Den
Haag waar ze woont, doch ei
genlijk had het de Friese vlag
moeten zijn, dacht ik toen. Ze
was nog altijd zo verbonden
met Friesland.
Nu kan ze niet meer vertellen
en ook geen krant meer lezen,
noch via de televisie het
nieuws beluisteren. We kunnen
geen lange en goede gesprek
ken meer voeren over vroeger.
Maar we hebben haar nog in
ons midden, al beseffen we dat
haar levenskaarsje niet zo lang
meer blijft flakkeren. Uiteraard
zijn we er wel een klein beetje
trots op dat we de oudste in
woonster van Nederland in de
familiekring hebben, en we
zeggen dikwijls tegen en onder
elkaar: Wie had dat kunnen
denken, dat tante Siene 109
zou worden! Haar enige doch
ter werd "maar" 72 jaar.
Heiloo P. H. Zwerver
Verkoop-onderhoud-reparatie
APK en milieukeuringen
W. de Geeststraat 44, Leeuwarden
