BARGEN
IN ONS
MIDDEN
ARTISTEN BIJ
'T KLEINE KRANTSJE
JOHANNES PLET
VOOR LEEUWARDEN EN DE WIJDE WERELD ER OMHEEN
pagina 6
en ik werd geboren op wat men
toen nog de Vleeschmarkt
noemde, dat was het stuk van
de Nieuwestad tussen de Bagij-
nesteeg en de Nieuwesteeg.
Mijn vader had daar een meu
belmakerij in het pand, waarin
nu antiquair Beeling zit.
Vrijdags werden er diskes op
gesteld, van waaruit slachters
uit Lekkum en Miedum vlees
verkochten - vandaar dat
Vleeschmarkt dus.
Eenmaal in de week kwam er
een praam door de gracht om
bijvoorbeeld as op te halen. Er
werd in die tijd nog veel op
hout en turf gestookt. Vader
zette dan een houten kist op de
walkant, maar anderen kwa
men met dozen opzetten. Dan
werd de as in die praam ge
stort en als het maar een beet
je woei, stoof het als ik weet
niet wat. De man van die
praam kwam dan helemaal on
der de as te zitten. Ik zit daar
nog wel eens aan te denken,
wanneer ik tegenwoordig al dat
gezeur over het milieu aanhoor.
Het was toen ook nog de tijd
van de privaattonnen en weke
lijks werden die tontsjes opge
haald. Er gebeurden daarbij
nog wel eens ongelukjes bij
mensen, die op de Nieuwjaars
dag niet zo royaal met hun
fooien waren geweest.
Bij ons op de Nieuwestad
woonden nog adellijke families
in kasten van huizen, zoals de
Van Harinxma's in een groot
huis, waar later Vroom en
Dreesman werd gebouwd, de
Van Eysinga's pal tegenover
ons en de familie Rengers in
wat later C. en A. geworden is
- of waren dat ook Van Harinx
ma's?
Je had in die tijd nog veel dron
ken mensen op straat en het
leek wel, dat ze daar een be
paalde diender voor hadden
om die kerels op te brengen.
Die agent, met een lange sabel
en een knop op z'n helm, lust
te, als je 't mij vraagt, zelf ook
graag een neutje en hij werd
door de mensen dan ook 'Het
kruikje van Oolgaard' genoemd.
De elite dronk toen nog een
borreltje in de Heerensociëteit
bij de Langepijp, nu Schweig-
mann Jeugdmode. 's Zomers
zaten de heren daar fijn buiten
te genieten van wat er voorbij-
flaneerde. Of om er te luisteren
naar de concerten, die er elke
week waren onder leiding van
de kapelmeester De Jong.
Het spelen van de kinderen
was in die dagen ook wel heel
anders dan nu. Van kisten,
waarin wij glas kregen thuisbe
zorgd, maakte Vader soms een
karretje, waarin we rondjes re
den om de Wilhelminaboom op
het Raadhuisplein. Dat ging
dan met een vreselijk gepiep
van de wielen gepaard en dan
duurde het nooit lang of com
missaris Heg stoof vanuit het
politiebureau naar buiten met
de kreet: "Jonges, opdondere,
wie kan hier nou skrieve?"
Voertuigen voor volwassenen
waren er in mijn jeugd nog vrij
wel niet. Nou ja, wel rijtuigen
van de hotels Het Wapen van
Friesland en De Nieuwe Doe
len om reizigers van het station
af te halen. En ook dokter
Schreuder, de huisarts van de
Nieuweburen, had een koets,
maar verder waren het eigenlijk
alleen handkarren, die je op
straat tegenkwam.
Net als mijn neven Jan Plet
van de kruidenierswinkel De
Koffiebaal en Cornells Plet van
de kruidenierswinkel De Mer-
cuur werd ik rond de eeuwwis
seling naar de De Ruiterschool
in de Sint Anthonystraat ge
stuurd.
Ik zat daar in de klas met onder
andere Chris Eisma van de mi-
neraalhandel uit de Ossekop,
Lourie de Bruin van de manu
facturenzaak uit het Naauw,
Roelof Vermeulen van de
bouwmaterialenhandel van de
Voorstreek, Aatje van der Vel
de van de boekwinkel op de
Nieuwestad, Bert Schreuder,
de zoon van de dokter op de
Nieuweburen, Piet van der
Meuten, wiens vader, de vlas
handelaar van de Grachtswal,
om het leven kwam bij de
scheepsramp met de Berlin en
Egbert Vorenkamp van de do
minee van de Westersingel.
Ik heb zo'n vermoeden, dat een
reünie van deze oud-leerlingen
op dit moment niet veel deelne
mers meer zou opleveren.
Geboren 22 januari 1896
Zoon van de kastmaker
Ype Plet van de Nieuwe
stad
Er is een tijd geweest, dat het
de gewoonste zaak van de we
reld was midden in de stad bar-
gen te ontmoeten. Bargen, var
kens dus, werden door de
straten van de binnenstad ter
markt gebracht of behoorden
aan de keuterboeren, die heel
lang hun bedrijfjes in het stede
lijke gebied konden handhaven.
Toen de veemarkt nog gehou
den werd op de Nieuwestad
keek helemaal niemand
vreemd op van vee in de stra
ten van de Leeuwarder binnen
stad. Na het verplaatsen van
de markt naar het Ruiterskwar-
tier placht men het vee door de
Oude Lombardsteeg te drijven
- vandaar, dat deze doorgang
nu nog door de echte ouwe
Leeuwarders als De Barge-
steeg wordt aangeduid.
De herinnering aan de tijd van
de varkens in de stad heeft ook
lange tijd voortgeleefd in de
naam van een steeg aan de
Nieuweburen in de richting van
Bij de Put. Dat was de Bargeja-
gerssteeg, een steeg dus, waar
mensen woonden, die met het
drijven, met het voortjagen van
bargen hun brood verdienden.
Die steeg, nu doodlopend, is er
nog steeds en het is nog niet
eens zo heel lang geleden, dat
het oeroude bordje met de
naam Bargejagerssteeg nog
aan de zijgevel prijkte van het
hoekhuis van de Nieuweburen
en deze steeg.
Dan is er in Leeuwarden en
wel aan het Ruiterskwartier ook
nog een steeg geweest met de
naam Bargehok. In stukken van
1775 wordt gesproken van de
"Sogenaamde Bargehokken"
en ook in 1803 bleek het nog
mogelijk te zijn hier te wonen in
het Bargehok.
Nu kan dat allemaal niet meer.
De steeg met de naam Barge
hok is al lang verdwenen en er
wonen ook geen mensen meer
in de Bargejagerssteeg. Alleen
de aanduiding Bargesteeg kun
nen we vandaag de dag nog
wel beluisteren. Maar bargen
komen daar niet meer; wan
neer dat nog wel eens het ge
val zou zijn kon dat zo als
nieuws in de krant.
Bij deze voorlaatste aflevering
van. artisten bij "Spoorzicht"
een foto van het populaire ac
cordeonduo "The 2 Hodlars" uit
Amsterdam.
In de jaren 1920-1940 waren
de accordeonisten, solo, duo of
trio zeer populair in de diverse
variétéprogramma's.
Toen ik onlangs las, dat de
mannelijke helft van het zeer
bekende accordeonduo "The
Pico's", ook wel "2-Pico's" ge
noemd, overleden is, bracht mij
dat op een idee om maar eens
een foto van accordeonisten bij
het artikel te laten plaatsen.
De laatste keer, dat ik hier in
Zalen Schaaf met "de Pico's"
optrad moet in 1978 geweest
zijn op een personeelsavond
van Tebel. Ook toen viel zo'n
nummer zeer in de smaak bij
het publiek. Misschien komt dat
nog eens terug. Ook Johnny
Meijer overleed enige weken
terug.
Denkt u nu niet, dat deze duo's
alleen maar "smartlappen"
speelden. Integendeel, "21/2
Willards", vader, dochter en
jongere zoon, speelden ook ari
a's uit opera's, en vele anderen
met hen. Namen als "Rossi
ni's", "the four Serenaders",
"The two Cavelli's", "The Hol-
landia Three", enz., zullen nog
vele oudere abonnees bekend
voorkomen. Zij traden veelal in
luxe zeemanskostuum op, dat
was toen de mode. Als solo
accordeonist herinner ik mij
Jack Gerlach. Heb hem meer
dere keren zien en horen optre
den. Hij gold in die tijd bij de
ondernemers als de beste ac
cordeonist van Nederland. Ook
mondorgelvirtuozen ziet men
haast niet meer. "The 3 Adlers"
waren in die tijd de meest be
kende en zeker de besten.
Hun muzikale acts behoorden
tot het toenmalige cabaret en
variété. Deze twee namen wer
den in één adem genoemd.
Laat Wim lbo dat niet horen,
dan wordt hij razend. Maar
geschiedkundig bekeken zat
het cabaret altijd bij het variété
in. Revue en variété werd ook
wel vaudeville genoemd, met
diverse spellingen, wat bete
kent de klank of stem van de
stad, het populaire dus. En na
tuurlijk zat daar het cabaret bij
in. De soubrettes en diseuses a
voix waren de voorlopers van
het huidige cabaret, dat het pu
bliek "plaagt" met een hele
avond alleen op te treden. On
nodig te zeggen, dat men dan
in herhaling valt en alles moet
rekken. Neen, gelukkig, ik heb
de tijd nog gekend, dat er 20
nummers in één programma
stonden. Hoe zullen onze voor
ouders verwend zijn geweest
met zulke programma's. Of zij
altijd het geld er voor hebben
gehad, dat laat ik in het mid
den. Maar ja, er waren ook
kaartjes van een kwartje!
En zo deze keer een foto van
"the 2 Hodlars". De accordeon
was in die tijd zeer populair.
Denk maar eens aan het in het
jaar 1943 door Piet de Vries
opgerichte "Leeuwarder Accor
deon Ensemble".
Historisch Variété Archief
Ritsko van Vliet senior
Het oude Leeuwarden, dat verdween De vroegere Hoeksterbrug aan het eind van de
Voorstreek met links het kantoor en de gebouwen van de Gasfabriek.
Onze abonnee mevrouw A.
Looyenga-de Boer, Koeplein
34, 8921 NA Leeuwarden, ver
zoekt opsporing van PIETJE
POSTUMA.
"Pietje Postuma", aldus me
vrouw Looyenga, "is geboren
op 3 juni 1924. in 1940 kwam
zij vanuit Treebeek naar Leeu
warden. Zij woonde toen bij
haar zuster, mevrouw Bouma,
in de Gysbert Japicxstraat op
nummer 98. De heer Bouma
had een broer wonen op num
mer 4. In 1953 verhuisde Pietje
naar Haren en zes jaar later
ging ze naar Arnhem. Toen
was ze getrouwd met een me
neer Oosterwolden
Mevrouw Looyenga wil graag
weten, wie haar verder kan hel
pen bij haar opsporingswerk.
Oproepen voor deze rubriek
OPSPORING VERZOCHT
kunnen schriftelijk inge
diend worden bij de Redac
tie van 't Kleine Krantsje. De
oproepen worden gratis ge
plaatst. Voorwaarde is al
leen, dat de Redactie later
op de hoogte moet worden
gebracht van het resultaat.
Deze service geldt alleen
voor abonnees van 't Kleine
Krantsje.
