LEEWADDERS,
WAAR IS DIT?
Uit grootmoeders ansichtenalbum
BIJNAMEN SIGARENMAKERS
'T KLEINE KRANTSJE
IN DE BAN VAN DE OORLOG
VOOR LEEUWARDEN EN DE WIJDE WERELD ER OMHEEN
pagina 11
(vervolg van pag. 8)
tarwebrood, dat tot ons dage
lijks menu behoorde. Wij be
waarden aan die tijd de herin
nering aan zorgelijke gezichten
van onze ouders. Overigens
waren er ook nog mensen, die
misbruik maakten van de ellen
de van anderen, die daaruit
nog een slaatje sloegen. In het
woord O.W.-ers ligt al de ver
achting van ons volk voor hen,
die zelfs uit oorlogsellende nog
winst wisten te maken voor
zichzelf.
Een paar keer leek het dus met
onze neutraliteit mis te gaan.
De "zand en grintkwestie" en
nog een enkel ander ultimatum
van Duitse kant werden door
onze regering afgewezen.
Duitsland durfde blijkbaar de
consequenties niet aan. Wij
bleven neutraal. Men kent het
verloop. Het grote laatste Duit
se offensief liep dood. Amerika
kwam juist op tijd. De keizer
zag zijn nederlaag aankomen.
Op een gedenkwaardige zon
dagmorgen, al heel vroeg, las
men met stomme verbazing,
dat de Duitse keizer onze
grens was overgekomen om
bescherming te zoeken. Doorn
profiteert nog altijd van de her
inneringen aan zijn verblijf
daar.
Voor hem betekende het einde
van de oorlog tevens de val
van zijn keizerlijk huis. Bij het
zagen van de bomen in het
Doornse bos heeft hij zijn neer
gang nog een keer kunnen
overdenken.
Aan het einde van de oorlog
bleef ook de vraag: "Was het
einde beter dan zijn begin?"
Ons volk heeft uitbundig de
vrede gevierd. Duitsland ging
een donkere tijd tegemoet. Dat
land heeft toen dubbel en
dwars ervaren, dat oorlogen
beter kunnen worden voorko
men dan gevoerd. Tot die con
clusie moeten uiteindelijk ook
de overwinnaars van toen zijn
gekomen. Want is de tol voor
overwonnenen en overwin
naars niet even zwaar?
Amersfoort Dr. J. v.d. Linden
IEen van de laatste, of mis
schien wel de allerlaatste siga
renmaker in Leeuwarden is Jan
van Wier geweest. Hij maakte
nog altijd, met de hand, siga
ren, toen al zijn vroegere colle
ga's al met dit ouderwetse
handwerk waren gestopt.
Jan van Wier had zijn werk
plaatsje in de Wolvestaag, de
steeg, die met een paar haakse
hoeken loopt van de Nieuwe-
stad naar de Haniasteeg. Om
dat er meer kleine industrietjes
zaten, werd ze ook wel Indus-
triesteeg genoemd.
Jan van Wier was een kleine
zelfstandige; hij werkte dus
voor zich zelf. In de twintiger
Het volgende nummer
verschijnt op 17 juli
(Vervolg van pag. 4)
noemde woning. In 1947 ver
huisde Reinders naar de Dok
kumerstraat en onder
getekende kwam toen met ou
ders en broer in hun huis te
wonen. Vader volgde Reinders
op bij de N.T.M., die toen zat in
een oude tramremise. Nu is
daar De Boer's stalinrichting.
Later is de garage van de
N.T.M. gebouwd en inmiddels
is er alweer een nieuwe geko
men. Dat het D.M.B. naast ons
zat herinner ik me nog al te
goed, want men reviseerde er
onder andere wasmachines,
die dagen en nachten lang
proefdraaiden.
Toen het D.M.B. verhuisde
naar de Snekertrekweg, waar
nu de C.A.F.-winkel gevestigd
is, kwam naast ons de Coöpe
ratieve Kolenhandel, die er ja
ren heeft gezeten en wat nogal
wat stof met zich meebracht.
Moeder begon de zaak 's mor
gens schoon te maken en kon
dan 's avonds opnieuw begin
nen.
Leeuwarden F. Bokma
Deze kaart herinnert ons aan de Oude Veemarkt, zoals die tot 1963 heeft bestaan - in dat jaar verhuisde de veehandel
naar de nieuwe Frieslandhal aan de Heliconweg. Lange rijen koeien, dichte drommen boeren en handelaars. Deze kaart
uit Grootmoeders Ansichtenalbum is in 1910 door een J. Brandsma vanuit Leeuwarden verstuurd aan een "Jongejuffrouw
S. de Hondt, Van Woustraat 73 I in Amsterdam". Maar daar bevond die juffrouw De Hondt zich kennelijk niet meer, want
een andere hand heeft het adres veranderd in Herstellingsoord Heideheuvel te Hilversum.
jaren waren er nog wel zes si
garenfabrikanten in Leeuwar
den met in totaal zo'n tachtig
man personeel. Misschien op
enkele uitzonderingen na had
den ze allemaal mooie bijna
men, want juist in deze bran
che was het gewoonte elkaar
van fraaie aanduidingen te
voorzien.
Waarom de ene sigarenmaker
De Luxe Kurketrekker werd ge
noemd en de andere het Uut-
hangbord, zullen de meeste
Leeuwarders wel nooit geweten
hebben. Trouwens, ook de
meeste andere namen waren
niet direct voor de hand lig
gend, zoals De Gans, Het Kar-
ke, Resje, de Knop, de Knoest
en de Krul.
Meer voor de hand liggend wa
ren namen als De Neus, De
Splinter, De Baard, De Zwarte,
De Gele, Blauwe Sjoerd en
Blauwe Bettus. Een sigarenma
ker, die niet helemaal recht van
lijf en leden was, werd Het
Veskoven Vierkant genoemd
en Jan van Wier, net genoemd,
werd als Blank om één aange
duid: hij had maar één oog,
vandaar.
Een sigarenmaker, die vaak
een ander plaagde met het
verwijt: "Dou bist een ouwe
bonketuter" werd voor zijn ver
dere leven Ouwe Bonketuter
genoemd en iemand, die ge
woon Groen heette, kreeg als
vaste bijnaam Groen van
Tzum. Waarom? Omdat hij,
wanneer hij wat te diep in 't
glaasje had gekeken, met sten
torstem op straat en in café's
verkondigde: -"Ik ben Groen
van Tzum, de hoogste toren
van Friesland" - die laatste
mededeling kwam er altijd ach
teraan.
Dit is de nieuwe opgave voor onze fotoprijsvraag "Leewadders waar
is dit?" Oplossingen, uitsluitend schriftelijk, binnen veertien dagen
naar de redactie van 't Kleine Krantsje, Vredeman de Vries straat 1,
8921 BP Leeuwarden. Uitslag over vier weken.
Onder de abonnees, die ons het juiste antwoord geven, verloten wij
een exemplaar van het boekje "Leeuwarden - ach ja, zo was het..."
met zestien zeer fraaie foto's van de stad uit een lang vervlogen tijd.
