'T KLEINE KRANTSJE
METFENNO SCHOUSTR OP PAD
KRIS KRAS DOOR DE STAD
Museum-winkel
Geen luchtbrug
Afschuwelijk
las
VOOR LEEUWARDEN EN DE WIJDE WERELD ER OMHEEN
pagina 5
Al enkele duizenden nieuwsgie
rigen zijn een kijkje komen ne
men in de pas geopende Mu
seum-Winkel in de
Nieuwesteeg. Die hebben daar
stellig geen spijt van gehad en
dat viel op te maken uit de
spontane reacties, waarmee de
initiatiefnemers van deze bij
zondere attractie van meet af
aan zijn overspoeld: het blijkt,
dat iets dergelijks, een soort
eresaluut aan het verleden, in
dit geval het tonen van een
echte ouderwetse kruideniers
winkel uit grootmoeders tijd met
alles wat daar bij hoort, de
mensen buitengewoon aan
spreekt.
De "ach's" en "oh's" van de
bezoekers, die de vroegere
zeer interessante winkel van de
dames Feenstra doorkruisen,
zijn dan ook niet van de lucht
en alles wijst er op, dat deze
nieuwe onderneming voor de
stad Leeuwarden een groot
succes zal worden.
Wat is het nou precies, dat de
mensen zo aanspreekt bij zo'n
confrontatie met een tijd, die
voorgoed achter ons ligt? Is het
een onbewust verlangen naar
gemoedelijkheid, naar een min
der jachtige tijd dan die, waarin
we nu leven?
Dat denk ik ook wel eens, wan
neer ik zie naar het succes dat
wij met ons Kleine Krantsje
oogsten: al die reminiscenties
doen bij veel mensen blijkbaar
een vonk overslaan. En dat zul
len ze dan ook bij die aardige
Museum-Winkel wel gaan mer
ken!
"De grote-vernieler-van-het-
oude-Leeuwarden dreigt weer
eens toe te slaan" schreef ik
een half jaar geleden op deze
plaats. "Er is een plan uitge
broed een luchtbrug aan te
brengen over de Turfmarkt
heen van de gebouwen van het
Geen luchtbrug: geen lelijke aantasting van de gevelwand.
Fries Museum naar de Kanse
larij. Een onzalig plan, waarvan
ik hoop, bid en smeek, dat het
nooit zal worden uitgevoerd."
Wei, nu weten we, dat al dat
hopen, bidden en smeken ge
holpen heeft: met een verheu
gende meerderheid van twintig
stemmen voor en elf tegen
heeft de gemeenteraad van
Leeuwarden dit krankjorume
Fries Museumplan van de ta
fel geveegd: er zal geen lucht
brug komen om de museumge
bouwen ter weerszijden van de
gedempte Oude Heerengracht
met elkaar te verbinden en we
behoeven niet langer bang te
zijn voor een schandelijke aan
tasting van het stadsschoon op
deze zo vitale plaats.
Maar het zijn wel spannende
dagen geweest en met zo'n ge
meenteraad weet je het maar
nooit: dat hebben vroeger tallo
ze, later diep betreurde beslui
ten wel aangetoond. Welke
mesjokke voorstellen er ook ter
tafel komen, voorstanders er
voor dienen er zich altijd aan.
Zou er nog eens een waanidee
komen om de Oldehove plat te
gooien, om ook de Oude Waag
in elkaar te slaan en bovendien
nog het historische Kanselarij
gebouw te slopen, dan zul je
zien en beleven, dat het maar
even duurt of de voordelen van
deze wandaden worden breed
voerig in ingezonden stukken in
de kranten geventileerd.
Op de plaats van de Oldehove
kunnen mooi parkeerplaatsen
voor auto's worden gecreëerd
("wel tien!"), bij het opruimen
van de Waag kan hier de rij
weg aardig worden verbreed en
op de plaats van de Kanselarij
kunnen ("zo dicht bij het cen
trum; ideaal!") ook schitterende
parkeerplaatsen worden aange
legd.
En ik hoor ze er in de gemeen
teraad al over klassineren,
waarbij dan natuurlijk ook de
economische kant om de hoek
komt kijken: "Mensen, wat be
spaar je je wel niet aan onder
houdskosten, wanneer al die
ouwe gebouwen verdwijnen!"
Het is dus altijd een zaak van
afwachten of zo'n gemeente
raad in meerderheid z'n ver
stand blijft gebruiken, wat in het
verleden, ik zei het net al, lang
niet altijd het geval is geweest.
Er zijn ingrijpende besluiten ge
vallen, waarvan we ons nu nog
altijd afvragen, hoe het mogelijk
was, dat mensen met een re
delijk verstand die hebben kun
nen nemen.
En nu het dan toch toevallig zo
ter sprake komt, wil ik daar bij
deze gelegenheid nog wel het
een en ander van zeggen.
Zo waren in een grijs verleden
buitengewoon betreurenswaar
dig de raadsbesluiten om de
verschillende oude land- en
waterpoorten in de stad op te
ruimen. Alle poorten, die de
stad eens van nut waren, maar
ook zeer verfraaiden, hebben
het veld moeten ruimen, waar
bij eenvoudig werd gerede
neerd, dat ze geen dienst meer
deden, terwijl ze wel onder
houdskosten vergden.
De vroede vaderen, die tot hun
verdwijnen besloten, hadden
wel degelijk verstand, maar
blijkbaar in het geheel geen ge
voel voor de historische waarde
van deze oude bouwwerken.
Bovendien bestonden instituten
als tourisme en vreemdelingen
verkeer in die tijd, de dertiger
jaren van de vorige eeuw, nog
niet. Het wegruimen van de
monumentale gebouwen werd
algemeen als een goede zaak
gezien.
Een ronduit afschuwelijk besluit
is ook het rechttrekken van de
Zuidergracht geweest, de bui
tenste stadsgracht tussen de
huidige Wirdumerpoorts- en
Verlaatsbruggen. Wie zich nog
een voorstelling wil maken, hoe
schilderachtig het ooit op deze
plaats is geweest, moet de
fraaie kronkelende stadsgracht
bij de Noordersingel in gedach
ten nemen en deze projecteren
op de plaats van de tegenwoor
dige, lineaalrechte gracht op
deze plaats.
Met dezelfde machtige kron
kels, waarmee de gracht zich
nog altijd rond de Prinsentuin
heenslingert, slingerde dit water
zich ooit langs de hoge nog
niet afgegraven bolwerken aan
het zuiden van de toen nog zo
kleine stad.
Al dit stadsschoon, de bolwer
ken, de kronkels in de stads
gracht, werd opgeofferd om de
stad aan deze kant te kunnen
"uitleggen" en dat er ook in dit
geval niet of nauwelijks aan
verloren waarden werd ge
dacht, kun je zien aan wat nie-
Leeuwarden is een stad vol
kleine bekoorlijkheden. Het
blijft een boeiende bezigheid
om ze op te sporen.
mand minder dan stadsarchiva
ris Juffrouw Rinske Visscher
hiervan schreef: "Welk een rui
men en frisschen indruk maakt
de stad thans niet op ieder, die
haar van de zuidzijde nadert:
welvaart en keurige netheid
springen hier het eerst in het
oog."
Deze grandioze stadsvernieling
bracht bovendien met zich
mee, dat er ook nog twee ka
rakteristieke korenmolens ver
loren gingen, die welke gestaan
had op de plaats, waar het
nieuwe Beursgebouw ontstond
en de molen, die geprijkt had
op de eveneens verloren hoog
te achter de later gebouwde
Harmonie.
Een treurige zaak is verder ook
het besluit geweest enkele
oude stadsgrachten te dempen.
Over de grachtjes langs de
Nieuweburen en het Ruiters-
kwartier wil ik niet direct praten,
maar die langs de Wortelhaven
en de Eewal en die langs de
Turfmarkt, de Tweebaksmarkt
en de Druifstreek hadden ze
natuurlijk open moeten laten.
Alleen maar prettig is het te be
denken, dat het allemaal nóg
erger had gekund, want er is
ook serieus sprake van ge
weest om de grachten langs de
Voorstreek en de Weaze dicht
te gooien. Terwijl er zelfs figu
ren hebben geleefd, die zich er
niet voor schaamden om uit te
roepen, dat ook het water langs
het Naauw moest worden ge
dempt. Want och, och, wat zou
ook daar een mooie autoweg
kunnen ontstaan.
vv" -T -1
Vv '- WV
Dat grachtje hadden ze nooit mogen dempen.
