'I KLEIDE KEAHTSJE
VLUCHTVERHAAL KRIJGT
SPECTACULAIR VERVOLG
Cf>P
\l
'T KLEINE
KRANTSJE
NOG ZO'N STERK STUKJE
,is zuinig op uwogen
en...uw geld!
WEET ALLES VAN BRILLEN EN CONTACTLENZEN
Leeuwarden, Nieuwestad 55 Harlingen, Voorstraat 63.
VOOR LEEUWARDEN EN DE WIJDE WERELD ER OMHEEN
pagina 3
Een gouden tip! Dat dachten wij van wat we vernamen via een telefoontje van de
vroegere gemeenteambtenaar mr. M. Duintjer Tebbens uit Huizum. Hij had juist
ons verhaal gelezen over de zo spectaculaire ontsnapping bij het Blokhuisplein van
een arrestant in de Tweede Wereldoorlog, die in één keer twee S.S. kerels tegen
de grond had gekwakt. Wie deze vluchteling was wisten wij niet en wij schreven
erg benieuwd te zijn naar zijn identiteit.
En wat meldde de heer Duintjer ons nu? Hij herinnerde
zich, dat er zo'n vijftig jaar geleden op het Leeuwarder,
gemeentehuis werd gesproken over een van zijn collega's,
een zekere Jan Kroes, die op een dergelijke manier aan de
figuren, die hem opbrachten, zou zijn ontsnapt. Maar of
deze meneer Kroes nog leefde en waar hij zich nu bevond,
wist hij niet.
Wel, de bewuste Jan Kroes,
die de heer Duintjer bedoelde,
konden we binnen de kortste
keren opsporen. Hij bleek nu,
zeventig jaar oud, te wonen in
IJlst en al jarenlang geabon
neerd te zijn op 't Kleine
Krantsje. Hij had dus de be
richtgeving over de sensatione
le vlucht in de oorlog ook gele
zen, maar daarop niet
gereageerd. Waarom niet? Om
dat hij niet in 1943 op het Blok
huisplein was ontsnapt,
maarin 1944 bij het ge-
Ook Jan Kroes zag als arres
tant van de Duitsers kans om
in een levensgevaarlijke actie
twee bewapende bewakers uit
te schakelen. Hij vluchtte en
bleef verder uit handen van de
vijand. Deze foto werd kort na
de bevrijding gemaakt. De rol
len waren toen omgekeerd: de
S.D.ers wachtten op hun be
rechting, Jan Kroes was weer
vrijman.
bouw van de Waterleiding aan
de Nieuweweg.
Toen we hem belden werden
we dus tot onze grote verras
sing geconfronteerd met een
tweede geval van een ontvluch
ting, die we buitengewoon
spectaculair moeten noemen!
De heer Kroes vertelde ons,
dat hij met verschillende ande
ren van het gemeentehuis aan
het eind van 1944 was gearres
teerd. Dat was in een actie
waarbij ook de verzetsman
Leendert Sinnema werd gepakt
- die kwam een paar maanden
later, nog in Duitse handen, om
het leven.
De nog jonge Jan Kroes werd
verschillende malen verhoord in
het vroegere Spaarbankge
bouw op de hoek van het Zaai
land en de Zuiderstraat. Na
zo'n verhoor werd hij altijd met
een auto teruggebracht naar de
gevangenis. Maar na een
avond, waarop ze hem weer
aan de tand voelden en het
verhoor dreigend afsloten met
de mededeling: "We weten
straks wel wat anders voor
jou!", werd de tocht naar de
gevangenis terug te voet on
dernomen, kennelijk in verband
met de gladheid van de weg.
Dat gebeurde, terwijl er een be
waker voor hem liep en een
achter hem - beiden waren het,
zo veronderstelt de heer Kroes
nu, Belgische Rexisten, die tot
het grootste tuig behoorden
van de S.D.ers, die tegen het
eind van de oorlog in Leeuwar
den opereerden.
TEGEN DE BORST
"Hoe ik het had, weet ik niet,"
zei de heer Kroes ons, "maar
ter hoogte van het Waterlei
dinggebouw aan de Nieuwe
weg gleed een van die kerels
naar me toe en kwam stijf
naast me lopen, terwijl de
tweede man op dat moment
naast me liep aan de andere
kant. Toen heb ik m'n beide ar
men achteruit geslagen tegen
hun borst en ben naar de Wea-
ze gerend. Er werd geschoten
en een paar Duitse soldaten,
die zich daar bij het café van
Ferwerda bevonden en blijk
baar niks met de zaak te ma
ken wilden hebben, vlogen
daar meteen naar binnen. Via
de Reigerstraat ben ik toen op
de Wirdumerdijk terecht geko
men."
Daar, op de Wirdumerdijk, zak
te Jan Kroes, misschien wel
door de spanning, ter hoogte
van de winkel van De Gruyter
in elkaar op het moment dat de
tandarts Ablij net zijn huis ver
liet. "Zitten ze je achterna?"
vroeg de heer Ablij. "Dan moet
je hier niet blijven liggen!" Jan
Kroes is toen toch weer verder
gerend en gelukkig uit handen
van de vijand gebleven - bij
verschillende hulpvaardige
mensen vond hij voor de rest
van de oorlog een veilige on
derduikplaats.
Zo kwamen we dus, heel merk
waardig eigenlijk, op de hoogte
van een tweede bijzondere ont
snapping uit de Tweede We
reldoorlog, die zich in de Leeu
warder straten heeft afge
speeld.
BLOKHUISPLEIN
Over de ontvluchting van de ar
restant bij het Blokhuisplein,
het andere spectaculaire geval,
kregen wij nog het volgende te
horen van onze abonnee de
heerG. Brinckte Leeuwarden.
"De zoektocht van de land-
wachters na dat geval kan ik
me nog goed herinneren. Wij
woonden aan de Weaze in het
pand nummer 33 (het huus met
het trapke, dat er nog krek so
staat) en toen ik die dag op
weg naar huis was, zag ik dat
er onraad was. Dus eerst maar
even naar de overkant van de
gracht om de situatie op te ne
men.
En ja hoor, de Moffen hadden
de landwacht opgetrommeld en
die kerels hadden het hele blok
afgezet en stoven met veel
misbaar huizen en steegjes in
en uit. Ik zag ze ook nog net
met z'n tweeën ons huis in
gaan. Na enige tijd kwamen ze
weer naar buiten; zonder de
gevluchte man, want die was
daar niet.
Die landwacht, toen gelegerd in
het pand van het Baken, be
stond uit het ergste geboefte
en was speciaal aangesteld om
voor de Duitsers op mensen te
(Vervolg op pag. 16)
Een van de aardigste hoek
jes van de stad: dat vinden
we bij het Boshuysen Gast
huis aan het Jacobijnerkerk-
hof. Onze medewerker, de
heer Jelle Foppema, maakte
er op een dag na een lichte
sneeuwval de fraaie foto
van, die op de voorpagina
staat.
voor Leeuwarden en de
wijde wereld er om heen
Een uitgave van Fenno
Schoustra's Publicitelts-
kantoor
Verschijnt omstreeks de
twintigste van iedere
maand.
Administratie:
Friesch Dagblad, Voltastraat
7a, Leeuwarden
Abonnementenadministratie:
Postbus 858, 8901 BR
Leeuwarden, telefoon (058)-
987560.
Abonnementsgelden: Post
bank 2805901
Kopij voor 't Kleine Krantsje
sturen naar:
Vredeman de Vriesstraat 1,
8921 BP Leeuwarden.
Voor eventueel overleg over
de redactionele inhoud: tele
foon (058)-120302.
Abonnementsprijs:
voor Nederland 29.- per
jaar; voor het buitenland:
55,- per jaar
Losse nummers, per post
bank besteld (2805901):
f 4,- voor 1 ex., 7,- voor 2
ex., 9,-voor3ex.
-ü
Het lidmaatschap van t
Kleine Krantsje staat alleen
open voor lezers, die zich
door hun aanmelding ak
koord verklaren met de hier
navolgende 'leveringsvoor
waarden:
Het abonnementsgeld moet
vooruit worden betaald.
Op de 15e januari dient het
abonnementsgeld voor het
dan lopende aar te zijn be
taald.
Geschenk-abonnementen
en abonnementen van le
zers in het buitenland moe
ten op de 15e december
van het voorafgaande jaar
zijn betaald.
Lezers, die zich niet telefo
nisch of schriftelijk, maar
per giro-overschrijving als
abonnee aanmelden, wordt
verzocht op het girostrookje
te vermelden:
Nieuwe abonnee.
Wie het abonnementsgeld
voor een ander betaalt,
dient duidelijk de naam en
het adres te vermelden van
de abonnee, voor wie wordt
betaald.
Adreswijzigingen moeten
minstens 10 dagen voor het
verhuizen schriftelijk worden
doorgegeven: Postbus 858,
8901 BR Leeuwarden.
Abonnementen, die niet
vóór 1 december schriftelijk
zijn opgezegd (pioslbus 858,
8901 BR Leeuwarden), wor
den automatisch verlengd
