WAKKERE
WINKELDIEF
/SowPv.D
KAM^
EREPENNING VOOR
JAKOB T.VELLENGA
UIT DE DOOS METSNIEPSNAREN
pagina 6
EEN CURIEUZE GIDS VAN
HEEL LANG GELEDEN
Het doen van zomaar weer eens een greep in onze Grote Doos met Sniepsnaren
resulteerde deze week in het naar boven halen van een curieus boekje, een
geïllustreerde gids van de provincie Friesland met de titel "Frieslands Centra". Het
is in 1918 uitgegeven door D. Y. Alta, de directeur van de N.V. Noord- en Zuid-
Nederlandsche Uitgeversmaatschappij, die toen gevestigd was aan de Bagijne-
straat in Leeuwarden. Het boekje bevat uitbundige loftuitingen over de beziens-
i waardigheden in dit gewest en, wat voor ons nog wel zo belangwekkend is, een
groot aantal advertenties van Friese en dus ook Leeuwarder bedrijven, die voor het
merendeel nu al lang niet meer bestaan.
Om die advertenties is het de
ondernemende uitgever ook te
doen geweest, want andere in
komsten moest het boekje ont
beren. Het werd immers gratis
verspreid en wel aan plusminus
drieduizend Friezen, die aange
sloten waren op het "Intercom
munale Telephoonnet". En
waarom kregen deze uitverko
renen de gids? Wel, om die uit
te reiken "aan een even groot
aantal Nederlanders buiten de
provincie Friesland, dat geacht
kan worden belang te stellen in
'Mooi Friesland' en waardoor
deze gids aldus de uitgekien
de uitgever, "een lezerskring
van plusminus zesduizend
koopkrachtige families kan be
reiken."
GEEN KWAAD WOORD
De tekst in het boekje is van de
hand van een meneer S. Ha-
ringsma, die natuurlijk geen
kwaad woord over dit gewest
weet te melden. Alle vreemde
lingen, die toen naar Friesland
kwamen, werden kennelijk ge
acht dat over zee te doen,
want, zo zegt de schrijver het
"Bij het betreden na een kort
zeereisje over de nu spoedig te
dempen Zuiderzee, van Fries
lands bodem, heet ik u hartelijk
welkom. Wie gij zijt en met
welk doel gij op reis zijt, weet ik
niet, maar alleen het feit, dat gij
hier heen komt, schenkt mij het
voorrecht, u het eerst het wel
kom te mogen toeroepen en u
te mogen noodigen mij te vol
gen, om zoo kennis te maken
met deze provincie van ons va
derland."
HOTELS
Wanneer de auteur iets gaat
zeggen van de stad Leeuwar
den begint hij met de opsom
ming van de hotels ("Gij zijt in
Leeuwarden niet bekend? Laat
ik u dan een lijstje der Hotels
geven, dan kunt gij zelf een
keuze doen"), waarbij het ons
natuurlijk opvalt, dat van de
twaalf genoemde bedrijven er -
notabene - nu nog maar één
bestaat: het Oranjehotel.
De elf andere hebben intussen
alle het loodje moeten leggen:
De Nieuwe Doelen, Phoenix,
Amicitia, De Klanderij, De
Kroon, De Duitsche Adelaar,
Hollandia en hotel Klein van de
Langemarktstraat, Spoorzicht
en hotel Elzinga en De Oldeho-
ve, beide van het Schavernek.
"Nu moet gij even naar deze
zijde kijken," adviseert de au
teur bij het binnenkomen van
Leeuwarden, "ja daar, naar
dien steenklomp, naar de "Ol-
dehove".
"Dit bouwwerk is in heel Fries
land bekend en vele Friesche
dichters hebben hun hymne der
toren gewijd. Ik zal die Friesche
versen maar niet zeggen. En
kele regels in het Nederlandsch
vertaald herinner ik mij: In
Leeuwarden staat een oude to
ren/Bekend bij jong en oud-
Zijn zware doffe klokslag
klinkt/Over stad en veld en
woud /Wie kent hem niet die
stoere reus Door ouderdom
grijs en grauw/Gescheurd
door storm en de regen/Ge
naamd de Oldehouw".
Goed, genoeg nu over de tekst,
die de stad verder aanprijst als
een oord, waaraan geen mens
voorbij mag lopen.
ADVERTENTIES
Laten we nu eerst naar de ad
vertenties kijken, voor het
grootste deel, zoals we al zei
den, annonces van onderne
mingen, die er nu niet meer
zijn. Maar velen zullen zich de
namen nog wel herinneren. Zo
als de firma Mebius uit de
Schrans, hoofdagent voor
Friesland van "het moderne
NHerlandsche rijwiel Vier
kleur Je IJmuider Vischhandel
van H. Glastra en Co van de
Wirdumerdijk, het Elctrotech-
nisch Bureau firma W. A. Sla
ger, de kruidenierszaak van
Dieters van de Nieuwestad, de
N.V. Leeuwarder Autogarage
voorheen G. H. Huizenga van
de Tweebaksmarkt, de schoe
nenzaak van de Gebroeders
Woudstra van de Voorstreek,
de stoffeerderij van Veelders
van de Wortelhaven, de galan
teriezaak van Jelle van der
Meulen van de Nieuwestad,
Jellema's winkels, de firma D.
Bootsma van de Wirdumerdijk,
de muziekhandel van Blank
van de Voorstreek en de meu
belfabriek van C. J. Bakker, de
opvolger van de Firma Jac.
Plet uit de Sint Jacobsstraat
met de reparatieinrichting in het
Maria Annastraatje.
VERDWENEN
Ook al lang uit de stad verdwe
nen zijn het Electrotechnisch
Bureau Statema, de schoen-
handel van P. M. Rousseau uit
de Peperstraat, de rijwielzaak
van S. M. Argelo uit de
Schrans, de kunsthandel van
S. Sanders uit de Sint Jacobs
straat, het Incassobureau van
Sijthoff, ook al uit de Sint Ja
cobsstraat, de "Modern Inge
richte" Lunchroom van J. Vpes
uit de Weerd, de zaak in huis
houdelijke artikelen van Titus
Postma van-de Voorstreek (Te-
lephoon nummer 61), de Ge
broeders Bekker in Sanitaire In
richtingen, de muziekhandel
van J. F. van Erp, de Mode
zaak van Jan Heeger uit het
Naauw en de zaak in matras
sen en dekens van de Gebroe
ders Marcus van Over de Kel
ders.
ARENDS
Maar de Grafsteenhouwerij van
D. Arends, toen in de Breed-
straat, is er nu nog altijd en
hetzelfde kan gezegd worden
van de Groothandel van J. W.
Cohen, van het Beddenmaga
zijn van Wielinga, van het
Technisch Bureau Ewald en
Zonen (toen aan de Grote
Kerkstraat) en van het bedrijf
van Lammert de Vries, die toen
evenwel nog niet in Leeuwar
den, maar in Burgwerd zat en
daar "Ingericht (was) voor zelfs
de moeilijkste reparatieën".
Jammer, erg jammer daarente
gen, dat Bernhard Nijveen nu
niet meer met zijn "Luxe Paar
denhandel" aan de Nieuwebu-
ren zit. Anders zou het hebben
kunnen gebeuren, dat we daar
nog eens een knol hadden ge
kocht. "HeerenPaardenhou-
ders" adverteerde Bernhard,
die er kennelijk van uitging, dat
zijn klanten al één of meer ede
le viervoeters hadden,
"wenscht u een solied paard,
wendt u dan tot ondergeteek-
ende - levering van alle soor
ten paarden".
GEEN KUNSTMEST
Tenslotte kunnen we, helaas,
ook de kans op de allerbeste
zak kunstmest wel vergeten, nu
de firma T. Schat en Co er al
lang niet meer is. "Bestelt in
tijds uw kunstmest" adverteer
de dit bedrijf in het boekje. "Dit
is beslist in uw eigen belang,
daar de mest alsdan op den
juisten tijd in den grond en over
het weiland kan gebracht wor
den. Hierdoor kan de werking
volledig plaats hebben en kan
u de beste resultaten verwach
ten. Wij geven eveneens ten al
len tijde aan verbruikers van
Hooi en Stroo gaarne inlichtin
gen omtrent de distributierege
ling van hetzelfde".
Al&uw 145 Dracht 230
^Leeuwarden H eerentfeen/
■*"«5rr
In 1918 zal de modezaak van Van der Kam nog aan het Naauw.
Later verhuisde dit bedrijf naar de Wirdumerdijk - daar hebben we
het gekend onder de toepasselijke naam "Inde Vergulde hoed".
Stadgenoot Jakob T. Vellenga is deze maand onderschei
den met de erepenning van de gemeente Leeuwarden. De
penning en bijbehorende oorkonde werden hem door bur
gemeester Hayo Apotheker uitgereikt bij zijn afscheid als
voorzitter van het bestuur van de Stichting Maatschappelijk
Centrum De Terp, het opvanghuis voor thuislozen, dat wel
eer als Practische Hulp werd aangeduid.
Jakob Vellenga, al vele jaren medewerker van 't Kleine
Krantsje, kreeg de onderscheiding voor alles wat hij voor de
stad Leeuwarden heeft gedaan. Hij maakte o.a. van 1946
tot 1974 deel uit van de gemeenteraad; de laatste twaalf
jaar was hij wethouder.
Niet minder dan zes en dertig jaar, van 1954 tot 1990, was
hij ook Ambtenaar van de Burgerlijke Stand en in deze
periode heeft hij meer dan vijfduizend "Leeuwarder" huwe
lijken voltrokken.
Verder was Jakob Vellenga tijdens twee periodes acht jaar
lid van de Provinciale Staten van Friesland en veertien jaar
lid van de Tweede Kamer.
Zijn medewerking aan ons Kleine Krantsje betreft de door
velen zo gewaardeerde rubriek "Gesprekken op de brug",
waarvoor hij zijn oor te luisteren legt bij de mannen, die bij
de Vlietsterbruggen plegen samen te komen om elkaar te
vertellen hoe het in de wereld gaat en vooral behoort te
gaan. Eerder verzorgde hij een zelfde soort rubriek in het
nu al lang niet meer bestaande maandblad De Leeuwarder
Gemeenschap.
De heer Vellenga was, tenslotte, ook een van de auteurs
van het boek "Oud Leeuwarden om nooit te vergeten", dat
werd uitgegeven toen de-stad-van-zijn-hart zeven honderd
en vijftig jaar bestond, nu alweer negen jaar geleden.
Wakkere winkeldief, die al in verscheidene Leeuwarder za
ken z'n slag had geslagen, besloot ook eens een schot te
wagen bij V. en D. Door zijn rijke ervaring lukte dat wonder
wel en met een beste buit onder de jas, maakte hij aanstal
ten het bedrijfspand aan de kant van het Ftuiterskwartier te
verlaten. Maar toen wist hij werkelijk niet, wat hij zag. Want
wat stond daar, vlak voor zijn neus, op een keurig gedrukte
strook papier, die tegen de ruit van de draaideur was ge
plakt? Wel dit: "Bedankt voor uw bezoek en graag tot
ziens!"
