'T KLEINE KKANTSJE
BEIDEN MIRACULEUS
AAN DOOD ONTSNAPT
HEDEN OVERLEED
Oeroud nieuws uit de
Stads- en Dorpskroniek
van dr. G. A. Wumkes
Jongetje
uit diepe
put gered
BROERS IN DE OORLOG
VOOR LEEUWARDEN EN DE WIJDE WERELD ER OMHEEN
pagina 7
De geelgieter Teake Plumker te Leeuwarden in de Slotmakers
straat giet kerkkronen van 50-800 pond, koperwerk in uurwerken,
zware klokken in torens, die van ouderdom niet meer luiden kun
nen en maakt dezelve weer als nieuw. (1770)
Wie onbereide ganzepielken of flerken heeft voor schrijfpennen
adresseere zich bij schoolmeester Gerrit Deuterman tegenover het
St. Anthonygasthuis. (1757)
Capelin laat in het veld achter de Bogt van Guinée te Franeker
een luchtbol op, hoogte 30 voet en de circonferentie 90 voet.
(1803)
De Willebrorduskerk op de Korenmarkt te Leeuwarden wordt bui
ten gebruik gesteld en pastoor Kirich, die er sedert 1820 dienst
deed, wordt gepensioneerd. (1854)
Dominee J. Barger te Harlingen schiet Catharina Helena Mirande
aldaar dood. (1894)
R. Jelgerhuis, konstschilder bij de Vischmarkt te Leeuwarden, re
commandeert zich tot het schilderen van kamerbehangsels,
schoorsteenstukken en basreliëfs en geeft 's avonds 6-8 uur les in
de tekenkonst. 1756)
Op Zondag heeft te Moddergat een kaatspartij plaats; de predikant
en ouderlingen komen op het terrein en snijden de ballen doormid
den. (1892)
In de Wijmerts onder Heeg is het lijk gevonden van een 15-jarige
jongeling, gekleed met een pijlakens rokje, een schapegrammen
broek, een linnen onderbroek, een aschgrauw linnen kyltje met
roode knoopsgaten en kokerneuten knopen, daarover een karsay-
en hemdrok met tinnen knopen, een paar zilveren knopen in 't
hemd, een paar schiere IJslandsche kousen aan, en een paar
schoenen met riemen daarop met Keulsche schaatsen aan de
voeten. Wie denzelven vermist adresseere zich bij den dorpsrech-
terA. J. Bergsma tot Heeg. 1762)
Voor den scherprechter van Friesland, Christiaen van Gurkum, is
op het Oldehoofster kerkhof een graf voor hem en zijn familie
afgezonderd. Bij het afsterven verzocht de weduwe een statenbo-
de en een hotbode voor de aanzegging. De buren droegen het lijk.
Om door den grooten toevloed van menschen bij de uitvaart wan
orde te voorkomen, had de procureur-generaal de dienaars van de
justitie belast een wakend oog te houden. (1755)
De sneeuw ligt op sommige plaatsen ter manshoogte. De Holland-
sche diligence blijft steken bij de Drie Romers te Roordahuizum.
(1860)
J. van Haagen in de Groote Hoogstraat te Leeuwarden neemt de
sedert 60 jaar bestaande chocoladefabriek der firma Adrianus
Hak, tot dusverre gedreven door de Wed. Munniks, over. (1806)
Ange Bacigaloupie vertoont te Leeuwarden 2 wassen beelden,
vervaardigd door Prof. Clement Susine te Florence, waarin men
alle inwendige organen van het menselijk lichaam ziet. De ge
neeskundige commissie onder praesidium van Dr. Vitringe Coulon,
beveelt dit cabinet aan en laat daarin een anatomische les houden
door haar medelid Dr. End. (1808)
Te koop Achter de Hoven te Leeuwarden een hoving met aller
hande schoone bloemen als tulpen, aurikels, hyacinthen en renon-
kels. (1763)
Overleden te Leeuwarden Johanna van Breuckele, oud 115 jaar.
(1800)
Na den dood van een bijenhouder in Oost-Stellingwerf worden op
last der familie alle korven in de bijenstal omgezet, in het alge
meen geloof, dat anders de bijen zouden sterven. Soms tikt men
zelfs eenige malen tegen iedere korf als een mededeeling. (1896)
Verschenen bij H. Edelman te Leeuwarden: "Gymnastenlied voor
piano en zang" opgedragen aan de gymnastiekvereniging Ludwig
Jahn te Leeuwarden, door C. Koster, woorden van L. Postma.
(1874)
Te Leeuwarden overleden Johannes du Boys, oud 92 jaar. Stad
houder Hendrik Casimier begunstigde hem in 1690 met een helle
baardiersplaats. Hij diende het Huis van Oranje twee en zestig
jaar. (1753)
De Nutsspaarbank te Leeuwarden geopend in een der lokalen van
de soepkokerij. Op den eersten zitdag heeft reeds een inleg plaats
van f 1.190,20in sommen van tien stuivers. (1818)
Examen voor vierde rangs onderwijzer in de voormalige Loge op
het Zaailand te Leeuwarden, af te nemen door de Provinciale
Commissie van onderwijs. (1823)
In het begin van de dertiger ja
ren was de Papaverstraat nog
in aanbouw. Daar verrezen
toen de eerste huizen, terwijl er
nog restanten lagen van volks
tuintjes op de plaats waar later
de Goudenregenstraat ont
stond. Veel kinderen maakten
gebruik van dit hoekje van de
stad om op de Wilhelmina-
school te komen.
Op een goede dag stond de
timmerman Jetze Visser daar
met een maat daktengels in te
korten, toen er een angstig ge
schreeuw van kinderstemmen
opklonk. De timmerman smeet
onmiddellijk zijn werk aan de
kant en rende als een haas op
het hulpgeroep af.
Wat was er aan de hand? Er
lag een klein jongetje in een
wel drie meter diepe put, die
voor de helft met water was ge
vuld. Werklieden hadden het
deksel van de put afgehaald
om er water voor hun betonmo
len uit te halen.
Vooroverhangend probeerde
Jetze Visser het jonge slachtof
fertje te pakken te krijgen, maar
dat lukte niet; daarvoor was de
put te diep. Maar gelukkig kwa
men ook de beide panleggers
Koop en Drenth op de conster
natie af en toen kwam Jetze op
een goed idee.
"Pak mie bij de poaten!" riep
hij z'n maten toe en een mo
ment later hing de redder op
de kop in de put. Zo kreeg hij
de kleine drenkeling vlot te
pakken en bracht hij hem, zo
nat als een kat, maar wel heel
huids, op de veilige wal.
Het danig geschrokken ventje
was zeker al bij zijn moeder te
rug, toen Jetze's maat nog met
een lang steigertouw uit de
keet te voorschijn kwam, maar
die hulp kwam dus duidelijk te
laat: de onbekende kleuter was
gelukkig al gered.
Nu, zestig jaar later, zal hij al
wat bekomen zijn van de
schrik, maar dat neemt niet
weg, dat 't Kleine Krantsje hem
alsnog graag een gratis jaara
bonnement wil aanbieden. Hij
moet zich maar even melden
op het telefoonnummer
120302.
DRAISMA'S
LEVERTRAAN
In de tijd van Van Draisma's
levertraan was er een slo
gan, die in ons gezin ge
meengoed werd. Toen onze
oudste zoon Caret de leef
tijd had, dat hij vaak later
dan wij naar bed ging,
kwam hij 's avonds altijd
nog even onze slaapkamer
deur openen om plechtig te
declameren: "Neem 's
avonds voor het slapen
gaan een lepel Draisma 's
levertraan!"
Veel later bij hem logerend
in Australië bleek hij die
kreet nog niet te zijn verge
ten en zie, toen we al op
bed lagen kwam hij als van
ouds nog eens zijn bekende
verhaaltje doen: "Neem 's
avonds voor het slapen
gaan een lepel Draisma's
levertraan!"
Emmen
Yps Boersma-Terpstra
Gerard de Jong
Onlangs is overleden onze
abonnee de heer Gerard de
Jong, de man, die in april 1945,
vlak voor de bevrijding van ons
land, bij Dronrijp voor een Duits
vuurpeloton kwam te staan. Hij
zou daar worden doodge
schoten, samen met dertien an
deren, van wie de meesten nog
maar kort daarvoor in de klau
wen van de bezetters vielen.
Terwijl die dertien hier hun le
ven verloren, ontkwam Gerard
de Jong op een ongelooflijke
manier aan de dood: hij werd
slechts lichtgewond en kon,
door zich dood te houden en
dank zij de hulp van goede va
derlanders, in veiligheid komen.
HOOGST MERKWAARDIG
Ontsnapte Gerard de Jong dus
op een buitengewoon specta
culaire wijze aan een droevig
lot, ook zijn broer Gerrit de
Jong kroop, hoogst merkwaar
dig, in diezelfde gevaarvolle tijd
door het oog van de naald: hij
ontliep, waarschijnlijk door een
domme vergissing van de Duit
sers, de kogel, die hij anders
zeker had gekregen.
Gerrit zat nog veel meer dan
zijn broer Gerard in het verzet.
Beide broers zijn ondergedoken
geweest bij de Bonnema's in
Workum, bij Henk en Gerben
Bonnema, die later in Leeuwar
den bekend werden door o.a.
hun Oranjehotel.
Op de zolder van het hotel De
Wijnberg in Workum, dat in-de
oorlogsjaren door de familie
Bonnema werd geëxploiteerd,
namen verzetsmensen berich
ten op van de Engelse radio,
die daarna in het verzetsblad
"BBC-nieuws" werden ver
werkt.
Gerrit de Jong
Het was Gerrit de Jong, die
vaak op stap ging om deze ille
gale blaadjes later in de provin
cie te verspreiden.
Op een kwade dag werd hij,
op weg naar het station in Wor
kum, door een N.S.B.er aange
houden, terwijl hij net een kof
fer met blaadjes bij zich had.
De Jong werd meteen op de
trein gezet en in Leeuwarden
naar het toen door de Duitsers
bezette en zeer beruchte Old
Burgerweeshuis gebracht.
Daar moest hij in een soort
wachtkamer plaatsnemen en hij
zal het ergste hebben gevreesd
voor het moment, waarop de
Duitsers zich bewust werden
van de grote vangst, die ze wel
hadden gedaan.
Na verloop van tijd evenwel
verscheen er een figuur in de
deuropening, die kwam infor
meren, wat De Jong daar ei
genlijk te zoeken had.
"Ja, dat weet ik niet," ant
woordde Gerrit, waarop de on
bekende reageerde met een
nors: "Nou man, donder dan
op!"
STOMME VERBAZING
Tien seconden later stond Ger
rit de Jong tot zijn eigen stom
me verbazing buiten de deur
om voor goed uit het zicht van
de Duitsers te verdwijnen.
Toch is het, helaas, heel slecht
met hem afgelopen. Als oor
logsvrijwilliger vertrokken naar
Nederlands-lndië, sneuvelde hij
bij Kawali op Java op 13 au
gustus 1947, slechts enkele ja
ren dus, nadat hij in Leeuwar
den de dood al in de ogen had
gezien.
Het komt niet zo heel veel
meer voor, maar toch zie je het
nog wel eens gebeuren: dat ie
mand "Heden overleed". Er is
een tijd geweest, dat vrijwel ie
dereen in Nederland op "he
den" overleed. Nooit gebeurde
dat gisteren of zondag of
maandag of dinsdag, nee, altijd
op "heden": Heden overleed,
die en die en die.
Jaren geleden werd er in een
huis in de Leeuwarder binnen
stad het stoffelijk overschot
aangetroffen van een stadge
noot, die daar ruim twee weken
had gelegen. En zelfs in dat
geval hielden de nabestaanden
halsstarrig aan de traditie vast.
"Heden overleed" kwam er de
volgende dag in de krant te
staan.
Originaliteit is niet iedereen ge
geven en vandaar, dat de
meeste mensen maar naschrij
ven, wat een ander ook heeft
geschreven. Zo is er ook een
tijd geweest, dat de geboorte
van een kind per advertentie in
de krant door de meeste ou
ders op deze wonderlijke wijze
werd bekend gemaakt: "Gebo
ren een zoon Jan" - "Geboren
een dochter Trijntje".
