ONVERGETELIJKE HERINNERINGEN
pagina 7
OP DE MUZIEKSCHOOL
VAN SALVATORE STERK
De Stedelijke Muziekschool in
Leeuwarden was vóór de
Tweede Wereldoorlog geves
tigd aan het Gouverneursplein,
tussen de Grote Hoogstraat en
de Sint Jacobsstraat. Als der
tienjarige jongen stapte ik de
blauw-stenen stoep op en bel
de aan. Een vriendelijk uitzien
de meneer opende de deur en
vroeg wat ik kwam doen. Toen
ik zei dat ik graag vioolles wilde
hebben, liet hij mij binnen.
"Saivatore Sterk," stelde hij
zich voor. "Hoe heet jij?"
"Georges Schatraad," zei ik.
Meteen voelde ik mij op mijn
gemak bij hem.
Uit de zwart gelakte houten
vioolkist met koperbeslag haal
de ik mijn viool te voorschijn. In
de klankkast zat een briefje ge
plakt, waarop in ouderwetse
drukletters -stond: "Violenhan-
del van Erp. 1882".
Via mijn oud-tantes had ik de
viool geërfd van mijn overgroot
vader, Gregorius Schatraad,
naar wie ik was genoemd.
Helaas werd het instrument op
grond van enkele afwijkingen in
vorm en maat niet aanbevolen
als studieviool. Zij bleef natuur
lijk uit hoofde van piëteit voor
mij waardevol, ook als wand
versiering.
Na overleg thuis mocht een
nieuwe studieviool worden aan
geschaft. Meneer Sterk liet een
dubbele vioolkist met twee vio
len uit Amsterdam komen en
onder zijn leiding kwam het tot
een keuze, waar ik nog steeds
achtersta.
VERDRAAGZAAMHEID
Het dagelijks oefenen geduren
de een half tot een heel uur is
voor de huisgenoten een gele
genheid om hun verdraag
zaamheid en genegenheid ten
aanzien van het strijkende, tin
gelende of blazende kind te
herwaarderen.
De muzikant moet maar leren
wat grappige kritiek te verdra
gen, maar vinnige, negatieve
plagerijen in verband met de in
derdaad nog niet welluidende
voortbrengelsen van serieuze
inspanningen, kunnen leiden tot
een ontijdig afbreken van de
studie. Geduld en eerlijke aan
moedigingen voeden de oefen-
lust van elke beginner.
Dat bracht Saivatore Sterk op
zijn rustige manier onopvallend,
tussen alle theoretische en
praktische uiteenzettingen ver
stopt, als één muzikaal pakket.
Dit nam je mee naar huis zodat
je er tijdens elk oefenuurtje de
nodige energie uit kon nemen
om de moeilijke delen steeds
maar weer te herhalen, totdat
er een gaaf geheel door snaren
en strijkstok werd gevormd. Dat
blijven doorzetten, dat het ge
stelde doel willen bereiken, dat
leer je ook toe te passen in to
taal andere omstandigheden
van je leven.
Pijl en boog zijn in de loop der
eeuwen geëvolueerd tot viool
met strijkstok. De heer Sterk
bleek nog meer pijlen op zijn
boog te hebben, zoals het or
ganiseren van zomerreisjes
met leerlingen van de muziek
school naar een jeugdherberg,
o.a. Appelscha en Hemrik. Wij
gingen op de fiets, zodat we
vanuit de herberg ook tochten
konden maken in de bosrijke
natuur. Dit versterken van het
saamhorigheidsgevoel was
vooral gericht op een perfect
samenspelen in het strijkorkest
dat onze leraar samenstelde uit
zijn leerlingen. Wie daartoe ge
vraagd werd beschouwde 't als
waardering voor zijn inspannin
gen bij het oefenen, maar te
vens als een aansporing om
met de nieuwe groep tot niet
vermoede resultaten te komen.
Met zes eerste en zes tweede
violen plus één altviool werd
elke zaterdagmiddag in het
Waaggebouw aan de Nieuwe-
stad geoefend op stukken van
Grieg, Bach, Mozart, Vivaldi en
Leerlingen van de Stedelijke Muziekschool: een zigeunertroep voor de kinderoperette 'De Woudko
ningin in de Harmonie in 1931.
veel andere componisten die
de vervuilers werden van onze
muzikale verlangens, dankzij
Saivatore Sterk.
Om niemand te kort te doen
vermeld ik, met trots, dat wij
voor bijzondere uitvoeringen
een beroep konden doen op
een celliste en op een' bassist,
die al zover waren met hun stu
die, dat zij zelf les konden ge
ven. Zo konden wij op gepaste
wijze en met "volledige bezet
ting" de componisten eren, en
ons publiek tevreden stellen.
Een junioren strijkorkestje werd
naderhand opgericht, om de
minder gevorderden te leren in
een groep muzikaal èn gedisci
plineerd te spelen, te letten op
de dirigent, en te luisteren naar
het totaal. Ook zij beleefden
aan hun samenspel veel muzi
kale vreugde. Ijverige leden
met aanleg zouden later in
aanmerking komen om openge
vallen plaatsen in het andere
strijkorkest in te nemen.
Spelen in het historische
Waaggebouw was voor alle
jeugdige muzikanten iets
aparts, maar gezellig was het
er niet, op die grote, kale zol
Deze foto van leerlingen en oud-leerlingen van de Stedelijke Muziekschool van Saivatore Sterk is in
1937 gemaakt voor het huis van de heer Sterk aan de Bleeklaan. Het orkest stond op het punt naar
Boisward te gaan voor een uitvoering in de Grote Kerk en was samengesteld uit zeven eerste violen,
zes tweede violen, twee altviolen en drie celli. In het midden met lichte jas: Saivatore Sterk. Links van
hem: Jetty Dwinger, Ubbo Rommerts, een Gerlofsma en Georges Schatraad. Rechts van de heer
Sterk o.a. een Zondervan en Minke Tiemersma. In de opening van het middelste raam nog een
Zondervan enAdrie Kruize.
der. Het was dan ook een grote
verrassing en verbetering toen
Saivatore Sterk in de achtertuin
van zijn woonhuis aan de
Bleeklaan een Paviljoen liet
bouwen. Heerlijk licht, ruimte
genoeg en met een redelijke
akoestiek.
BEZIELENDE INVLOED
Uitvoeringen geven, het zich
daarop minutieus voorbereiden,
had een bezielende invloed op
strijkers en dirigent. In de
Doopsgezinde kerk op de Wir-
dumerdijk; in de prachtige grote
Oude kerk in Boisward werden
enkele stukken samen met de
bekende organist gespeeld. In
het Harmoniegebouw.
Alle leden van de beide orkes
tjes waren als leerlingen van de
Stedelijke muziekschool inge
schreven, zodat zij op de jaar
lijkse leerlingenuitvoering in de
Zalen Schaaf hun ouders kon
den laten horen dat er weer
van vooruitgang sprake was,
dankzij de inspanningen van de
leraren en leraressen.
Behalve de violen en altviolen,
werd er door verscheidene le
raren les gegeven op de piano,
cello en een diversiteit aan
blaasinstrumenten en slagwerk.
De zang, en dan vooral de
koorzang, werd beoefend onder
de onvolprezen leiding van me
vrouw Gré Zandleven. Het
moeten enkele honderden kin
deren, in hoofdzaak meisjes,
geweest zijn die door haar ont
dekten, dat ze tóch wel konden
zingen.
Via kinderkoor en privélessen
hebben enkele leerlingen later
zelf koortjes opgericht. Zij ga
ven hun kennis, vaardigheid en
vooral liefde voor de zang door
aan latere generaties. De naam
en de persoon van mevrouw
Zandleven zitten nog diep in de
herinnering van oudere oud
leerlingen.
Kinderoperettes waren het
hoogtepunt voor alle zanger
tjes. Met overgave werd door
hen maandenlang geoefend,
want mevrouw Zandleven voer
de hun mogelijkheden op tot
hoogste kunnen. Elke repetitie
was echt werken. Dit gold ook
voor de vioolklassen van Saiva
tore Sterk, want deze, tijdelijk
versterkt door cello, bas en en
kele blaasinstrumenten, vorm
den de basis, de ondersteuning
voor het imponerende koor en
de lieftallige zangeressen, die
soms de rol van heks of tover
kol te vervullen hadden.
Stel u voor: die enorme Harmo
niezaal, met de rondom en bo
ven elkaar liggende balkons:
afgeladen vol met familieleden,
vrienden en buren, zowel vol
wassenen als kinderen!
En dan de muzikanten. Ze wa
ren wel naar de achtergrond
verwezen, maar wisten zich on
misbaar bij deze grandioze,
jaarlijkse vertoning van wat be
reikt kan worden door goede
leiders en gemotiveerde leerlin
gen.
WAARDEVOLLER
Ons bestaan is waardevoller
geworden door de muziek. Er
is niet alleen een raam, er is
een deur voor ons openge
gaan: we hebben leren luiste
ren, we hebben zelf leren musi
ceren. Mijn oudste zus, bijna
twee en tachtig jaar, speelt nog
piano en zingt graag.
Mijn viool heb ik in veertig jaar
niet aangeraakt, maar ik ben
weer een paar weken aan het
oefenen, en ik hoop er nog een
hele tijd mee door te kunnen
gaan, want ik beleef er weer
plezier aan, al gaat het nog wat
stroef.
Saivatore Sterk was een man
met liefde voor zijn vak en de
ware leraar voor mij, die mij na
zijn dood nog weet te inspire
ren, zoals Gré Zandleven dat
mijn zus Marie nog weet te
doen.
Enkele keren in je leven ont
moet je, tot je geluk, zulke
mensen!
Haaksbergen
Georges W. Schatraad
