G&ló>
del
DAT MAG WEL IN DE KRANT
'T KLEINE KRANTSJE
DRONKEN
VOOR LEEUWARDEN EN DE WIJDE WERELD ER OMHEEN
pagina 10
SCHOOLJAREN
Als klein meisje ging ik, wo
nend aan de Schapestraat, in
de Eestraat op de Bewaar
school, samen met Annie Bok-
ma, die op de hoek van de
Veulenstraat woonde. Nu zijn
we beiden al zeventig en nog
steeds vriendinnen. Haar vader
werkte bij de Spoorwegen en
kon ons vaak naar school bren
gen, want het was natuurlijk
veel te ver voor twee kleine
meisjes om daar alleen naar
toe te gaan - we moesten ook
de drukke Groningerstraatweg
oversteken.
Op mijn zesde verjaardag be
gon ik op de grote school, dat
was School 14. Ik weet niet
hoe de Juf van de eerste klas
heette, maar in de tweede zat
ik bij Juf Van der Noordaa. Die
was onderwijzeres in Irnsum
geweest, waar mijn oom Lam
mert de Vries het hoofd was.
Fenno Schoustra zat bij mij in
de klas, evenals Annie Bokma
en Lijda Feddema, een dochter
van kapper Feddema van het
Cambuursterpad. In een vorig
Kleine Krantsje las ik, dat mijn
nicht leps Boersma-Terpstra uit
Emmen ook vriendin was met
een dochter van kapper Fedde
ma.
In de derde klas zat ik bij Juf
Van der Schaaf en daarna gin
gen we verhuizen naar School
17. De grond om de school
was verhoogd met grond van
het Oldehoofsterkerkhof, waar
toen het bodeterrein was geko
men. Er waren nog veel been
deren en doodshoofden en ik
herinner me nog best, dat de
jongens voetbalden met die
doodshoofden.
het heden, alhoewel dat niet al
tijd het geval is. Ik zie al weer
naar de volgende maand uit.
Canada
K. Soiseth-Kooistra
SCHOOLFOTO
Vaak zie ik in 't Kleine Krantsje
mooie foto's in de rubriek
"Toen we nog op de School
banken zaten" - heel erg leuk!
Maar ik heb nog nooit een foto
van de school uit de Schrans
(Schoolstraat) kunnen ontdek
ken. Ik heb een jaar op die
school gezeten en wel bij Juf
De Jong in 1937-38.
Heeft iemand misschien nog
een foto uit die klas? Dan zou
ik die graag eens in 't Kleine
Krantsje afgedrukt willen zien.
De namen van twee medeleer
lingen kan ik me nog herinne
ren, Tjitske Terpstra en Jopie
Gejas.
Maarn
O. Schriemer-Zondervan
OPSCHOOL14
Wat riep het artikel van Marten
Sytsema "Wat een tijd - wat
een tijd" over zijn jeugd op
School 14 een scala aan herin
neringen op! Bij het lezen er
van is het alsof je op zolder
een oude doos vindt en bij het
openen rollen daar al die in je
geheugen geprente plaatjes uit.
Ook ik was leerling van School
14, evenals mijn broer die al
meer dan veertig jaar in Austra
lië woont, waar hij 't Kleine
Krantsje ook met plezier leest.
Ik zie me nog met mijn moeder
veel naadjes per keer verder,
hakken en tenen, vreselijk!
Later kregen we handwerken
van juf Jansma, die liep een
beetje mank en droeg altijd
lange kettingen.
Juf Dorenstouter woonde aan
de Groningerstraatweg en met
mijn vriendinnen ging ik haar
soms ophalen. Mijn beste
vriendin was de dochter van
meester Sipkens, Sytske, we
zaten in dezelfde klas. Meester
Sipkens speelde viool in het
Collegium Musicorum, in oude
kostuums. Daarvan maakte ook
deel uit mijn pianolerares, Ja-
coba Kueter-Zwager en haar
man Klaas Kueter.
Van meester Nubé is me altijd
bijgebleven dat hij grote witte
zakdoeken had, die af en toe
op de verwarming te drogen
werden gelegd - had hij hooi
koorts misschien?
Verder zie ik nog een lokaal
waar, ik weet niet meer hoe
vaak per jaar, klompen uitge
deeld werden aan "arme" kin
deren.
Het Sinterklaasfeest in de gym
zaal, de gymnastieklessen, de
liedjes die we leerden en het
hossen, hoe lang geleden en
nooit vergeten!
Mijn dochters lazen het stuk
ook en vroegen: wat is hos
sen?
Den Haag
HAVANK
M. E. Rotthier
Ik een forig Kleine Krantsje
skreven jou, Fenno Schoustra,
een stukje over Hendrikus van
der Kallen, beter bekend as de
skriever "Havank". Ik meende
In de zevende klas ging ik naar
de Vijverschool. Daar hadden
we Meester Van der Meulen.
Dat was in 1935, toen Leeu
warden het vijfhonderdjarig be
staan vierde. Wat een feest
was dat. Alle stadsbruggen
hadden poorten om de stad
binnen te komen. En we had
den een grote optocht, waar
vertegenwoordigers van ver
schillende ambachten in liepen.
Annie Bokma had een oom, die
slager was op de hoek van de
Bleeklaan en het Noordvliet en
die liep er ook in.
Meester Van der Meulen stuur
de ons toen de stad door om
oude gevelstenen te ontdek
ken. Hij maakte de geschiede
nis zo levend voor ons, dat ik
er nu nog gek op ben.
Vandaar naar de Ulo op de
Wissesdwinger waar ik in 1940
ben geslaagd en toen was het
uit met de pret en moest er een
baan gezocht worden. Dat was
toen net zo moeilijk als tegen
woordig.
Ik kreeg pas in het voorjaar van
1941 een baantje bij Centraal
Beheer voor zes weken. Cen
traal Beheer zat in een heel
oud huis tegenover het stads
huis. Later ben ik een paar
maanden bij de Voedsel Voor
ziening aan de Willemskade
geweest en verder op het Tele
foondistrict tot ik trouwde.
Ik vind het Kleine Krantsje altijd
zo gezellig, want het brengt al
die herinneringen terug en het
verleden lijkt vaak beter dan
voor de klas staan die eerste
dag. Het was niet, volgens mij,
bij het begin van het schooljaar
zoals nu, maar je ging naar
school zodra je zes werd. Je
stond dus voor een klas vol
kinderen als een vreemde eend
in de bijt.
Juffrouw Dorenstouter, we
noemden haar Dikke Dé, was
een toegewijd onderwijzeres. Ik
was als kind vaak ziek en dan
kwam ze thuis op bezoek met
sommetjes en taaloefeningen,
je mocht niet achter raken. Als
je jarig was moest je-voor de
klas op een bankje staan en
werd je toegezongen, ik vond
dat eigenlijk helemaal niet zo
leuk.
Mijn schooltijd was in de derti
ger jaren, magere jaren voor
veel mensen. We hadden in de
klas een jongetje dat door D.D.
onder haar hoede werd geno
men. Hij kreeg van haar brood
en kaaskorstjes en soms werd
hij ook nog om de kop gewas
sen. Dat vergeet ik nooit. Af en
toe waren er in de klas ook kin
deren die roken naar petro
leum. Die hadden luizen en
hun haar werd daar mee ge
wassen.
Onze eerste breilessen... D.D.
stond voor de klas met een
paar overmaatse breipennen
en deed voor, insteken, om
slaan, overhalen... Later breide
je broddellappen, daar moest je
dan weer een stuk uitknippen
en dat ging je dan stoppen of
dichtmazen. En de sokken, zo-
"De Krant" of - voluit - "Dat
mag wel in de krant - 250 jaar
boodschappers in Friesland" is
de aardig gevonden titel van
een boek, dat de Friese Pers
Boekerij zo juist het licht heeft
doen zien ter gelegenheid van
de opening van haar nieuwe
hoofdvestiging aan de Sixma-
straat. Het boek is geschreven
door twee oud-redacteuren van
de Leeuwarder Courant, Henk
van der Meulen en Sytze van
der Wal, die in de eerste plaats
de interessante geschiedenis
van hun Hoofdblad van Fries
land belichtten, maar die ook
royale aandacht besteedden
aan andere publiciteitsvormen,
die naast de Leeuwarder Cou
rant trachtten te bestaan of die
dat nu nog steeds doen.
Uitbundig geïllusteerd en vlot
beschreven is "Dat mag wel in
de krant" een buitengewoon
boeiend boek geworden, met
tachtig pagina's nogal wat dik
ker dan de dagelijkse krant,
maar wel van een kleiner en
dus nogal wat handzamer for
maat.
"De geschiedenis van 'de pers'
in Friesland is voor een over
wegend deel meteen ook de
geschiedenis van de Leeuwar
den Courant" constateren Van
der Meulen en Van der Wal in
een van de eerste hoofdstuk
dat sien foornaam Henricus
was, mar seker bin 'k daar niet
fan.
In mien, seg mar wat latere
jeugd, su eind vieftig, sestiger
jaren, bin 'k er in slaagd alle
boekjes van Havank bij mekaar
te skarrelen. Sudoende weet ik,
dat hij er niet negen en twintig,
maar een en dettig skreven
het.
De latere boekjes van Havank
en Terpstra, die 't niet meer
deur Havank skreven binne,
he'k al frij snel niet meer kocht,
omdat ik de stiel van Terpstra
düdelijk niet su goed fon as die
van Havank. Het moaiste boek
je fan Havank foor een Liwad-
der so as hij en ik, fien ik nog
altied "0474 Circus Mikkenie"
omdat dat sich in Liwadden af-
speult.
Omdat 'k so stom weest bin
om, al weer jaren leden, twee
keer een boekje van Havank üt
te lenen en ferfolgens te verge
ten an wie, bin 'k de folgende
titels kwietraakt t.w. "0276 De
Schaduw grijpt in" en 0402
Spaanse pepers". Misskien bin
er lezers van 't Kleine Kransje
die die boekjes nog wel hewwe
en die dat aan mij over, doen
wille. Se süden mij er een groat
plezier met doen en 't hoeft oek
niet foor niks, de redaksie het
mien adres wel.
Drachten H. Posthumus
Officieel hiette Havank Hen-
dricus Fredericus van der
Kallen, mar in sien jonge ja
ren noemden se hem wel
Hans. Su is ie oek komen
op dat "Havank".
Red. 't KI. Kr.
BOSPLAN BILGAARD
Vanuit het keukenraam van
onze flatwoning in de wijk Bil-
gaard kan ik naar de drukke
ken van hun boek en zo is het
natuurlijk ook: van het eerste
nummer van de "Leeuwarder
Saturdagse Courant" af - het
verscheen al in juli 1752! -
heeft dit blad in de nieuwsvoor
ziening in Friesland de meest
vooraanstaande rol gespeeld
om na twee en een halve eeuw
nog steeds een glorieuze kop
positie in te nemen.
Schier eindeloos is de reeks
van titels van dag-, week- en
maandbladen, die ooit in Fries
land verschenen en die in dit
boek de revue passeren en
waarvan de meeste na kortere
of langere tijd voorgoed ver
dwenen.
'T KLEINE KRANTSJE
Zo komt onder het kopje "Veel
en vreemde eenden in de bijt"
ook 't Kleine Krantsje aan bod,
"dat vermelding verdient" en bij
welke regels de samenstellers
een sterk verkleinde afdruk van
een voorpagina hebben afge
drukt. Daarvoor lieten zij hun
oog uitgerekend vallen op de
minst aantrekkelijke voorpagina
van de ruim zeshonderd, die er
tot dusver verschenen. Onder
de gebruikelijke kop van de
krant staat in kapitale letters de
vraag "Bent u al abonnee?" en
verder weinig meer dan de, nu
werkzaamheden zien voor het
nieuw aan te leggen bos in het
plan Bilgaard. Enige werklieden
zijn bezig met het heien van de
fundamenten van de vele aan
te leggen bruggetjes, anderen
planten verschillende boom
soorten.
Al enige tijd is men zo bezig
deze wijk een recreatieve func
tie te geven. De eerste bomen
hebben de groei al te pakken;
andere waren door de een of
andere oorzaak niet zo geluk
kig en zijn al vroeg afgestor
ven. Deze worden in een later
stadium vervangen.
Bij mooi weer loop of fiets ik
wel eens rond het bos, begin
nend bij de Vierhuisterweg en
eindigend bij de Dokkumer Ee
en dan weer terug. Onderweg
kijkend naar de paartjes hazen,
die met de oortjes omhoog mij
zitten na te staren en naar de
vele vogelsoorten, die met hun
gesjirp het begin van de nieu
we lente aankondigen.
Zo is dit een oase van rust
even buiten het rumoer van de
stad. Zijn wij als oudere Leeu
warders opgegroeid met het
Bos van Ypey, de Froskepölle
en de Groene Ster, nu hopen
we weer vertrouwd te raken
met deze nieuwe aanwinst van
bomengroen voor onze goede
oude stad.
Leeuwarden
Rinzevander Heide
Een alcoholvrije Leeuwarder
journalist schreef een verhaal
over twee stomdronken kerels,
die in oorlogstijd bij elkaar de
tabaksplanten uit de tuin gap
ten. Toen het artikel klaar was
kon de auteur haast niet meer
de trap opkomen - zo dronken
was hij!
lachwekkende prijs van een
abonnement, namelijk twee ne
gentig in een half jaar... Het is
de voorpagina van het tweede
nummer, dat in oktober 1964
verscheen.
Vanzelfsprekend laten Henk
van der Meulen en Sytze van
der Wal ook het wel en wee
van Omrop Fryslan de revue
passeren en besteden zij zelfs
kloeke aandacht aan de straat
reclame van weleer - er zijn in
dit werk tal van kleurenrepro
ducties afgedrukt van email
borden, die in vroeger jaren de
muren van zoveel gebouwen
sierden. Daarbij vanzelfspre
kend ook heel bekende als die
van Draisma van Valkenburg's
Levertraan, van Van Rossem's
Troost met de tevreden roker
op het schavot en de in verre
verten starende meneer van
de Algemeene Friesche Le
vensverzekering Maatschappij,
opgericht in 1844 in Leeuwar
den en gevestigd in het Burma-
niahuis.
De verkoopprijs van het boek
lijkt wat stevig - vijf en dertig
gulden - maar ja, het ziet er
dan ook voortreffelijk verzorgd
uit en en het geeft wel een stuk
historie, dat in deze omvang en
vorm nog niet eerder ver
scheen.
Sch.