'T KLEINE KEANTSJE
"DOKTER SCHREUDER"
VOOR LEEUWARDEN EN DE WIJDE WERELD ER OMHEEN
pagina 12
LANGER DAN EEN EEUW
EEN BEGRIP IN DE STAD
"Dokter Schreuder" - ziedaar een naam, die je in
deze tijd niet meer hoort noemen, maar die heel lang
in Leeuwarden een begrip is geweest. Zo'n honderd
en tien jaar, van 1840 tot 1950 hebben artsen met de
naam Schreuder zich over zieke stadgenoten ont
fermd en er moeten nu nog heel veel Leeuwarders
zijn met herinneringen aan de gerespecteerde familie
Schreuder, die zo lang in de Friese hoofdstad een
bijzondere plaats heeft ingenomen. Drie generaties
Schreuder zijn artsen geweest met een groot gezag in
de medische wereld van Leeuwarden; een vierde ge
neratie werd dat ook nog eens elders in dit gewest.
Het verhaal van de Schreuders
dienen we aan te vangen bij
een Duitse meneer Schroder,
die ais wijnhandelaar naar
Leeuwarden kwam en die het
wenselijk vond z'n geslachts
naam te vernederlandsen:
Schroder werd Schreuder.
Zijn zoon Oene Schreuder, ge
boren in 1818 en overleden in
1905, was de eerste genees
heer in de familie en hij was
ook de eerste, die zich als me
dicus onderscheidde.
VERDIENSTELIJK
In 1849, toen de stad geteis
terd werd door cholera, deed
dokter Schreuder zo veel ver
dienstelijk werk, dat de ge
meenteraad hem met een spe
ciale zilveren medaille
vereerde. "Uit erkentenis aan
Oene SchreuderMed. Doctor,
Voor betoonde hulp tijdens het
bestaan der cholera", kwam er
op dit stukje eremetaal te
staan.
Ook werd hij Ridder in de Orde
van de Eikenkroon, wat blijkt uit
een inscriptie in de steen op
zijn graf op de Oude Begraaf
plaats aan de Spanjaardslaan.
De zoon van Oene, Johan
Christiaan Schreuder, die leef
de van 1858 tot 1940, werd
dus eveneens arts en ook hem
zouden de Leeuwarders leren
kennen als een uiterst be
kwaam medicus, die onder an
dere tot Ridder in de Orde van
Oranje Nassau werd benoemd.
Deze dokter Schreuder had zijn
praktijk in een nog steeds be
staand voornaam huis aan de
Nieuweburen, dicht bij de Dub
bele Pijp. Hij placht zijn zieken
in de stad te voet te bezoeken
en er waren patiënten, die hem
al van verre hoorden aanko
men, doordat hij altijd zo na
drukkelijk met z'n wandelstok
op de grond tikte. "Hoor! Daar
komt de dokter aan!" was het
dan.
De oudste zoon van Johan
Christiaan Schreuder, ook weer
een Oene, geboren in 1894,
dacht er in zijn jonge jaren niet
aan om arts te worden. Hij be
zat technische vaardigheden en
zou het liefst een ingenieurs
studiegaan volgen.
Het gezin van dr. Oene Schreuder, die als huisarts aan de Weaze heeft gewoond.
Maar na de Rijks Hogere Bur
ger School besloot hij toch aan
de wens van zijn vader te vol
doen om dokter te worden.
Voor het beroep van huisarts
evenwel koos hij beslist niet.
Hij bleef met heel zijn hart bij
de techniek en zo werd hij, zo
als hij het later zelf wel noemde
"ingenieur-medicus" - Oene
Schreuder werd chirurg.
VERMAARDHEID
Hij studeerde aan de Universi
teit van Leiden en zou voor een
periode van vijf jaar assistent
worden van de bekende profes
sor dr. Zaaier. Daarna, in 1925,
keerde dr. Oene Schreuder
naar zijn geboortestad terug en
hier, in Leeuwarden, zou hij
een minstens zo grote ver
maardheid ven/verven, als zijn
vader en grootvader in deze
stad hadden gehad.
Honderden en honderden Frie
zen kreeg dr. Schreuder, zowel
in het Diaconessenhuis als in
het Bonifatius Hospitaal onder
het mes, vooral blindedarm- en
maagpatiënten en er zijn nu ze
ker nog velen, die deze bekwa
me chirurg dankbaarheid ver
schuldigd zullen zijn.
Daarbij was dokter Oene
Schreuder niet zomaar een chi
rurg, maar een man over wie
vaak vermakelijke anecdotes
werden verteld. Zo heeft hij het
bijvoorbeeld eens gepresteerd
om een kroegbaas uit Peasens,
die het gewoon vertikte om
naar Leeuwarden te komen, op
de biljarttafel in zijn eigen café
te opereren!
En toen een patiënt, een voor
aanstaande fabrikant uit Leeu
warden, die hij behandeld had,
na het ontvangen van een re
kening van precies duizend gul
den, bitter begon te klagen
over kommervolle omstandig
heden, reageerde dokter
Schreuder met de opmerking
"de zaak nog eens te zullen
(Vervolg op pag. 15)
Dr. Johan Christiaan Schreuder, huisarts aan de Nieuweburen. Hij
kon, net als alle Schreuders trouwens, enorm goed diagnoses
stellen.
Jan Schreuder, de oudste zoon
van dr. Oene Schreuder was
van plan in de voetstappen van
zijn voorouders te stappen. Hij
studeerde al medicijnen en hij
was de trots van zijn vader.
Maar in 1947, toen hij twintig
was, kwam hij aan een hersen
vliesontsteking te overlijden.
Zijn broer Nico, die landbouw
kundige zou worden, besloot
na het tragische heengaan van
zijn oudste broer toch maar
medicus te worden om zo de
traditie van de Schreuders
voort te zetten. Zo werd hij
huisarts op De Zandhoeve in
Beetsterzwaag.
Dr. Oene Schreuder van de Willemskade. Hij noemde zichzelf wel
'ingenieur-chirurg