'T KLEIDE KEAHTSJE
NOG EVEN TERUGKOMEN
OPPE OASTKANT VANNE STAD
DE TYPEMACHINE
i
VOOR LEEUWARDEN EN DE WIJDE WERELDSER OMHEEN
pagina 8
Ik wu nog een keer terugkom-
me oppe oastkant van Liwad-
den, so'at het er voor de oorlog
heenlei. Ut wa'een heel andere
tied. De meensen leefden oek
anders. Er waren veul meer
meensen op straat en er waren
oek meer winkels. Om daar es
met te beginnen. A't je de Van
Leeuwenhoekstraat ingongen
vanuut de Groaningerstraatweg
hadden je direct oppe rechter
kant de boerderij van Van der
Meer, met een appelhof er ach
ter. Daar waren verrekte
lekkere appeltsjes te halen.
STOMERIJ
Links hadden je de stomerij
van Expres. Dan hadden je
oppe hoek van 'e Van Bever-
wiekstraat slager Ras, jaren het
die daar sitten. Op het andere
hoekje verhuusden se wat va
ker. Eerst het de fam. Vijver
der een krudenierswinkeltsje
had, die bin al vrij gauw ver-
huusd naar de bloemebuurt. Na
de oorlog kwam je de namen
van die kienders weer teugen
in de muziekwereld. Na Vijver
het Nieuwenhuus der een aan
tal jaren in sitten, oek met kru-
denierswaren. Die is oek weer
verhuusd; wie de doe inkom-
men is weet ik niet meer. Daar
na kwam Piet Jordan daar met
sien kapperszaak, die't weer
overnomen is deur Appie. Ik
sien Appie nog kommen bij Jor
dan as knechtje maar dat is
dan al in de vieftiger jaren en
zover wu ik niet gaan. Verder
de Leeuwenhoekstraat in op 't
hoekje van de Camperstraat al
weer een kruudenier, de fam.
De Bruin met een stuk of wat
meiskes. Daar hadden se oek
broad te koop, en koegels, top
pen en schriften. Die hedder
oek niet so lang woant. Na De
Bruin is 't een bakkerij wudden
van De Groot, die't oek een
winkel inne Groaningerstraat
weg hadde. Na De Groat het
Sjoerd Lodema boven de win
kel woant, die stond toen leeg.
Lodema was 't hoofd van 't ver-
deelkantoor voor groente en
fruit, dat was dan oek al inne
oorlog. (Idder één die daar nog
over skrieve wil, dat kan oek
nog een moai verhaal wudde.)
Scheef teugenover dit pand
was nog een winkeltsje en daar
sat Tromp de silversmid in. La
ter is die verhuusd naar de
Oastersingel. Vlak voor de oor
log het Jetze Visser, de seun
van Visserzoon van 'e Voor
streek daar een groentewin-
keltsje opent. Ik meen dat 't op
26 april 1940 was. Naast dat
winkeltsje was een autobox en
daar sat Wolfslag in as skuun-
maker. Dan gaan we weer naar
de overkant. Naast het laatste
huus in de Van Leeuwenhoek
straat sat nog een skuunmaker,
ik meende dat dat een Weus-
tink was. Daar teugenover op
het hoekje van de Veulenstraat
sat Feenstra de koaleboer,
daarachter het eerste pand in
Boerhaavestraat sat eerst De
Wal met sien groentehandel,
later is Cornelisse daar kom
men, met fietsmoffele en bie
zen. In die tied liet je je fiets
moffeie en bieze voor een tien
tje en dan hadden je weer een
nije fiets.
We steke weer over en gaan
de Swammerdamstraat in. On
geveer halfweg die straat was
Ouwe Hart kwam oek wel inne oastkant vanne stad. (Foto: Fenno
Schoustra)
een brede steeg achteruut
waar oek een of ander bedrief-
ke in sat. Dan kom je op het
hoekje van de Pieter de Pauw
straat en daar sat alweer een
krudenier. Eerst was dat een
wed. De Kant, toen een De
Vries en daarna tot een aantal
jaren na de oorlog het Van der
Mei der sitten, met as groate
hulp sien dochter Sjoukje.
Oppe andere kant van de P. de
P.straat hoekje Camperstraat
woande Middendorp en had
daar een groentehandeltsje, het
meest gingen ze trouwens met
de karre der bijlangs. Midden
dorp self en sien seun Siem
had oek een karre, beide met
een groate hond eronder. Siem
die bokste oek en had de bij
naam van Eusie. Ik ben vaak
met Siem met weest op sater
dagmiddag.
Oek wel naar de veiling maar
dat-was midden in de week en
dan musten je naar skoal, maar
Siem skreef dan wel een brief-
ke dat we siek waren. Later bin
dizze meensen verhuusd naar
de De Ruyterweg. We gaan
dan weer verder de Camper
straat in en komme bij Tolsma
terecht, oek een groenteboer.
Dizze hét het daar volhouden
tot in de jaren zestig. Oek het
de fam. Slof nog een paar jaar
achter inne Camperstraat
woant, maar die hadden de
handel oppe merk. Teugenover
Slof sat nog een fietsmaker,
Tamme v/d Ploeg. Verder was
er oek nog een eerappelhandel
in de Beverwiekstraat. Al met al
een heel rijtje in een paar stra
ten.
METNEGOSIE
Daar kwam dan nog bij de
mensen die deur de buurt kwa
men. Al die melkboeren, groen
teboeren, bakkers, krudeniers
om het boadschappeboekje op
te halen. De man vanne verze
kering, de huurophaler, de man
van 't gas, van 't licht en van
het water. Dan nog een aantal
meensen die mét negosie lie
pen. En niet te vergeten de
P.H. Ouwe Hatte, Bonne van
der Zee en nog meer van zulke
figuren. Al met al een heel an
der gebeuren dan nu. Vereen
zamen deed in die tied oek niet
so gauw. Er kwamen alle da
gen wel meensen anne deur.
O ja, de man met de warme
gebakken oaliebollen su'k
haast vergete. Dat was een
lange magere' man met een
klein gesloaten bakfietske. Se
kosten zeuven voor een dub-
beltsje en achttien voor een
kwatsje. Nou he se 't vaak over
die goeie ouwe tied, en 't kost
te allemaal niks, maar hier was
toch oek niks meer an te ver
dienen.
Wat deden we als jeugd alle
maal. Hofke singe, probere om
een snoepke te pikken at je
boadskappen doen musten.
Dan de volkstuuntsjes bylangs
om een paar eerbeien of wut-
teltsjes te gappen. A't ze je pak
ten wa't niet best, een pak
oppe huud en a je dan thuus
kwamen, konnen je nog soan
portsje krije. Ik heb oek al us
een middag op pliesjebro sitten
msm*
En niet te vergeten Bonne van der Zee. (Foto: Fenno Schoustra)
voor die wutteltsjes en mien
Vader must mie weer ophale,
dus dan kregen je er nog een
keer over. Toch he'k der gien
frustraties aan overhouden.
Verder was speule wat de tied
brocht. Hoe't kon weet ik niet
maar soa ineens waren we
aan't toppen, knikkeren, hinke-
le, hoepele, touwtsje springe en
meer van die spultsjes. Die wa
ren aan een bepaalde tied bon
den. Maar ik ben er nooit ach
terkommen wie of wat dat
bepaalde.
In 't voorjaar gingen je dan
sloatsje springe of eierzoeke,
kikkervisjes of stiekelbearskes
vange. Verder waren er natuur
lijk de salamanders. Het hele
jaar deur deden je dan carre-
jantsje, verstopperke, verbeie-
ren, kolkjewisselen, voetballen.
Natuurlijk swinters a't er ies
was skaatse, en met sneeuw,
sneeuwhutten bouwe, gezellig
met een keaske 's avonds der
in sitte, gliedbanen make, en
sneeuwballen goaie. Oek had
den de meesten een karre van
kienderwagenwielen, de één
luxer opbouwd dan de ander.
Later hadden we in 't parkje
oek een pracht speulgelegen-
heid, maar je mochten niet op-'t
gras komme. Onder leiding van
Frans Kikkert gingen we hard-
lope, volhouwerke noemden we
dat. A't je goed met doen wu-
den, musten je de Kalverdiek
omlope kenne. Dat was onge
veer vier kilometer.
Op skoal speulden we 's win
ters op 't plein maar in 't voor
jaar a't 'tet land droog was,
mochten we achter de skoal op
't kaatsland van de kaatsvereni-
ging de oasthoek speule. Deur
dat de hele buurt nog in aanleg
was, speulden we oek vaak
inne huzen die't bouwd werden
(dat mocht natuurlijk niet). Oek
werden er sloaten dempt en
straten anleid, waardeur er
overal wel sand en stenen wa
ren om met te speulen.
Emmen
L. Bolt
Er heeft in vroeger jaren in
Leeuwarden een man ge
woond, die wel een heel eigen
aardige bijnaam had. Hij werd
door zijn omgeving namelijk
aangeduid als
DE TYPEMACHINE
Volkomen verpauperd levend in
een gribusachtige situatie aan
de Gedempte Keizersgracht,
sprak De Typemachine ieder
een met wie hij in contact
kwam aan over zijn electrische
schrijfmachine, die kapot was
en waarop hij niet meer zou
kunnen werken. In veel betere
dagen was De Typemachine
een produktief schrijver van
kinderboeken geweest en mis
schien zijn er ouderen, die nog
altijd titels als "De Pozzebok-
ken", "De Boekenbeesten",
"Kareltje Wever" en "Edda en
Wimpie" in hun boekenkasten
hebben staan. In 1982 overleed
Bouke Jagt, want zo heette De
Typemachine werkelijk, toen hij
nog maar drie en vijftig was.
