'KLEINE KEAHTSJE
MOORDENAAR OP LA NGE PIJP
MET GUILLOTINE ONTHOOFD
"ONSCHULDIG-ONSCHULDIG JAMMERDE BABE LUNIA
VOOR LEEUWARDEN EN DE WIJDE WERELD tER OMHEEN pagina 8
Dat misdadigers in onze tijd heel anders worden bestraft, dan onze voorouders dat
eeuwen geleden deden, is iets dat vanzelfsprekend iedereen weet. Kan het hier nu
gebeuren dat bijvoorbeeld een moordenaar al na enkele jaren gevangenschap
weer als een vrij man op straat komt te staan, in vroeger tijden werden dergelijke
criminelen heel anders aangepakt.
Voor misdrijven van minder importantie kon men weleer al worden geradbraakt of
gevierendeeld of opgehangen of verbrand om nog maar te zwijgen van de vele
ongelukkigen, die volstrekt onschuldig de dood vonden nadat zij tijdens verhoren
na ondragelijke folteringen in strijd met de waarheid maar hadden bekend.
Waren de net genoemde me
thoden om het leven van een
crimineel te beëindigen niet zo
plezierig voor een veroordeel
de, ook het overlijden onder de
valbijl moest als bepaald on
aangenaam worden geken
merkt.
Tijdens de Franse revolutie
werden er zoveel mensen ont
hoofd en aanschouwde men
zoveel menselijke ellende, dat
een geneesheer, een zekere
Joseph-lgnace Guillotin het
wenselijk vond de slachtoffers
op een wat humanere manier
aan hun eind te helpen. Zo ver
beterde hij de beruchte doloire,
de valbijl, waardoor de mensen
hun hoofd verloren, door voor
dit toestel een zware, schuine
snede te nemen. Het onthoof
den kon daardoor blijkbaar
sneller en, wat weet je er van,
ook iets minder pijnlijk geschie
den.
Zo werd de guillotine, genoemd
dus naar die brave dokter, voor
Frankrijk het wettelijk voorge
schreven middel om de dood
straf te voltrekken en toen de
Fransen het hier voor het zeg
gen kregen, konden ook de Ne
derlanders met de guillotine
kennismaken.
Dat gebeurde voor Friesland in
het jaar. 1809, toen er voor het
eerst een terdoodveroordeelde
met het apparaat van dokter
Guillotine zou worden onthoofd.
De man, die de twijfelachtige
eer genoot om hier de eerste te
zijn, was Babe Lunia, die terwil-
le van een paar centen een
oude vrouw had vermoord.
Zijn terechtstelling op de Lan
gepijp in Leeuwarden werd -
tekenend voor die tijd! - een
soort publieke vermakelijkheid,
waarvan honderden nieuwsgie
rigen getuige wilden zijn. Zij
omzoomden de straten tussen
de Kanselarij, waar de veroor
deelde gevangen werd gehou
den, en de Nieuwestad, waar
langs Babe Lunia door zijn
beulsknechten werd voortge
sleept.
Wat moeten al die mensen
hebben gedacht bij het aanho
ren van de voortdurende jam
merkreten van de veroordeel
de, dat hij niet schuldig was?
"Onschuldig! Onschuldig!"
raasde hij aan één stuk door
en toen de beulen met hun
slachtoffer bij de Langepijp arri
veerden om zijn hoofd op het
blok van het schavot te leggen,
verzette hij zich hevig en uitte
hij de meest hartverscheurende
kreten.
Pas nadat hem de handen en
de voeten waren gebonden,
gelukte het de beulsknechten
het hoofd van de nog steeds
tierende Babe Lunia op het
blok te krijgen. Toen drukte de
scherprechter op de knop en in
een flits deed de guillotine zijn
werk, terwijl de moordenaar
nog steeds bezig was te beto
gen onschuldig te zijn.
Een wonderlijk gevolg van deze
geruchtmakende executie op
de Langepijp was het meteen
uit de mode raken van het
soort muts dat Babe Lunia had
gedragen. Toen het op sensa
tie beluste volk had gezien hoe
met het hoofd van de terecht
gestelde ook diens muts in de
bak met zaagmeel was geval
len, hadden ze meteen genoeg
van dit soort hoofddeksel - nie
mand wou meer zo'n muts dra
gen en er werd er niet een
meer verkocht.
Maar vreemd genoeg kwam de
muts jaren later wel weer in ge
bruik en toen bleek dat de
mensen die Babe Lunia en z'n
hoofddeksel nog niet waren
vergeten. Want hoe noemden
zij nu de muts? Wel, "Babelun-
je".
Ziehier de vroeger zo bekende kunstschilder Piet Hein van
Asperen, die wij fotografeerden, toen hij toegewijd bezig
was een paar schepen aan de Emmakade op het schilders
doek vast te leggen. Van Asperen was van geboorte een
Harlinger, maar hij heeft het grootste deel van zijn leven in
Leeuwarden gewoond, waar hij ook veel tekende en schil
derde. Zijn meest geliefde onderwerpen waren haven- en
stadsgezichten en paarden. In z'n dagelijkse doen was hij
ontwerper bij de Leeuwarder Papierwaren Fabriek, maar in
zijn vrije tijd konden we hem vaak schetsend op straat
aantreffen, zoals op het moment, waarop deze foto werd
gemaakt. Toen Piet Hein in 1969 overleed was hij vier en
zeventig jaar. (Foto: Fenno Schoustra)
De Nieuwestad met achter de Oude Waag de Langepijp, waar de moordenaar Babe in 1809 onder de guillotine zijn leven verloor.
(Tekening: Collectie Fenno Schoustra/'t Kleine Krantsje).
