'T KLEINE KRANTSJE
"WEEST GEGROET JONGENS"
DE AVONTUREN VAN
JUFFROUW KNIP EN KNAP
VOOR LEEUWARDEN EN DE WIJDE WERELD ER OMHEEN
pagina 33
10. De Huizumerlaan 2
Op zaterdagavond 1 oktober
1994 zitten juffrouw Knip en
Knap aan de koffie in de flat
woning van juffrouw Knap.
Knap: 'Volgende week bestaat
't Kleine Krantsje dertig jaar...
op woensdag zeven oktober
negentienvierenzestig ver
scheen het eerste nummer!'
Knip: 'Dat weet ik niet meer...
ik was toen nog zo jong.'
Knap: 'De oprichter en hoofdre
dacteur is dit jaar zeventig ge
worden... en oom Piet wordt dit
jaar vijfenvijftig. Ik herinner me
nog toen hij vijftig werd, hij zei:
nu ben ik tweemaal zo oud als
't Kleine Krantsje.'
Knip: 'Mijn vader leest het nog
steeds!'
Knap: 'Mijn vader heeft het ook
gelezen, en mijn grootvader
vanaf het eerste nummer, hij
vond het schitterend... hij ver
telde mij veel over de inhoud
plus zijn eigen herinneringen.
Hij heeft het tot zijn overlijden
in zevenenzeventig gelezen. Dit
jaar is er nog een jubileum...
vijfentwintig jaar geleden begon
in Nederland de tweede femi
nistische golf.'
Knip: 'Je bedoelt de Dolle Mi-
na's?'
Knap: 'Ja, ik was het roerend
met hen eens. Gelijke rechten
voor mannen en vrouwen is
toch niet te veel gevraagd?'
Knip: 'Ik vond ze niet zo leuk,
zo'n haat tegen mannen.
Knap: 'Dat kwam later, van
meelopers tot vrouwelijke sek
ten. De Regering meet met
twee maten... ze accepteren
dubbele inkomens en niet de
werklozen die het slachtoffer
van de dubbele inkomens zijn.'
Knip: 'Ik vind Henk en Tiny een
ideaal voorbeeld. Henk werkt
's morgens en Tiny 's middags,
dat is ook beter voor de kinde
ren.'
Knap: 'Veel kinderen zien hun
ouders zelden, dan vinden die
ouders het ook nog vreemd dat
die kinderen spijbelen of weglo
pen. De negentiennegentig
maatregel is alleen gedeeltelijk
goed.'
Knip: 'Wat houdt die maatregel
dan in?'
Knap: 'Vrouwen moeten aan de
arbeidsmarkt deelnemen, maar
als ze kinderen onder de twaalf
hebben mogen ze thuis blijven.
Eigenlijk zou dat tot zestien
moeten zijn. Het nadeel is dat
mensen dan meer kinderen krij
gen dan ze van plan waren.
Het druist ook in tegen de
Rechten van de mens.'
Knip: 'Toen ik mijn baan kreeg
hoorde mijn getrouwde buur
vrouw ook bij de sollicitanten.
Ze vond het juist fijn dat ik die
baan kreeg, ze wil helemaal
Ze wisten werkelijk niet wat ze zagen, de leerlingen van de
derde klas van de Rijks Hogere Burger School aan het
Zaailand, toen ze op een zekere morgen in 1915 hun
school betraden. "Weest gegroet, jongens van 3 A" stond
er op een groot bord in de vestibule met als ondertekening
de naam van een van hun medeleerlingen: "A F. Heida,
Oldelamer". Wat kon dat nou te betekenen hebben? Wel,
dat die beste brave jongen van Heida er gewoon de brui
aan had gegeven - hij had hem gesmeerd, hij was domweg
van school weggelopen. En dat was iets, dat in die goeie
ouwe tijd nog niet gebeurde - vrijwillig de school verlaten
was er nog niet bij.
De Schrans in Huizum. Rechts
de sigarenzaak van Bams op
de hoek van de Huizumerlaan.
niet buitenshuis werken maar is
door die maatregel dus ver
plicht te solliciteren.'
Knap: 'Vanmorgen was ik aan
het opruimen en vond toen een
paar oude kaarten van Huizum.
Kijk... hier is een kaart van de
Schrans. De knipperbollen
staan er nog op. De knipperbol
is de voorloper van de zebra
oversteekplaatsen. En rechts
heb je de sigarenzaak De Wil
deman van Bams, op de hoek
van de Huizumerlaan. Daar be
vindt zich nu een bank, Huizu
merlaan één, maar vroeger
was het Schrans honderdzeve
nenveertig. Huizumerlaan één
is gesloopt om doorgang te
verlenen aan de Oostergoweg.
Vlak naast Bams, in de Huizu
merlaan, was een urinoir... daar
durfde ik vroeger nooit alleen
langs te lopen, wel als mijn
broer bij me was. Daarna
kwam er een vrij lang gedeelte
zonder woningen. Tussen het
urinoir en nummer één was de
proeftuin van gardeniersbedrijf
Jongma. Daar stond een hoog
hek omheen... tussen het hek
en 't trottoir was een strook van
circa anderhalve meter met
laagblijvende heesters. De ge
wone kwekerij van Jongma be
vond zich achter de huizen,
waar ze nu onder andere nieu
we scholen bouwen.'
Knip: 'Dat is toch in de buurt
van de Leeuwarder Courant?'
Knap: 'Ja, de nieuwbouw langs
Achter de Hoven, aan de Gar-
deniersweg en het noordelijke
deel van de Sixmastraat maken
deel uit van een geheel nieuwe
en toch mooie wijk van kan
toorgebouwen en scholen.'
Knip: 'Toch mis ik het gezellige
Achter de Hoven zoals ik het
me herinner.'
Knap: 'De rechterkant vanaf de
Fabriekssteeg tot de Overweg
was gedeeltelijk aan vervan
ging toe. Meestal wordt het dan
een stuk lelijker, denk alleen al
aan de noordzijde van de Lan-
gemarktstraat, maar dit nieuwe
stukje Leeuwarden mag er zijn.'
Knip: 'Al dat glas op het FNV-
gebouw vind ik niet mooi.'
Knap: 'Dat had er van mij ook
niet op gehoeven, vorig jaar zat
dat glas er nog niet op. Vroe
ger ging ik wel met mijn vrien
din Baukje en mijn broer Hans
kruisbessen en rode bessen
plukken bij Jongma... maar ook
wel bij Galama aan het School-
dijkje en Harm de Vries aan de
Badweg. De ouders van Harm
Langer dan een halve eeuw na
dit gebeurde deed die meneer
Heida zelf in 't Kleine Krantsje
uit de doeken, waarom hij in
dertijd dat opzienbarende be
sluit had genomen.
"Reden van dit ongewone af
scheid" aldus de heer Heida,
"was, naast de puberteit der
jongeman, 't moeilijk kunnen
wennen aan de stad. De be
kende druppel, die 't vat deed
overlopen, was een niet recht
vaardige straf van de leraar En
gels, de heer Stibbe: twee en
veertig thema's Engels over
schrijven. De overigens niet al
te brave jongeling nam dit niet.
Hij vertrok met wrok naar zijn
kosthuis in de Elizabethstraat,
wond zich steeds meer op,
zocht zijn boeken bij elkaar en
fietste naar de Voorstreek naar
de boekhandel van Meyer en
Schaafsma. Deze, begrijpende,
oude heer zei met een ernstig
gelaat: zet daar maar neer,
denkend pa komt wel.
De jongeman reed naar de
H.B.S. deed daar de bovenge
noemde boodschap, die op de
maandag daarna zo diep zou
ingrijpen in 't gesprek der ande
re jongens en ook der leraren.
Onze jongeling, nog vol wrok,
fietste in één stuk door naar Ol
delamer en zei tegen zijn moe
der: "Hier ben ik en ik verd.
het er weer heen te gaan".
Commentaar overbodig. Het
bleef zo het was en de jonge
man, dje nog nimmer een on
voldoende had gehaald, werd
boer. Aan de vele ouders, die
in de tegenwoordige tijd met
.hun kinderen moeilijk zitten, wil
ik zeggen: al lijkt 't soms wel
wat raar, het kan heus wel
goed komen, gezien de vele
provinciale en landelijke func
ties die ik heb vervuld. Ook
vroeger liep blijkbaar niet alles
op rolletjes".
De heer Heida voegde aan
deze bijzondere herinnering
nog toe, dat het weglopen van
school van een jongen blijkbaar
nogal was ingeslagen; "wel
werd er al eens een afge
stuurd, maar weglopen was
nog nimmer gebeurd".
MET OF
ZOHBÊR
Melkboer krijgt heibel met zijn
zoon.
"Heb je er water bij gegooid?"
vraagt de vader.
"Jazeker" zegt de zoon.
"Jongen, dat had je niet moe
ten doen" antwoordt de vader.
"En vader zei gister nog, dat ik
het wel moest doen.
"Welnee" reageerde de vader,
"ik zei: eerst water in de bus en
dan de melk er op.
"Nou" dacht de zoon, "wat
maakt dat voor verschil?"
"Kunnen de mensen nooit zeg
gen, dat we water bij de melk
hebben gegooid" antwoordde
de vader.
de Vries woonden tegenover
ons.'
Knip:'Was dat leuk?'
Knap: 'Meestal wel. Je kon
soms wel lachen. Wanneer je
een kistje vol had, riep je 'kistje
vol'. Dan kwam iemand het vol
le kistje halen en kreeg je een
lege kist terug. Je hoorde dan
ook reacties als 'boompje leeg,
buikje vol' of 'kistje leeg, buikje
vol'.
Knip:'Wat grappig.'
Knap: 'Ach ja, zo is de jeugd.
Op nummer één in de Huizu
merlaan heeft Piet van der Wal
nog gewoond.'
Knip: 'Toch niet Van der Wal
van Omroep Mercurius?'
Knap: 'Ja... dezelfde. Hij is ook
jarenlang Gemeenteraadslid
geweest. Op nummer drie, dat
huis staat er nog, woonde do
minee Wumkes. Daar weet ik
niet veel van want hij is in vie
renvijftig overleden. Maar mijn
grootvader heeft veel over hem
verteld. Geert Aeilco Wumkes
is vooral bekend doordat hij de
bijbel in het Fries heeft ver
taald. Hij heeft ook veel gepu
bliceerd, onder andere de be
kende Stads- en Dorpskroniek
van Friesland in twee delen. Mij
spreekt vooral zijn eerste boek
uit negentienhonderd aan...
Tussen Flie en Lauwers. Het is
een groot schandaal dat dit
boek nog niet opnieuw is uitge
bracht in de huidige spelling.'
Knip: 'Mijn vader heeft veel
boeken over Terschelling, ook
dat boek Tussen Flie en Lau
wers.
Knap: 'Kijk, hier is die andere
kaart. Een oude kaart van de
Huizumerlaan. Ik vermoed in
de jaren twintig, misschien nog
wel ouder.
Op de foto poseert slager Si
mon Visser uit Huizum Dorp.
Vóór de oorlog had je nog Ge
broeders Visser en daarna
kwam Wybren Visser. Die is
omstreeks negentien zeventig
overleden. Hij was ook de laat
ste slager van dit oude familie
bedrijf in Huizum. De zoon van
Wybren heeft nu een slagerij in
Surhuisterveen.'
Knip: 'Op welke plaats is die
foto genomen?'
Knap: 'Ik denk ter hoogte van
nummer drie, in ieder geval is
de linker kant de oneven kant
en stond de fotograaf dus met
de rug naar de Schrans. Het is
nu wel tijd voor een stukje mu
ziek... wat wil je horen?'
Knip: 'Heb je ook het Tweede
Pianoconcert van Brahms?'
Knap: 'Ja... drie verschillende
uitvoeringen, ik draai voor jou
een hele mooie... Emil Gilels
met het Chicago Symphony Or
kest onder leiding van Fritz
Reiner. Dat is een opname uit
achtenvijftig.'
Buiten is het reeds nacht, daar
om sluit juffrouw Knap de jalou-
zieën .voordat de dames zich
overgeven aan de historische
uitvoering van Brahms beroem
de pianoconcert met zo'n poëti
sche uitstraling die de opna
men in het digitale tijdperk
ontberen.
Chris Visser
Hujzumer Laan
