'T KLEINE KRANTSJE
UIT DE ARCHIEFKASTEN
VAN 'T KLEINE KRANTSJE
„HARMONIE,"
VLEUGELS'
Leeuwarder HieowsMad
DE KNUL: EEN VREEMDE SIGARENMAKER
ADVERTENTIES
VAN TOEN.
WAT MUTER AF?"
LEEUWARDER.
schitterende Voorstellingen
Vrijdag 20 Juli. 1 dut, GROOVE MIDDAGVOORSTELLING.
Kinder- en Familievoorstelling
DE GOMT, die in Leeouiarden in de meeste gezinnen Komt, fs liet
zijne siadsoplaao is minstens tweemaal poter
dan die van eenloe andere courani, en bonen-
ahonnees die ld de provincie wonen. Iden adver-
leere derhalve In het Leeuwarder nieuwsblad.
Voor Leenwarden en voor wie hier zijne
inhoopen doel is zulks beslis! noodlg; en levens
VOOR LEEUWARDEN EN DE WIJDE WERELD ER OMHEEN
pagina 11
Het woord "ordinair' had in
vroeger jaren een ietwat ande
re betekenis dan nu. Er werd
eerder "gewoon" onder ver
staan, dan "plat" of "plat
vloers". Vandaar dat de boek
binderij L. Scheepstra, die in
1902 nog in de Kruisstraat zat,
toen per advertentie bekend
kon maken, dat dit het "Goed
koopst" adres was voor het in
binden van alle soorten boek-
bindwerk, zoowel fijne als
ordinaire banden".
In 1923 heeft de slager P.
Swart op de hoek van de Sin
gelstraat en de Spanjaardslaan
zijn zaak zeker verbouwd. In
dat jaar althans plaatste hij een
grote advertentie in de krant:
"Donderdag 30 Augustus her
opening Vleeschhouwerij. Onze
zaak is thans ingericht met mo
derne vriesinrichting en het ge
heel voldoet aan de hoogste
eischen der Vleeschkeurings-
wet. Beleefd tot een bezoek uit-
noodigend, Hoogachtend Ued.
dw. P. Swart".
Nicht Cap - ooit van gehoord?
Dat is, of was, in 1888 "de op
rechte oude Klare", toen alleen
verkrijgbaar bij P. A. Silvergie-
ter Hoogstad, dié zijn zaak aan
Gedurende de KERMIS en de TENTOONSTELLING
DOOR
Specis-liteiteonL-G-ezelscIfcLSLp
Do DZBBGTXB sal voor dexo serie Voorstellingen
gedurende de Kennis en (le ïfcnfcooaefceUing voor vol
doende afwisseling van het {rógranuhd sorg dragen door
het geven van
nieuwe débuts.
Zie hiervoor do nadere aankondigingen.
4
TSflN b
Loge en Baignoire f 1Zaal f 0.76Galerij t &&0.
Plaatsbespreking uitsluitend voor Loge en Baignoire op de speeldagen y%p jjp*
8 nor. Ook zjjn dan kaarten voor Zaal en Galerg verkrijgbaar.
•tt AABVAHG 8 UUR.
BUREAU Es ZAAL
GEOPEND
AVONDS 7 UTO.
WOBNBDAO 18 J Ulal
met daarvoor gekozen programma en vertooning der BXOSCOPB.
Voor deze Middagvoorstel
0.25. Aanvang 2 nor.
Voor deze Middagvoorstelli^^a d^mtréeprftsLoge en Baignoire f 0.60; Zaal f 0.85 G&lerfl
Medewerking van alle specialiteiten en vertooning der BXOSGOPB.
Voor deze voorstelling is do SMSS^ RH PfMTQ
entrée op alle rangen ÜU VL.ll I Ög
(1907)
de Nieuwestad had.
Muziekliefhebbers opgelet: de
Ramblers treden (in 1936) in
Hotel Spoorzicht op en nog
wel, volgens adverteerder S.
Castelein "onder de persoonlij
ke leiding van Theo Uden Mas-
man." En, ook het vermelden
waard, "in volledige bezetting"
met "nieuwe shows". Entree in
de voorverkoop vijfenzeventig
cent, 's avonds aan de zaal
een gulden. En, let wel:
"slechts één dag, 24 januari".
De Leeuwarder Stempelfabriek,
Sint Jacobsstraat 14, telefoon
1231, biedt in 1922 "het sum
mum van solidariteit" aan, "de
Imperial schrijfmachine, een
machine voor iedereen". En
betaalbaar door iedereen?
Fl. 275,- is in deze tijd nog een
flink bedrag.
Aan de Nieuwe Oosterstraat op
nummer 14 zit in het oorlogs
jaar 1942 de Zeevischhandel
Standaard en deze adverteert
aldus: "Gekookte Visch met
stamppot, Boerenkool of Worte
len. een welkome afwisse
ling op vleeschlooze dagen,
Visch is niet duurder, maar wel
zonder bon. De Standaardwin
kel houdt ook voor U in voor
raad gedroogde boerenkool,
wortelen en uien. Neemt U de
proef op de som eens en U zult
ons voor onze aanbieding
dankbaar zijn."
In datzelfde jaar, met alle oor
logsellende, viel er toch nog
wel eens wat te lachen, maar
je moest wel weten waar. "Het
Duo Jesso-Alto brengt U een
avond vol vroolijkheid; gooche
len, telepathie, hypnose. Ruim
drie uren onbedaarlijk lachen.
Eventueele correspondentie:
Mr. Jesso, Tuinen 43b".
Een annonce uit 1885 van ge
heel andere aard: "Iemand van
Christelijke beginselen, vier en
twintig jaar, gehuwd, eenig ka-
pitaal bezittende, wenscht zich
te verbinden met iemand, de
zelfde beginselen toegedaan,
die een zaak heeft, welke hij
langs dezen weg kan uitbrei
den. Belangstellenden gelieven
zich te adresseeren onder let
ters PK aan G. Amsing's Boek
handel te Leeuwarden".
In 1953 vond er een verande
ring plaats in de directie van de
bekende uit 1909 daterende
Grafsteenhouwerij, Steenhou
werij en Fabriek voor Marmer
bewerking, firma D. Arends en
Zoon. De wijziging werd aldus
in de krant aangekondigd: "De
ondergetekende, D. Arends Sr.
bericht hiermede, dat hij zijn
bedrijf heeft overgedragen aan
zijn zoon D. Arends Jr. Hartelijk
dank aan mijn geachte clientèle
voor het vertrouwen, dat ik ge
durende ruim veertig jaaren
heb genoten. Mijn zoon D.
Arends Jr. beveel ik gaarne in
Uwe gunst aan. Met beleefde
hoogachting". En de nieuwe di
recteur zei er het volgende van:
"Verwijzende naar bovenstaan
de kennisgeving van mijn va
der, bericht ik mijn geachte
clientèle, dat ik de zaak van
Fa. D. Arends en Zn zal voort
zetten en beveel ik mij zeer be
leefd voor Uwe orders aan. Wij
willen U steeds gaarne van
dienst zijn en hopen U door
vakkundige en snelle levering
Uwe gunst waardig te maken".
Weet U hoe U in 1943 het bes
te Uw aardappelloof had kun
nen doodsproeien? Met Asep-
(1915)
tazout! Dat althans beweerde
de firma B. C. Algra, die aan de
Oostersingel gevestigd was.
"Doodsproeien van aardappel
loof met aseptazout op het
veld; daardoor voorkomt u het
ziekworden van de knollen,
vooral wanneer het loof reeds
aangetast is. Aseptazout geeft
(bij helder weer toegepast en
bij voorkeur 's morgens vroeg,
reeds na 2 x 24 uur afdoende
vernietiging van het loof. Reeds
verscheidene jaren in de prac-
tijk toegepast. Effectief, goed
koop, onschadelijk voor de
huid."
Hoeveel nieuwe of zo goed als
nieuwe zestienkwadraten had
het Watersportbedrijf Anja in
1949, dacht U? Meer dan vijf
en twintig. Dat lezen we in een
advertentie van dat jaar. "Wa
tersportbedrijf "Anja", eigenaar
S. Tempel. Verhuurinrichting
van luxe zeiljachten. Meer dan
25 nieuwe of z.g.a.n. 16 m2
B.M. zeilboten met en zonder
slaapgelegenheid. Bespreekt
voortijdig om teleurstelling te
voorkomen. Adres van 1 Mei
tot 1 October: Theehuis te
Grouw, telefoon 43; 1 October
tot 1 Mei: Spanjaardslaan 96 te
Leeuwarden".
"De kwaliteiten onzer Sigaren
overtreffen zelfs die van voor
den oorlog" adverteerde de si
garenhandelaar U. de Boer uit
de Peperstraat in 1925. "Eén
proef slechts met onze 5- en 6-
cents merken zal U hiervan-
reeds overtuigen".
In de tijd, dat er nog heel veel
sigarenmakers waren, kwam
het voor dat sommigen geen
vaste woonplaats hadden,
maar door het hele land trok
ken, van de ene naar de ande
re baas. Hier bleven ze maar
een paar dagen, daar een
week of hooguit een maand
misschien.
De bekendste van al die zwer
vende sigarenmakers was wel
'De Krul Schoonhoven', ge
woonlijk gewoon 'De Krul' ge
noemd. Hij werd ook wel beti
teld als 'de koning van de
sigarenmakers', maar dan
schertsenderwijs en in de on
gunstige zin van het woord.
Er was vrijwel geen stad of
dorp of De Krul was er wel ge
weest, vaak tot verdriet van de
bazen die hem in dienst na
men. Want wat deed De Krul?
Hij stal gewoon de tabak, die
klaarlag om te worden verwerkt
en dat op een heel geraffineer
de wijze.
De Krul had namelijk een lange
stok met een grote spijker er in
en plukte zo in de schuren de
bosjes tabak van de planken.
Werd hij betrapt, dan vloog hij
er uit en trok weer verder het
land in om elders zijn geluk te
beproeven.
In de buurt van Elburg en
Doornspijk heeft De Krul zich
ook op een geheel andere ma
nier verdienstelijk gemaakt en
wet door het langs de deuren
venten met boekjes die getiteld
waren 'Het reine geslachtsle
ven'. Ook daarmee moet hij
veel succes hebben gehad,
want De Krul kon praten als
een dominee.
Vanzelfsprekend heeft De Krul
Schoonhoven ook wel in Leeu
warden gewerkt, maar dat is nu
al lang geleden - de tijd van de
sigarenmakers ligt alweer ver
achter ons. Zodat ook de
meeste van al die fraaie bijna
men van de sigarenmakers
langzamerhand in het vergeet
boek zijn geraakt.
Want wie zou zich nu nog na
men herinneren als De Jorda-
ner, Rooie Daan, De Lip, De
Luxe Kurketrekker, Het Versko
ven Vierkant, Het Uuthangbord,
Het Karke, de Gele en de Kale,
om er zo voor de vuist weg
maar een aantal te noemen?
J J
Het is jaren geleden gebeurd,
dat twee mannen op de hoek
van de Bagijnestraat en de
Nieuwesteeg stonden te hakke
takken over het kopen, respec
tievelijk verkopen van een oude
fiets.
De een wou het vehikel wel ko
pen, de ander wou de fiets wel
kwijt, maar over de prijs wer
den de heren het maar niet
eens. De verkoper, wat vlotter
dan de koper, was al gezakt
van een tientje naar negen,
acht en zeven gulden, toen de
aspirant koper het nog maar
eens probeerde: "Kan er nou
beslist niks meer af?" "Jawel
man!" blafte toen plotseling de
ander, "Zeg dan mar wat er
nog meer afmut - het zadel,
het stuur, de bannen?"
