AFSCHUWELIJKE AGRESSIE
DOOR ALLE TIJDEN HEEN?
'T KLEINE KRANTSJE
'TKLEIHE KRANTSJE
BON
BÓN
'TKLHHE KRAHTSJE
DRAMA MET BOOTJE
INDEGREUNS
't Kleine Krantsje
leest iedereen!
GESCHENKABONNEMENT
VOOR LEEUWARDEN EN DE WIJDE WERELD ER OMHEEN
pagina 16
Het zullen vooral ouderen zijn, die het in deze tumultueuze tijd niet meer in hun
hoofd halen om zich in avondlijke of nachtelijke uren op straat te begeven. De veel
besproken onveiligheid buitenshuis, zelfs niet alleen in het holst van de nacht, doet
velen thuisblijven, zo lang het uitgaan niet per sé noodzakelijk is. Maar is het
eigenlijk ooit anders geweest? Is er door alle tijden heen geen sprake van afschu
welijke agressies geweest?
Laten we voor de aardigheid de
klok eens een enorm stuk te
rugdraaien om een kalender
van het jaar 1618 aan de wand
te hangen. Dan zien we, dat er
zich in de nacht van 15.op 16
februari in Leeuwarden een
verschrikkelijk voorval voor
doet, precies zoals we dat ook
zouden kunnen tegenkomen in
een krant van vandaag.
In die nacht wandelt een zeke
re ritmeester Anthonius van
Aleva, ofwel Van Aylva, met
zijn vrouw en een gevolg van
twee dienstmaagden en een
knecht langs de Jacobijnerkerk.
Daar zwabbert op dat moment
ook een dronkelap, een Corne
lls Cuyck, aan wie het gezel
schapje van Van Aylva geen
aandacht schenkt.
Maar het omgekeerde is wel
het geval! Plotseling begint de
dronkaard de ritmeester en zijn
vrouw aan te vallen, waarbij
Van Aylva's hoed van z'n hoofd
afvalt.
De ritmeester zet zijn hoofd
deksel weer op en, knap ver
stoord door het gore gedrag
van Van Cuyck, slaat hij de ke
rel met één klap tegen de
grond, waarna de vijf hun weg
vervolgen.
Dan krabbelt de dronkaard
overeind en begint de ritmees
ter uit te schelden. Die som
meert de kerel zich te verwijde
ren, maar wanneer dat niet
gebeurt verkoopt hij de man
een paar rake klappen met de
platte kant van zijn sabel. Daar
na steekt hij het wapen in de
schede, zeker in de veronder
stelling, dat zijn tegenstander
ongewapend is.
EEN MES
Maar die trekt nu een mes en
steekt de ritmeester in de zij.
Nóg kan de getroffene de mes
sentrekker tegen de grond
slaan en hem zelfs het mes
ontfutselen, dat hij daarna
doormidden breekt. Thuisgeko
men evenwel blijkt de ritmees
ter Van Aylva veel zwaarder
gewond dan eerst was ver
wacht.
En de volgende dag verergert
zijn toestand zo zeer, dat hij
des middags aan de gevolgen
van de aanslag overlijdt.
Zou een soortgelijke aanran
ding op straat vandaag de dag
ook kunnen gebeuren, de straf
toepassing wijkt anno 1618 wel
ietwat af van die in deze tijd,
waarin het zomaar in elkaar
slaan van mensen door justitie
min of meer wordt getolereerd.
En zo kan het gebeuren, dat
het Hof van Friesland, zitting
houdend in de Kanselarij aan
de Turfmarkt, Cornelis Cuyck
voor zijn dronken daad niet
voor een zekere tijd achter de
tralies zet, maar dat zij hem
eenvoudig ter dood veroordeelt.
"In de naam en vanwege de
heerlijkheid der landschap van
Friesland wordt de beklaagde
veroordeeld om bij den scherp
rechter op het schavot geleid te
worden, met het zwaard geëxe
cuteerd en van het leven tot de
dood gebracht te worden".
En zo gebeurt het dan ook: oog
om oogtand om tand
Twee achttienjarige bakkers
knechten. Kerst Walstra en Jan
Bandstra, huren bij de bootjes
verhuurder Hein Appeldoorn
aan het Noordvliet een zeil-
schouwtje.
Zij steken ermee van wal en
moeten laveren op de Greuns.
Even voor het bereiken van de
Potmarge, zien zij dat er twee
boten aankomen, de "Orion"
van kapitein Van Eek met een
lege baggerpraam voorop en
daarachter een boot van de
Condensfabriek.
Kerst, die zich bewust is van
een zeker gevaar, raadt zijn ka
meraad aan vlug over te steken
naar de kant van de woonsche
penhaven. Jan knikt van "ja,"
keert het roer en wil inderdaad
oversteken.
Maar halverwege zegt hij: "ik
kan ook nog wel tussen die bo
ten door." Daarop gooit hij het
roer nogmaals om.
De kapitein van de Orion is op
deze manoeuvre niet voorbe
reid en er volgt een botsing
tussen het scheepje van de
jongens en de zware laadbak
achter de trekker.
"Kunnen jullie zwemmen?" ho
ren de knapen zich nog toe
schreeuwen. Dan worden ze uit
het omslaande zeilschouwtje
geslingerd en raken ze te wa
ter.
Kerst zwemt direct in de rich
ting van een van de boten,
maar na een tiéntal meters
voelt hij dat hij geen krachten
meer heeft. Zijn doorweekte
kleren trekken hem naar bene
den en hij denkt al te zullen
verdrinken. Op het laatste mo
ment echter ziet hij kans een
haak van de Condensboot te
grijpen, waarna hij binnenboord
wordt gehaald.
Minder goed vergaat het Jan.
Ook hij probeert een van de
boten te bereiken, maar hij
zinkt, komt weer met z'n hoofd
boven water en verdwijnt dan
voorgoed.
Drie kwartier later wordt hij
dood opgehaald door de ha
venmeester van de jachthaven,
Ferwerda, en door Zijlstra, de
kapitein van de sleepboot "Luc-
tor".
De beklagenswaardige Jan
Bandstra woonde aan de Nieu
we Hollanderdijk en hij was de
oudste van vier kinderen.
(1930)
VOOR LEEUWARDEN EN ^^IDE WERELD ER OMHEEN
VERSCHIJNT IEDERE MAAND
VOOR LEEUWARDEN EN D E WERELD ER OMHEEN
VERSCHIJNT IEDERE MAAND
Ja, ik geef me ook op als abonnee van 't Kleine Krantsje
voor slechts f 32,-per jaar.
Ik wacht een acceptgirokaart af voor ik het abonnement
betaal.
Naam-
Ja, ik wil ook iemand blij maken met een
op 't Kleine Krantsje voor slechts f 32,-per jaar.
Ik wacht een acceptgirokaart af voor ik het abonnement
betaal.
De krant moet gestuurd worden naar:
Naam:
Adres
Postcode:
Postcode:
woonplaats
vvoonpiaais
Deze BON s.v.p. direct opsturen naar: Postbus 858, 8901
BR Leeuwarden.
Het abonnement wordt betaald door:
Naam:
Adres:
Postcode:
Woonplaats:
Deze BON s.v.p. direct opsturen naar: Postbus 858, 8901
BR Leeuwarden.
