LEEWADDERS,
WAAR IS DIT?
DRAMATISCHE BRANDEN
REKLAME DICKVANDERHEIJDE JR
'T KLEINE KRANTSJE
DE AVONTUREN VAN
JUFFROUW KNIP EN KNAP
VOOR LEEUWARDEN EN DE WIJDE WERELD ER OMHEEN
pagina ,15
De Sport laan voorde oorlog.
De huidige Sportlaan met de nummers 23, 21 en 19. Op de hoek
rechts woonde Triemstra. (Foto: Chris Visser)
16. De Sportlaan
Op een zaterdagnamiddag in
oktober 1995 verlaten juffrouw
Knip en Knap het ziekenhuis bij
de Borniastraat in Huizum na
een bezoek aan een tante van
Knip.
Knap: 'De buurtvereniging van
de Westerparkwijk bestond on
langs vijftig jaar. Ben je nog bij
de feestelijkheden geweest?'
Knip: 'Ja, ik ben er met Janny
en Tini geweest. Ik werd er wel
sentimenteel van toen ik die
straten uit mijn jeugd na zoveel
jaren weerzag.'
Knap: 'Ja, dat gevoel ken ik.
Dat had ik laatst ook toen ik
mijn geboortehuis na vele jaren
terug zag.'
Knip: 'Jij bent hier natuurlijk be
kend.'
Knap: 'Ja... zullen we straks
door de Huizumerlaan fietsen?
Daar is het rustiger dan in de
Borniastraat. Dan lopen we
door de Sportlaan. Hier aan de
linkerkant woonde Theun Hulst.
Die voetbalde vroeger in F.V.C.
Aan de overkant, Sportlaan
drie-endertig, woonden de heer
en mevrouw Memerda. Zij wa
ren oom en tante van Han
Mes.'
Knip: 'Wie is dat nou weer! Die
ken ik helemaal niet.'
Knap: 'Han Mes is een schilde
res. Ik heb wel eens werk van
haar gezien.
Ze is ook wel op de televisie
geweest. Naast Memerda, op
één-endertig woonde de familie
Silvius en daarnaast familie
Van der Velde. Aan de over
kant, op nummer dertig woonde
de familie Van den Bosch. Van
den Bosch en zijn echtgenote
waren oom en tante van mijn
vader.'
Knip: 'Jouw vader heette toch
niet Van den Bosch?'
Knap: 'Nee, mevrouw Van den
Bosch was een zuster van mijn
grootvader. Mijn vaders oom
heette Teake van den Bosch
en deze had een drukkerij. Het
bedrijfje bevond zich achter de
woning.
Van den Bosch was vroeger
ook een verdienstelijk dammer
bij de Damclub Huizum... kijk,
daar heb je drie woningen aan
een. Op het hoekje woonde
Tiemstra, dat is nummer drie-
I entwintig. Naast Tiemstra
woonde de familie Wahle.
Daarnaast, het laatste huis...
en dat is nummer negentien...
hier woonde Jurjen Schuur. Die
is nu historicus. Hij is de auteur
van 'Leeuwarden vóór veertien
vijfendertig. Dat vind ik de be
langrijkste publikatie over Leeu
warden sinds Eekhoff.'
Knip: 'Is dat een geel boek... ik
bedoel dat boek van Schuur!'
Knap:'Ja...'
Knip: 'O, dat ken ik wel. Dat
boek heeft mijn vader ook.
Knap: 'Mijn vader was ouder,
maar oom Piet speelde vroeger
wel met Jurjen Schuur.'
Knip: 'Wat staan hier toch veel
auto's.'
Knap: 'Ja, toen deze straat
aangelegd werd waren er zo
weinig auto's in deze buurt.
Daardoor is er destijds geen re
kening met parkeergelegenheid
gehouden.'
Knip: 'Van wanneer is de>
Sportlaan dan?'
Knap: 'De jaren twintig, om pre
cies te zijn... negendrie-entwin-
tig. Dat wil zeggen, toen kreeg
deze straat haar naam.'
Knip: 'Vanwege de sportvel
den?'
Knap: 'Ja, maar eerst lag het
sportveld ten noorden van de
Sportlaan en later ten zuiden...
aan de Borniastraat. Je weet
dat de Borniastraat in vijfen
twintig haar naam kreeg.'
Knip: 'Ja... die sportvelden zijn
ook alweer verdwenen. Waar
ook niet...'
Knap: 'Ja, afbreken is de weg
van de minste weerstand, daar
zijn de meeste steden sterk in.
Aan de overkant, op nummer
achttien, was een winkeltje in
elektra van Sytse Bergsma.
Daar haalde ik wel eens een
fietslampje of een batterij.
Bergsma was ook uitvinder.
Volgens oom Piet reed hij al op
een zelfgebouwde fiets met
hulpmotor voordat de eerste
brommers op de markt kwa
men. Hij was ook uitvinder van
een beveiligingssysteem voor
de Nederlandse Spoorwegen,
Automatische Trein Beveiliging,
A.T.B.'
Knip: 'Hier woonden dus be
roemde mensen.'
Knap: 'Nou ja, beroemd ben je
pas als tweehonderd jaar na je
dood je naam nog dagelijks ge
noemd word. Belangrijke men
sen is voorlopig een betere be
naming. Op de volgende hoek,
dat is Buygerstraat vijftien,
woonde de familie De Moor.
Maar nog eerder was hier de
kruidenierswinkel van Van Eek.
Daar heb ik ook wel bood
schappen gedaan. Aan de
overkant, Sportlaan zeven...
daar woonde juf Feenstra. Zij
gaf handwerkles op de Jan van
Nassauschool en zij was ook
één van Afkes Tiental.'
Knip: 'Dat boek heb ik ook.'
Knap: 'Op nummer één woon
de vroeger één van de Jong-
ma's van het gardeniersbedrijf
aan de Huizumerlaan. Op deze
hoek was de kruidenierswinkel
van Foppe de Jong. Daar
kwam ik ook vaak. Het is ei
genlijk Huizumerlaan, nummer
honderdentwintig, maar de eta
lage was net als de winkel van
Van Eek ook aan de Sportlaan
gevestigd. Foppe de Jong was
een zeer vriendelijke man en
Dit is de nieuwe opgave voor onze fotoprijsvraag "Leewadders waar
is dit?" Oplossingen, uitsluitend schriftelijk, binnen veertien dagen
i naar de redactie van 't Kleine Krantsje, Vredeman de Vriesstraat 1,
8921 BP Leeuwarden. Uitslag over vier weken.
Onder de abonnees, die ons het juiste antwoord geven, verloten wij
een exemplaar van het boekje "Leeuwarden - ach ja, zo was het..."
met zestien zeer fraaie foto 's van de stad uit een lang vervlogen tijd.
altijd vrolijk. Oom Piet heeft
daar vroeger D.E.-albums ge
kocht en de punten ingeleverd
voor.de foto's.
Knip: 'Sommige albums zijn erg
mooi. Ik heb ze van mijn vader
gekregen.'
Knap: 'Zullen we nu weer fiet
sen? Dan zijn we voor donker
nog thuis. Blijf je bij mij eten?'
Knip:'Ja, graag.'
's Avonds genieten de dames
van oude foto's van Huizum en
waarop auto's zeldzaam zijn.
Chris Visser
Dat het beroep van brandweer
man niet van gevaar ontbloot
is, weten we allemaal. Zo nu
en dan horen we van ernstige
ongevallen tijdens blussings-
werkzaamheden, waarbij leden
van de brandweer hun leven
verliezen.
Ook in Leeuwarden is het werk
van de brandweer niet altijd
zonder ernstige incidenten ver
lopen en ook hier -heeft de
brandweer het verlies van do
den moeten betreuren.
In de nacht van veertien op vijf
tien juni 1860 brak er brand uit
in het stromagazijn van de
Prins Frederikkazerne op de
Amelandsdwinger en dat werd
een enorme vlammenzee,
waarbij het gehele gigantische
gebouw werd verwoest.
Die ramp werd een van de
brandweermannen, de brand
meester J. van der Horst,
noodlottig - hij kwam erbij om
het leven. De heer Van der
Horst, "een van de meest ge
achte en nuttigste burgers van
de stad", zoals de krant het de
volgende dag zei, verloor, ba
lancerend op de daklijst, zijn
evenwicht, viel naar beneden
en was vrijwel onmiddellijk
dood.
Het ongeluk dreigde nog veel
groter te worden, doordat twee
collega's van Van der Horst
zich plotseling de weg naar be
neden door de ziedende vlam
men en de verstikkende rook
zagen versperd. Er bleef niets
voor hen over dan naar bene
den te springen, maar het ang
stig toekijkende publiek had
snel een aantal strozakken op
elkaar gestapeld, waardoor hun
leven bleef gespaard
En een derde pijpgast, die
hoog boven de grond en de
dreigende vlammenzee even
eens in moeilijkheden was ge
raakt, zag kans zich langs een
touw naar beneden te laten
zakken; hij kwam er in tegen
stelling met zijn makkers hele
maal zonderverwondingen af.
Dramatisch verliep,- precies
honderd en twintig jaar later, op
de dertiende maart 1980, ook
het blussen van een brand in
een woonhuis aan de Span
jaardslaan. Hierbij kwam niet
alleen de invalide bewoonster
van het pand om het leven,
maar vond ook een van de
spuitgasten, de acht en veertig
jaar oude J. Tinga, de dood.
Zo moet gezegd worden, dat
het uitrukken naar veel branden
risico's met zich meebrengt -
dikwijls zullen de brandweer
mannen niet weten, wat hen te
wachten staat en in welke om
standigheden zij zullen komen
te verkeren.
adviesbureau voor reklame en publiciteit jozef israëlstraat 6-10 058-2124984
