PINDAMANNETJES DEDEN
HELE GOEIE ZAKEN
'T KLEINE KRANTSJE
B. De Vries
IN DERTIGER JAREN
't Spinnewiel
prettige Kerstdagen
Bart Vossenberg
VOOR LEEUWARDEN EN DE WIJDE WERELD ER OMHEEN
pagina 10
Wol-, handwerk- en
breimachine-studio
wenst al haar clientèle
en een in alle opzichten
VOORSPOEDIG 1996
Heer en mevr. Rijpstra
en assistentes
Kelders 25,
Leeuwarden
Wij wensen iedereen
prettige Kerstdagen en
een voorspoedig -| ggg
PANNEN A BIJBEHOREN
voor
smaakvol
huishouden
SINDS 1857
Nieuwestad 28,
Leeuwarden
Tel. 058-2123075
Schrans 94
Liewenburg 182-184
Uw
leverancier
in
huishoudelijke
artikelen
en speelgoed
Prettige
Kerstdagen en
een Gelukkig
Nieuwjaar
POSTZEGELHANDEL
Minnemastraat 1,
LEEUWARDEN
Tel. 058-2129204
kaarsen
kaarsen
kaarsen
kaarsen
kaarsen
UW ADRES
Nieuwestad 105,
Leeuwarden
Tel. 2124318
■1
Het was in het begin van de dertiger jaren, dat ons land werd geconfronteerd met
een nieuwe, merkwaardige handelsactiviteit: overal op straat verschenen plotseling
Chinezen met trommels op hun buik om "pinda-pinda" te verkopen, smakelijke
koekjes, die waren vervaardigd van suiker en pindanootjes. Ook Leeuwarden
kreeg met dit opzienbarende verschijnsel te maken - enkele tientallen Chinezen
vestigden zich hier in de stad en iedere dag gingen zij de straat op en trachtten zij
hun lekkernijen om te zetten in klinkende munt.
Hoewel dat gebeurde in een
uitgesproken sobere tijd, waarin
de mensen iedere cent bij wijze
van spreken tweemaal moesten
omdraaien voor die uit te ge
ven, bleken deze "pindachine
zen" al gauw voortreffelijke za
ken te doen: net als in veel
andere plaatsen in het land,
haalden zij ongedacht hoge
omzetten, die stellig tot stand
kwamen door het medelijden,
dat zij overal wisten op te wek
ken.
Waar kwamen al die pindaman
netjes als bij toverslag van
daan?
Wel, veruit de meesten waren
eigenlijk zeelieden, die als
"gastarbeider" hadden gewerkt
op de Engelse handelsvloot.
Vooral als stokers waren zij
sinds de eeuwwisseling zeer
gewild: beter dan hun Engelse
collega's konden zij tegen kli
maatwisselingen en tropenhitte.
REVOLUTIE
Het vervangen van kolenstook
door olie bracht in de scheep
vaart een revolutie teweeg en
in 1929 brak de grote economi
sche crisis uit. De Chinese zee
lieden werden op slag werkloos
en velen weken uit naar Neder
land, vooral naar Rotterdam,
waar in Katendrecht een grote
Chinese kolonie ontstond.
Hier zou hun nood tot grote
hoogte stijgen. Sociale onder
steuning bestond immers nog
niet en vrijwel allen kwamen er
treurig voor te staan.
Een oude marskramer op Ka
tendrecht moet toen de grond
legger zijn geweest van wat
een zeer belangrijke bedrijfstak
zou worden voor de Chinezen
in Nederland. Hij verkocht pin
dakoekjes, een lekkernij, die in
Oost-Azië veel werd gebruikt
en in het najaar van 1931
bracht deze handel de Chine-
zen-in-nood op het idee er ook
hier mee de boer op te gaan.
gaan.
"Pinda-pinda, lekker, 5 cent"
kwam er met grote letters op
de trommels te staan, die de
ventende Chinezen droegen en
met verbazing bekeken de
mensen deze oosterlingen, die
als uit de grond leken op te rij
zen.
Hun armoedige voorkomen en
hun grote verlegenheid wekten
medelijden op en hoewel velen
er vies van waren om de niet-
verpakte pindakoekjes te eten,
begon het, tot grote verbazing
van de venters zelf, met giften
te regenen - zij kregen zomaar
dubbeltjes, kwartjes, soms zelfs
een gulden of een riks.
Gedurende het eerste half jaar
van hun nieuwe beroep werd
dan ook geschat, dat hun "in
komen" per week geregeld bo
ven de dertig en dikwijls zelfs
boven de veertig of vijftig gul
den kwam, respectabele bedra
gen voor deze miserabele cri
sistijd.
Beïnvloed door deze successen
nam het aantal pindaventers
sterk toe en vanuit het buiten
land, vooral vanuit Duitsland en
Engeland, meldden zich aan
onze grenzen voortdurend
nieuwe gegadigden.
Uit een statistiek, opgemaakt in
januari 1933, bleek, dat er toen
in Rotterdam elfhonderd en zes
en dertig geregistreerde Chine
zen waren, in Amsterdam drie
honderd, in Den Haag vier en
zestig en in Zwolle zeven en
dertig. De stad Leeuwarden be
vond zich op dit lijstje met ze
ven en twintig Chinezen op de
negende plaats, voor steden
als bijvoorbeeld Leiden, Haar
lem, Breda, Arnhem en Deven
ter.
BIJAALTSJE
Een van onze abonnees heeft
op deze plaats al eens ge
schreven, dat de "Leeuwarder
pindachinezen" hoofdzakelijk
verbleven in het vermaarde lo
gement van Aaltsje van der
Brug aan het Sint Jobsleen.
Jongens uit de buurt hadden er
wel aardigheid in om de heren
op het Tournooiveld bij de
Groeneweg het fietsen te leren.
Zaten ze eenmaal op zo'n kar
retje, dan viel het hen vaak
moeilijk er weer af te stappen.
Het kwam dan ook wel eens
voor, dat zij tenslotte tegen een
muur aankwakten en het beste
Nederlands wat ze konden uit
brengen was dan een hoogst
verbaasd "Otteledomme!"
Lang duurde de glorietijd met
ongekend hoge omzetten voor
de pindachinezen niet. De eco
nomische crisis bleef in Neder
land in heftigheid toenemen en
toen het nieuwtje van hun op
treden met "pinda-lekka-lekka"
er af was, liep ook de goed-
qeefsheid van de mensen te
rug.
Gelukkig daarom, dat er sedert
1935 weer een opleving in de
wereldscheepvaart viel te con
stateren, waardoor veel Chine
zen konden terugkeren in hun
oude beroep.
Anderen probeerden hun geluk
te beproeven als marskramer:
met het verkopen van alle mo
gelijke snuisterijen hoopten zij
kans te zien een eerlijk stukje
brood te verdienen.
En pas later zouden wij ver
trouwd raken met het optreden
van Chinezen in de horeca. In
tal van Nederlandse straten,
waar ooit de pindamannetjes
actief waren, kunnen we ons
nu laten verwennen in Chinese
restaurants.
