CEES VAN DIJK DIE GOERING
ZOU HEBBEN GESLAGEN
OUDE GEVELSTEEN
KREEG BONTE KLEUREN
LEEWADDERS,
WAAR IS DIT?
'T KLEINE KRANTSJE
HETVROEGEREVAREN
VORIGE MAAND OVERLEDEN
VOOR LEEUWARDEN EN DE WIJDE WERELD ER OMHEEN
pagina 17
De vorige maand is, twee en zeventig jaar oud, overleden de oud-journalist Corne
lls Johannes van Dijk. De heer Van Dijk was van 1953 tot 1981 als redacteur
verbonden aan de redactie van de Leeuwarder Courant. Collega Cees van Dijk
was de man, die ons ruim tien jaar geleden als abonnee van 't Kleine Krantsje
verraste met de mededeling, dat hij ooit op het vliegveld Leeuwarden de nazi-bons
Hermann Göring "een geweldige klap" had verkocht. Zijn sensationele verhaal, dat
wij, zonder zijn naam te noemen, in onze kolommen afdrukten, bracht heel wat
beroering teweeg: heel veel lezers konden zich niet voorstellen, dat een dergelijke
aanslag op een zo hooggeplaatste figuur mogelijk was geweest.
Hermann Göring was de twee
de man in Hitiers "Derde Rijk".
Hij werd al in 1935 opperbevel
hebber van de Duitse lucht
macht en als zodanig bezocht
hij tot in het laatst van de oor
log veel vliegvelden, ook in be
zet gebied.
Bij de grote processen tegen
Duitse oorlogsmisdadigers in
Neurenberg werd hij ter dood
veroordeeld. Hij zag kans, nog
voor men hem kon ophangen,
vergif in te nemen en zo zelf
moord te plegen.
De buitengewoon dikke Göring
was een flamboyante figuur,
verslaafd aan drugs en dol op
mooie uniformen. Die waren
meestal wit en hij liet ze zelf
ontwerpen.
SPECTACULAIR
Het spectaculaire verhaal, dat
Cees van Dijk ons in 1984 ver
telde, luidde, dat hij zich op 25
juli 1943 op het vliegveld be
vond, toen Hermann Göring
hier juist arriveerde. Terwijl de
dikke Duitser, "half militair-half
gangster", zoals hij in Neuren
berg werd bestempeld, net uit
zijn vliegtuig stapte, stormde de
toen twintig jaar oude Van Dijk
naar voren om Göring "een
enorme klap op zijn smoel" te
geven - "het bloed zat me op
mijn hand".
"Ja, zeker," verklaarde Cees
van Dijk verder, "de aanblik
van de vette kerel was vol
doende geweest om me wit
heet te maken."
De consternatie na deze onver
hoedse aanval zou volgens
onze zegsman zo groot zijn ge
weest, dat de Duitse militairen
rond de Rijksmaarschalk blijk
baar vergaten om onmiddellijk
in te grijpen.
Na een al even sensationele
vlucht op z'n fiets kon Cees
van Dijk ontkomen. Hij kwam
tenslotte op de Troelstraweg bij
de rijwielhersteller Bethlehem
terecht, waar hij een band van
zijn fiets afrukte en zogenaamd
als knechtje zijn karretje begon
te plakken.
Veel lezers klommen na deze
publicatie in onze krant in de
pen om, min of meer geïrri
teerd, te betogen, dat Van Dijks
verhaal onzinnig was - een
aanslag als deze zou gewoon
niet mogelijk zijn geweest.
BEGRIJPELIJK
"Volkomen begrijpelijk, dat on
geloof van de lezers van 't Klei
ne Krantsje," aldus reageerde
Cees van Dijk. "Als een ander
mij zo'n geschiedenis had ver-
In het pand aan de Voorstreek,
waarin weleer de bekende apo
theek van Tromp Visser zat,
heeft in vroeger jaren de ijzer-
kramer Mathijs Noldus be
woond. Het is best mogelijk,
dat die door het volk van Leeu
warden als "Iserman" werd
aangeduid.
Enkele generaties lang werd de
bewoner van het pand in ieder
geval zo genoemd, tot de naam
werd gelatiniseerd tot Siderius,
wat in feite ook "ijzeren man"
betekent.
Wie het precies geweest is,
weten we niet, maar een van
deze Isermannen of Siderius
'en moet ooit in de gevel van
het huis als een passend her
kenningsteken een geharnaste
ridder, of wel een ijzeren man
hebben aangebracht.
Toen deze gevel in het midden
van de vorige eeuw door
van het opzienbarende buiten
landse bezoek, waaruit bleek
dat hij de gast wel degelijk voor
een echt en onvervalst Ara
bisch stamhoofd had aange
zien.
Ook moet hij eens bij het een
of andere congres in Leeuwar
den als "een Duitse professor"
een geruchtmakende lezing
hebben gehouden. Veel van de
aanwezigen zagen hem voor
een vreemde snuiter aan, maar
niemand begreep hier te doen
te hebben met de rasechte
Leeuwarder Cornells Johannes
van Dijk...
teld, had ik het ook niet ge
loofd. Maar het interesseert me
weinig of ik nu word geloofd of
niet. Het is ook niet zo, dat ik
er prat op ga, want goed be
schouwd was het natuurlijk een
vreselijke stommiteit."
Verschillende pogingen onzer
zijds bevestigd te krijgen, dat
Hermann Göring ooit in Leeu
warden is geweest, leverden
niets op. Zelfs de Oberstleut-
nant Hans Joachim Jabs, die in
juli '43 "Kommendeur" in Leeu
warden was en die zijn be
waard gebleven "Fugbuch" er
op nasloeg, moest ons teleur
stellen: "Ich persöniich kann
nur sagen, dass ich es für
ausgeschlossen halte, dass
Goering an 25.7.43 in Leeuwar
den gewesen ist."
Maar heel merkwaardig was
het wel, dat een deel van het
Göringverhaal bevestigd werd
en wel door de dochters van
wijlen fietsenmaker Bethlehem:
zij herinnerden zich het geval
van de bandenplukkende jon
geman, zoals Van Dijk dat ons
had verteld.
Cees van Dijk zelf is altijd bij
zijn beweringen gebleven. Maar
interessant is het wel te beden
ken, dat hij een fameuze practi-
cal-jokerwas.
Zo heeft hij zich eens als een
sheik verkleed op Bolletongers-
dei in Bolward vertoond. Daar
bij speelde hij zijn rol zo goed,
dat niet alleen het publiek,
maar bij voorbeeld ook de ver
slaggever van het Friesch Dag
blad er in stonk. Die maakte in
zijn verslag met verve melding
(Vervolg van pagina 16)
raakten ook allemaal vol. Maar
in de laatste oorlogswinter werd
de brandstof krap en op een
kwade nacht begon men de
schiphuizen te slopen. Het ijs
was sterk en ze werden ge
woon bij het ijs afgezaagd en
meteen afgevoerd over het ijs.
Uiteraard kwamen de vastge
vroren bootjes er ook niet on
beschadigd af. Men vertelde
mij dat de eigenaar van de
schiphuizen 'van de club' was;
een N.S.B.'er. Dus het mocht
wel!
Op het laatst werden ook wij
bang, want ook onze rij schip
huizen werd al aangetast. Maar
net op tijd kwam de bevrijding
en was het gevaar geweken.
Wij hebben nog een jaartje
mooi gevaren en gevist. Maar
door omstandigheden stopten
wij met de watersport. Nu, ja
ren later, laat ik het varen maar
aan mijn beide zonen over.
Maar die varen op zee en daar
is wat meer ruimte dan in de
Oude Venen.
Leeuwarden
G. Brinck
nieuwbouw werd vervangen,
verhuisde de curieuze man
naar de zijgevel van dit pand,
waar we de steen nu nog altijd
kunnen aantreffen.
Tot voor kort had de steen wel
een opknapbeurt nodig, maar
deze "restauratie" hebben we
nu achter de rug en zal weini
gen kunnen verheugen. De
Iserman is van zijn oorspronke
lijk steenkleur ontdaan en nu
van de schreeuwlelijke kleuren
rood, geel en wit voorzien.
Zo valt het monument nu meer
op, dan ooit het geval is ge
weest, maar deze kleuren zijn
werkelijk om te huilen. En dat
zal de ijzeren man nu op z'n
ouwe dag ook wel doen, maar
dat kunnen we niet zien helaas:
net als vroeger houdt de gehar
naste man ook nu nog z'n ge
zicht veilig voor ons verborgen.
Dit is de nieuwe opgave voor onze fotoprijsvraag "Leewadders waar
is dit?" Oplossingen, uitsluitend schriftelijk, binnen veertien dagen
naar de redactie van 't Kleine Krantsje, Vredeman de Vriesstraat 1.
8921 BP Leeuwarden. Uitslag over vier weken.
Onder de abonnees, die ons het juiste antwoord geven, verloten wij
een exemplaar van het boekje "Leeuwarden - ach ja, zo was het..."
met zestien zeer fraaie foto 's van de stad uit een lang vervlogen tijd.
