LEEWADDERS
WAAR IS DIT?
'T KLEINE KRANTSJE
DE AVONTUREN VAN
JUFFROUW KNIP EN KNAP
VOOR LEEUWARDEN EN DE WIJDE WERELD ER OMHEEN
pagina 13
Het voormalig pakhuis De Jong (Foto: Chris Visser)
20. De Sportlaan (2)
Op een zonnige middag in juni
1996 wandelen juffrouw Knip
en Knap in Huizum op de
Schrans. Even later staan ze
voor het beeld van Roosje Co-
hen (1881-1958) vlak voor de
overweg.
Knip: 'Waarom staan er twee
namen op de sokkel, het beeld
is toch maar één vrouw?'
Knap: 'Dat weet ik ook niet pre
cies, eerst stond er Betje Co-
hen op de sokkel, en later in
eens twee namen.'
Knip: 'Ha.oom Piet!'
Piet: 'Goeiemiddag dames!'
Knap: 'Dag oom Piet, ik dacht
net aan u, u weet vast wel
waarom er twee namen op de
sokkel staan.'
Piet: 'Het was de bedoeling hier
een beeld te plaatsen van Betje
Cohen. De beeldhouwster Mari
anne Krabbendam kreeg echter
een foto van Roosje Cohen als
voorbeeld en dus kwam bij het
beeld van Roosje de naam van
haar tweelingzuster Betje. Betje
heeft hier in de buurt gewoond,
maar Roosje niet. Dat heb je
als amateurs iets moeten rege
len, er zijn in Huizum en Leeu
warden genoeg mensen die
beide vrouwen gekend hebben,
het had dus niet zo hoeven te
gebeuren.'
Knap: 'Maar waarom staan er
nu twee namen op de sokkel,
dat slaat toch nergens op?'
Piet: 'Er kwamen reacties en
protesten en het einde van het
liedje was dat de echte naam
bij de onechte naam is aange
bracht. Een misplaatste oplos
sing. Of er staat Roosje Cohen
op de sokkel of het beeld krijgt
een plaats op het Wilhelmina-
plein. Koopvrouwen waren de
dames evenmin. Roosje was
straatventster, op vrijdagmid
dag kon je haar vroeger aan
treffen op de markt op het Wil-
helminaplein. 's Morgens was
ze op de veemarkt. Ik heb haar
nog wel gezien met haar han
deltje in de kinderwagen.
drop en pepermunt verkocht
ze.een kleine vrouw met
grijs haar. Maar koopvrouw.
dat is wel ver gezocht.'
Knip: 'Heeft u Betje wel eens
gezien?'
Piet: 'Nee, maar die is eerder
overleden en kwam ook niet op
de markt. Waar gaan jullie ove
rigens naar toe?'
Knap: 'We hebben een collega
in Huizum bezocht. We zijn met
de bus gekomen en wilden bij
het station de bus weer ne
men.'
Piet: 'Jullie kunnen wel bij mij
theedrinken, en later met de
bus gaan.'
Knap: 'Dat lijkt me een goed
idee, jij ook Knip?'
Knip: 'Ja hoor, prima.'
Een half uurtje later zit het ge
zelschap aan de thee.
Piet: 'Laatst ben ik nog eens in
de Sportlaan geweest en heb
wat aantekeningen gemaakt.
Heb jij Paula de Vries nog ge
kend?'
Knap: 'Ja.
Piet: 'Die woonde op nummer
zevenentwintig. Toen ik jong
was woonde daar de familie
Fleur. Fleur was zadelmaker en
heeft het vak vroeger bij Meijer
geleerd.'
Knip: 'Meijer uit de Kleine Kerk
straat?'
Piet: 'Nee, op de Schrans. On
geveer waar nu het beeld van
Roosje Cohen staat. Eén van
de jongens van Fleur speelde
vroeger wel met ons, ik geloof
dat we die Broer noemden.
Knap: 'Ik heb die Fleur niet ge
kend.'
Piet: 'Begin jaren vijftig verhuis
de Fleur naar Achter de Hoven,
aan het begin. Waarschijnlijk
nummer drie of vijf. In de jaren
zeventig was daar een winkel
die kampeermeubelen ver
kocht. Naast Fleur, op nummer
vijfentwintig, woonde Visser,
die man is ruim negentig jaar
geworden. Na de oorlog be
zorgde Visser Het Vrije Volk bij
ons. 's Zaterdags zag ik hem al
aankomen en was ik de eerste
die de krant te pakken had. Pas
als ik de dagelijkse bijdrage
van Paulus de Boskabouter ge
lezen had was de krant voor ie
dereen beschikbaar.'
Knap: 'Paulus vond ik ook
prachtig, en Bulletje en Bones-
taak.'
Piet: 'Tegenover Visser, op
nummer vierentwintig woonde
familie Flapper, en later familie
Van Foeken. Op de volgende
hoek van de Heringastraat en
Sportlaan woonde Mintje Fer-
werda, die handelde in groente
en fruit. Hij had geen winkel. Ik
herinner me nog dat hij Chow
chow honden hield. Naast Fer-
werda woonde Smit en dan
kwam het winkeltje van Berg-
sma. Aan de overkant, op num
mer zeventien, woonde de fa
milie Keuning, die handelden
ook in groente en fruit en had
den eveneens geen winkel.
Tussen de woning van familie
Schuur en Keuning was een
pakhuis van De Jong, dat is nu
een particuliere garage.'
Knap: 'Het pakhuis van Foppe
de Jong?'
Piet: 'Nee, deze De Jong nam
bestellingen op en bezorgde de
kruidenierswaren zelf aan huis.
Ik heb hem vaak gezien met
een korf op de transportfiets.
Deze De Jong woonde ook in
de Sportlaan, aan de oneven
kant. Op de volgende hoek,
van de Jouwsmastraat, num
mer dertien, woonde de familie
Meines. Misschien woonde
Meines ook wel naast de hoek,
op nummer elf.
Op nummer tien woonde Mo
lenwijk, die werkte bij een nota
ris. De familie Molenwijk heeft
in de oorlog een baby geadop
teerd waardoor dit meisje uit de
klauwen van de nazi's bleef,
maar wel haar hele familie kwijt
raakte.'
Knap: 'Dat meisje heette toch
Kitty?'
Piet: 'Ja, dat klopt. Jij was
laatst mis met die handwerkjuf,
dat was geen juf Feenstra,
maar juf De Vries.'
Knap: 'Ja, dat heb ik intussen
al van Baukje gehoord.'
Piet: 'De moeder van juf De
Vries was Hiltje Feenstra, in het
boek Afke's tiental de oudste
dochter Wiepkje.'
Knap: 'Maar ze woonden toch
wel op nummer zeven?'
Piet: 'Ja, dat wel.
En zo blijkt maar weer eens dat
misverstanden door navraag en
overleg kunnen worden opge
lost.
Chris Visser
Onlangs hebben we in 't Klei
ne Krantsje een foto afge
drukt van een bij de Emma-
kade door afbraak zichtbaar
geworden oude muur van de
vroegere haardenfabriek van
Faber en Zeilinga.
Een kleinzoon van deze Lieu-
we Faber, de heer Lieuwe
Tijsma te Drachten, meldt ons
nu, dat zijn grootvader om
streeks 1917 van hier naar
Enkhuizen vertrok, maar dat
hij tot zijn overlijden op een en
negentigjarige leeftijd in 1962
nog regelmatig in Leeuwar
den kwam.
Dan wandelde hij graag door
de oude binnenstad, waar hij
op veel plaatsen altijd wel wat
te vertellen had.
Eens, toen hij al in de tachtig
was, gebeurde het, dat hij een
oude kennis ontmoette, die hij
misschien al in veertig jaar
niet had gezien.
Beide heren bleven op het
zelfde moment verrast staan
en keken elkaar een ogenblik
zwijgend aan.
Tot de heer Faber verbaasd
opmerkte: HeOosterhuus,
ik docht, dat jou al lang doad
waren..."
Waarop de doodnuchtere
reactie kwam: "Nou, dat bliekt
dus niet soa te wezen, andus
had ik hier niet staan.
Dit is de nieuwe opgave voor onze fotoprijsvraag "Leewadders waar
is dit?" Oplossingen, uitsluitend schriftelijk, binnen veertien dagen
naar de redactie van 't Kleine Krantsje, Vredeman de Vriesstraat 1,
8921 BP Leeuwarden. Uitslag over vier weken.
Onder de abonnees, die ons het juiste antwoord geven, verloten wij
een exemplaar van het boekje "Leeuwarden - ach ja, zo was het...
met zestien zeer fraaie foto's van de stad uit een lang vervlogen tijd.
(Vervolg van pag. 13)
devol./Van 't leed dat de Alco
hol alleen al deed./De krankzin
nigenhuizen spreken duchtig
mee./Van 't leed geschapen
door de Alcohol.
Telt men de sommen bij el-
kaar./Dan verdwijnt het Alcohol
gewin zomaar./Want twee mil
jard is nog te klein./Voor misda
dige Alcohol venijn.
Dus weg dat Alcohol vergif-
./Geeft een besparing van twee
miljard gewis./Daarmee de on
zedelijkheid verdwijnt/En de
Ongevallen zeer verkleint.
Dus beste vrienden, bouw allen
mee./Dat de drank verdwijnt uit
Levenszee ./Wees practisch,
wijs en levensgoed./Dat Sa
tansdrank verdwijnen moet.
De drank dat is een duivels-
kind./Die mede-oorzaak in alle
ellende vindtJZij brengt ook
Rijk en Staat geen gewin./Maar
enige miljarden Schade in aller
lei gezin.
Wat schade brengt voor ieder-
een./Dat dan verdwijnt, is een
gewin./Dan leeft weer vreugde
in huisgezin./En een belangrijk
voordeel voorde staat alleen.
Dus mannen. Broeder, vrouw
en kind./Weest vijand van dat
duivelskind./Weest gezond en
sterk en sta altijd pal./Dat de
duivelse alcohol u niet overwin
nen zal.
De laatste keer met vakantie in 't
buitenland had stadgenoot K. de
V. voor z'n gezin alleen aan
hotelkosten een slordige drie
duizend gulden uitgegeven.
Dat werd hem toch te bar en na
ampel overwegen viel het
besluit: er zou een grote bunga
lowtent worden aangeschaft en
niet een hotel, maar een cam
ping zou voortaan het einddoel
van iedere vakantiedag zijn.
Met veel goede moed, maar
zonder ervaring trok het gezin bij
de eerstvolgende vakantie de
zon tegemoet en die had het al
laten afweten, toen de heer De
V. het tijd vond worden uit te kij
ken naar een camping. Maar dat
viel niet mee! Toen er eindelijk
één gevonden was, bleek die
helemaal bezet te zijn: full
house, voll, complet. Op naar de
volgende. Maar waar? Tien kilo
meter verder, twintig, vijftig?
Nee hoor, pas tachtig kilometer
verder werd de volgende cam
ping ontdekt. Maar ook die was
helemaal vol. Intussen liep het
aardig in de richting van midder
nacht en ten einde raad besloot
de heer De V. toch maar weer
met vrouw en kinderen in een
hotel te gaan. Merkwaardiger
wijs werd de tweede dag tot aller
ergernis een herhaling van de
eerste en ook nu kregen de
vakantiegangers geen roman
tisch tentdak boven hun hoofd:
weer vormde een gepeperde
hotelrekening het officiële af
scheid van de nacht. En - pot
jandorie! - op de derde dag, diep
in Italië nu, dreigde het opnieuw
mis te gaan: weer trof het gezin
een, twee, drie tot de laatste
plaats bezette campings aan.
Toen - tegen twaalven alweer -
het hatelijke bordje "complet" bij
de vierde camping het hopeloze
van de situatie nog eens onder
streepte, slaakte de heer De V.
een vloek: nu besloot hij zich er
geen barst van aan te trekken en
vol gas reed hij de camping op,
slalomde tussen rijen tenten
door en zowaar: in een glimp
maanlicht ontdekte hij een lege
plek! Ijlings werden de tentspul
len van de imperial gehaald en
met vereende krachten kregen
de aspirant kampeerders na
veel steunen en zuchten de tent
overeind.
Tegen tweeën moet het zijn
geweest, toen ze eindelijk lagen:
héééérlijk, hun eerste nacht in
de tent. En zó vermoeid waren
ze allemaal, dat ze niet eens
begrepen, waarom er al geen
tent stond op die lege plek. Dat
merkten ze de volgende morgen
pas, toen de Italiaanse zon
begon te branden en hun reuk
organen beter werkten dan de
afgelopen nacht: ze bleken de
tent te hebben neergezet op de
afvalbult van het kamp...
Het was een vreemde gewaar
wording en tegelijk de laatste
voor het kamperende gezin:
voortaan sliepen ze weer in een
hotel, al was dat ook nóg zo
duur...
