DE VAL VAN EEN
BEUK
'T KLEINE KRANTSJE
'T KLEINE KRANTSJE
BON
BON
'T KLEINE KRANTSJE
't Kleine Krantsje
leest iedereen!
GESCHENKABONNEMENT
VOOR LEEUWARDEN EN DE WIJDE WERELD ER OMHEEN
In vroeger jaren was, net over
de spoorwegovergang, aan de
Huizumerkant, de groentevei
ling. Die was daar heel aardig
gelegen, aan de Potmarge, of
beter gezegd: aan een opvaart
vanaf de Potmarge, die, meen
ik ook wel Oude Potmarge
genoemd werd.
Dit vaartje liep achter de huizen
van de Schrans langs, tot bijna
aan de Huizumerlaan toe.
Aan de ene zijde van dit vaartje
waren de achtertuinen van de
huizen die aan de Schrans
staan, en aan de andere zijde
was, wat wij als jongens noem
den: de proeftuin. Wat die proef
tuin was en waarvoor die dienst
deed heb ik nooit geweten. Aan
de Huizumerlaan was de tuin
afgesloten met een hek; de tuin
besloeg ongeveer de gehele
oppervlakte van wat nu het par
keerterrein achter de Schrans
is, de tuin was, meen ik, van de
provincie.
Zoals ik al zei: bij de spoorweg
overgang was toen de groente
veiling. Omstreeks 1930 is de
veiling verhuisd naar het ach
tereind van de Huizumerlaan,
bijna of helemaal in Huizum
dorp.
De gemeente Leeuwarden nam
de grond van de veiling over en
stichtte daar een plaats voor de
gemeentereiniging. Er werd
een kantoor gebouwd aan de
Schrans en de vuilniswagens
reden het terrein op en werden
daar geleegd; de inhoud kwam
te liggen onder een paar grote
afdaken die op palen stonden.
Daarna werd dit huisvuil in een
aantal grote bakken of pramen
gestort en een sleepbootje van
de reinigingsdienst trok de bak
ken naar de Oude Venen, tus
sen Wartena en Eernewoude.
Daar had de gemeente
Leeuwarden een stortplaats
waar tal van jaren het huisvuil
werd gestort.
ik heb wel eens gehoord dat die
stortplaats nu een prachtig
natuurgebied is; dit zou best zo
kunnen zijn, want in de vroege
re tijd bevatte het huisvuil niet
zo veel milieu-onvriendelijke
bestanddelen als nu het geval
is.
Toen dat opvaartje daar nog
achtèr al de huizen en winkels
van de Schrans langs stroom
de, was er in de Schrans, onge
veer midden tussen het spoor
en de Huizumerlaan een mooi
groot woonhuis, waarin, en
waar achter het schildersbedrijf
van Idzerda was gevestigd.
Ongeveer in 1936 hebben wij
dat pand afgebroken en op die
plaats twee winkels met boven
woningen gebouwd. De nieuwe
bebouwing was wat dieper, en
nam ook een stuk van de tuin
weg. In die tuin stond een hele
oude dikke beukeboom.
Volgens mijn vader was het
een steenbeuk. Het is al een
hele tijd geleden, toch weet ik
nog heel goed dat het een kan
jer van een beukeboom was.
Wij hakten die boom om en
maakten ook de plaats voor de
nieuwe fundamenten gereed;
alleen de boomstam bleef nog
achter in de tuin liggen.
Mijn vader nam kontakt op met
de heer Timmermans, van de
hardhouthandel aan het Blokke-
pad, achteraan op Oldegali-
leeën.
Die hardhouthandel had een
boomzagerij, hij stond onge
veer waar nu de Eebrug bij
Bilgaard is. De heer
Timmermans wilde die dikke
beuken boomstam wel hebben,
hij stuurde één van zijn mannen
met een bok naar de vaart ach
ter de Schrans. Een bok is een
eikenhouten praam die aan het
vooreind en aan het achtereind
geheel gelijk is. Deze bokken
werden vroeger veel gebruikt in
de veenafgravingen; ze pasten
in betrekkelijk smalle watergan
gen, en konden vooruit of ach
teruit varen omdat, zoals
gezegd, ze aan beide einden
gelijk zijn. Deze bok voer tot het
achtereind van de tuin met de
dikke beuk.
Toen pleegden de beide oude
heren, Timmermans en Heidin-
ga, overleg met elkaar hoe de
stam het beste in de bok kon
worden gebracht.
De wal was nog al aardig hoog
en een val van de zware boom
stam mocht de bok niet
beschadigen.
Zij beslisten dat de jonge man
nen de boomstam op de rand
van de wal moesten brengen;
daarna lieten zij op een afstand
van ongeveer vijf meter twee
paaltjes in de grond slaan en
daaraan bevestigden zij ieder
een goed, deugdelijk touw. Dit
brachten zij onder de boom
stam door, en er overheen weer
terug. Toen namen zij elk een
touw in de hand, trokken dit
KLEINE POTJES
Ik was nog klein en grotere oren
dan ik, zal wel geen kind heb
ben gehad. Mijn moeder had
bezoek van een vrouw die ik
nog nooit had gezien. Ze zaten
thee te drinken en ik wist heel
goed dat ik me met hun
gesprek niet had te bemoeien.
Wat ik hier dus hoorde moest ik
zo mogelijk in mijn eigen zieltje
verwerken.
Op gezette tijden deed deze
vrouw een uitroep met een
lange uithaal. Ze riep telkens:
"Jaaa, mar het is daar gien
süvere koffie!"
Mijn moeder had een hoog
rode kleur hetgeen voor een
kfeine zoon geen goede aanblik
is. Dan praatten ze weer een
beetje tegen elkaar, op wat
minder geluidsterkte, en ja
hoor, daar ging het weer: "Jaaa,
mar het is daar gien süvere kof
fie!!!"
Ik begon medelijden te krijgen
met zulke arme mensen, die
blijkbaar zéér gemeen bocht
van koffie moesten drinken
maar toch mengde ik me maar
niet in dit merkwaardige
gesprek.
Toen de vrouw was opgekrast
wilde ik er toch graag het mijne
van weten en vroeg moeder
hoe dat eigenlijk zat met die
vreselijke koffie die niet te drin
ken was. Mijn moeder zei afwe
zig dat het allemaal wel weer
goed zou komen. Ze zei niet dat
ik het later wel zou begrijpen.
Maar dat is, als ik het wel heb,
tóch gebeurd!
Ter Apel
Jelle Vening
pagina 16
strak en zeiden: wip nu de
boomstam maar over de rand,
dan valt die, en wij breken met
deze touwen de val.
Wij, met vier mannen, duwden
de boomstam over de rand en
die viel met een zware plof in
de bok; dit vaartuig sidderde en
kraakte, maar bleef wel intakt.
Maar de beide mannen die
ieder een touw vasthielden? Tot
hun eer moet ik zeggen dat niet
één van beiden zijn touw losliet.
Maar de zware boomstam rukte
hen naar de wal, en de heren
konden zich met de grootste
moeite in evenwicht houden en
zagen met verbazing naar de
boomstam in de bok. En na de
eerste schrik hebben we ver
schrikkelijk gelachen om de
verbouwereerde gezichten van
de beide touwvasthouders, die
zich grandioos verkeken had
den op het gewicht van die
boomstam.
Die boomstam is wel goed door
de zaagramen van Timmer
mans gegaan. Het opvaartje
achter de Schrans is er niet
meer, dat is gedempt. De proef
tuin is er niet meer, daar is nu
een groot parkeerterrein. En
gemeentereiniging evenmin,
daar staan nu de kantoren van
Patrimonium, van de Leeuwar
der Onderlinge en van Rand
stad.
En zo gaat de leefgemeen
schap die Leeuwarden heet
weer verder met veranderen,
afbreken en bouwen, en wij wil
len graag dat de nadruk op het
laatste ligt, in de goede zin van
het woord.
Leeuwarden O. Heidinga
VOOR LEEUWARDEN EN DE WERELD ER OMHEEN
VERSCHIJNT IEDERE MAAND
VOOR LEEUWARDEN EN ^^ÜDE WERELD ER OMHEEN
VERSCHIJNT IEDERE MAAND
Ja, ik geef me ook op als abonnee van 't Kleine Krantsje
voor slechts f 30,- tot 1-1-1998.
Ik wacht een acceptgirokaart af voor ik het abonnement
betaal.
Naam'
Ja, ik wil ook iemand blij maken met een
op 't Kleine Krantsje voor slechts 30,- tot 1-1-1998.
Ik wacht een acceptgirokaart af voor ik het abonnement
betaal.
De krant moet gestuurd worden naar:
Naam:
Adres:
/-\urtï&
Postcode:
Postcode:
Woonplaats:
Deze BON s.v.p. direct opsturen naar: Postbus 858, 8901
BR Leeuwarden.
Het abonnement wordt betaald door:
Naam:
Adres:
Postcode:
Woonplaats:
Deze BON s.v.p. direct opsturen naar: Postbus 858, 8901
BR Leeuwarden.
